Dit jaar is het 1700 jaar geleden dat in het Griekse Nicea (tegenwoordig Turkije) het eerste wereldwijde, oecumenische concilie was van christelijke kerken. Veel kerkgenootschappen gebruiken de geloofsbelijdenis die toen door bisschoppen is geformuleerd. Deze belangrijke bijeenkomst, kerkelijk en historisch, wordt in 2025 herdacht. In dat kader was zondag 19 januari jl. de start van de Week van Gebed voor Eenheid van de Christenen.

De Raad van Kerken Nederland organiseert diverse activiteiten. Op 19 januari klonk de kanselboodschap met een oproep tot verdieping van christelijke eenheid. De Week van Gebed – door de Raad van Kerken, MissieNederland en SKIN – kent als thema ‘Ja, ik geloof’ wat rechtstreeks verwijst naar de geloofsbelijdenis van Nicea.

Bij de Oecumenelezing op 13 mei staat dr. Susan Durber stil bij schoonheid en belang van de geloofsbelijdenis, ook voor wie zich er niet meteen door voelt aangesproken. Durber is president van de Europese Wereldraad van Kerken en voorganger in de Britse United Reformed Church.

Hoogtepunt is de viering in de Sint Janskerk te Gouda, zaterdag 14 juni, aan de vooravond van zondag Trinitatis of Drievuldigheidszondag. Op deze eerste zondag na Pinksteren viert de kerk de Drie-eenheid van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Keizer Constantijn en datumkwestie

De Romeinse keizer Constantijn erkende in 313 het christendom als godsdienst. Het was al de grootste religie in het Romeinse rijk en Constantijn wilde meer eenheid bewerkstelligen. Dat vroeg eensgezindheid van de christelijke gemeenschappen over kernpunten van de christelijke leer. Constantijn riep het Concilie van Nicea bijeen met vertegenwoordigers van christelijke gemeenschappen uit alle windhoeken van de bewoonde wereld. In het Grieks aangeduid als de ‘oikoumenè, vandaar bekendheid van Nicea als eerste ‘oecumenische concilie’.

De vroege kerk kende een diepgaand theologisch meningsverschil over verhouding tussen Jezus en God de Vader. Ook bestond elk jaar onenigheid over de Paasdatum. Over beide kwesties kwam overeenstemming. Een geloofsbelijdenis omschreef de Drie-eenheid van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Op een volgend concilie in 38 in Constantinopel werd dit uitgebreid tot de geloofsbelijdenistekst die ook vandaag nog in veel christelijke kerken over de wereld wordt gedeeld. Eenstemmigheid over de paasdatum lukte echter niet door verschillen in kalenders en berekeningswijzen. Deze kwestie verdeelt nog altijd christenen in Oost en West.

Beraden, belijden en vieren

Coen Wessel, algemeen secretaris van de Raad van Kerken, over Nicea: “Het Concilie van Nicea wijst ons de weg naar verdieping van onze eenheid als christenen. Een weg van samen beraden als verdeeldheid dreigt, samen belijden wat wij geloven, en het samen vieren van geloof. De Nederlandse Raad van Kerken hoopt dat herdenking en viering van Nicea vrucht draagt voor de plaatselijke oecumene, en dat het gezamenlijk getuigen en vieren een nieuwe impuls geeft aan kerken op weg naar eenheid.”

Meer informatie over Concilie van Nicea en herdenkingsactiviteiten, zie de website van de Raad van Kerken: https://www.raadvankerken.nl/nicea-2025/