Van 2 tot en met 27 oktober is in Rome de tweede zitting van de 16^e  bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio.’ Het credo van paus Franciscus voor de toekomst van de katholieke kerk.  Evenals de eerste keer in 2023 neemt mgr.  Hoogenboom, hulpbisschop van het aartsbisdom Utrecht, deel namens de Nederlandse Kerkprovincie. Tijdens een recente persontmoeting blikt hij vooruit en terug. Het hele gesprek is te zien op videokanaal ‘katholiek leven.nl’.
Hieronder een verkorte weergave. 

‘De synode vorig jaar was historisch: voor het eerst een synode waar ook niet-bisschoppen aan deelnemen met stemrecht. Een boom is geplant, nu moeten  de vruchten gaan groeien’, aldus mgr. Hoogenboom als inleiding op het persgesprek. Na zijn terugkomst vorig jaar is de Landelijke Werkgroep Synodaliteit ingesteld door respectievelijk de Bisschoppenconferentie, de Konferentie van Nederlandse Religieuzen (KNR), de Tilburg School of Catholic Theology, de seminaries, nieuwe religieuze bewegingen en het project ‘Luisterend op weg’. De werkgroep stelde een ‘handreiking synodale gesprekken’ op, waarmee in parochies, door religieuzen, in lekenbewegingen en door katholieke maatschappelijke organisaties het synodale gesprek over uitkomsten van de eerste synode is voortgezet.

Oktober 2024: nieuwe aanpak

Vier verslagen van de lokale synodale weg vervolggesprekken dit voorjaar zijn vanuit Nederland naar Rome gestuurd als input voor het Instrumentum Laboris:  het werkdocument voor de tweede synodezitting vanaf 2 oktober 2024. Het werkdocument is in juli door Rome gepubliceerd na wereldwijde input door alle bisschoppenconferenties, religieuzen, religieuze bewegingen en katholieke instellingen. Mgr. Hoogenboom: ‘We hebben het in de Landelijke Werkgroep Synodaliteit besproken en herkenden de input vanuit Nederland.’

Wat opvalt is een andere opzet van het gesprek tijdens de tweede synodezitting: ‘Geen vragen om over in gesprek te gaan, maar één tekst die focust op bepaalde thema’s. De tekst gaan we waarschijnlijk in zijn geheel doorwerken volgens de synodale weg – methode: het in gesprek gaan in de Geest.’

De methode betekent dat eerst iedereen in de groep zijn opvatting geeft over een deel van de tekst. De andere deelnemers reageren daar op, maar er wordt niet over gediscussieerd. In een moment van onderscheiding wordt geïnventariseerd wat overeenkomsten en verschillen zijn en welke onderwerpen belangrijk zijn om over door te praten. Tussendoor zijn momenten van gebed en stilte. Mgr. Hoogenboom vindt deze gespreksvorm een belangrijke vrucht van de synode. ‘Het wordt in ons land al op veel plaatsen vaker gebruikt en zeer gewaardeerd merken we. Het helpt om in een geloofsgesprek echt naar elkaar te luisteren, en ieders inbreng ruimte krijgt. Misschien aan te bevelen voor bezinning en gesprek ook in andere maatschappelijke verbanden.’

Synodale gespreksthema’s

Belangrijke gespreksthema’s genoemd in het werkdocument zijn het doopsel als basis van Kerk-zijn, behoefte aan vorming in het geloof van het doopsel, de medeverantwoordelijkheid van alle gedoopten in de Kerk en de positie van de vrouw. Waar kunnen vrouwen meer betrokken worden in het leven van de Kerk? Wijding van vrouwen tot permanent diaken is volgens het Instrumentum Laboris overigens geen onderwerp bij de komende synodezitting. Net als over een aantal andere thema’s wordt daar wel over gesproken in tien verschillende studiegroepen.

Vanuit Nederland wil mgr. Hoogenboom twee onderwerpen aanvullend onder de aandacht brengen: (1) De vergrijzing die gaande is in de Europese Katholieke Kerk, maar ook elders in de wereld. (2)Het diaconale werk van de Kerk: het gaat tenslotte om de drievoudige zending van leren, vieren én maatschappelijk dienen.

Tomáš Halík: retraite en Boeteviering

Voorafgaand aan de synode gaan de deelnemers twee dagen met elkaar in retraite onder leiding van Tomáš Halík: een vooraanstaande Tsjechische rooms-katholieke priester, filosoof en theoloog. De opening van de synode is in de vorm van een boeteviering. Mgr. Hoogenboom: ‘We beginnen met schuld bekennen voor wat niet goed is gegaan. Hervorming en bekering komen als  begrippen ook terug in het Instrumentum Laboris.’

• Een Nederlandse vertaling van het Instrumentum Laboris leest u hier.
• Meer informatie over de synode vindt u hier.

Het persgesprek met mgr. Hoogenboom is in zijn geheel terug te kijken op het videokanaal: katholiekleven.nl.

Ga rechtstreeks naar de volgende onderwerpen in de livestream op katholiekleven.nl:

• Wat zijn belangrijke thema’s bij de synodebijeenkomst in oktober 2024?
• Waarin verschilt het Werkinstrument van 2024 met dat van vorig jaar?
• Wat kunnen we verwachten van deze tweede bijeenkomst van de synode?
• Welke inbreng was er vanuit de Landelijke Werkgroep Synodaliteit?
• Hoe heeft Mgr. Hoogenboom met de andere bisschoppen gesproken en wat neemt hij mee?
• Welk onderwerp missen de bisschop en de Landelijke Werkgroep Synodaliteit in het Werkinstrument?
• Hoe zoekt de synode naar consensus?

Foto’s: katholiekleven.nl.