Op maandag 30 januari wordt het rapport ‘Armoede in Nederland’ gepresenteerd aan minister Carola Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Het onderzoek wijst uit dat de aanpak door de bevraagde kerkgenootschappen veelzijdig en onvoorwaardelijk is, maar voor hulpvragers in de doelgroep vaak onbekend.

Met het rapport ‘Armoede in Nederland 2020-2022: Onderzoek naar hulpverlening door diaconieën, parochiële caritasinstellingen en andere kerkelijke organisaties in Nederland’ maken kerken en diaconale organisaties inzichtelijk welke activiteiten zij ondernemen om armoede en schulden tegen te gaan en welke trends en ontwikkelingen daarin zichtbaar zijn.

2,3 miljoen uren, 40 miljoen euro

Uit het onderzoek blijkt dat de armoedehulpverlening door de genoemde organisaties in Nederland veel en veelzijdig zijn maar vaak onbekend bij de doelgroep. De activiteiten variëren van hulp via voedsel- en kledingbanken, coaching naar een schuldenvrij leven en hulp bij financiële administratie tot sociaal-emotionele ondersteuning. Het geschatte aantal uren dat betaalde en onbetaalde krachten hebben besteed aan het ondersteunen van mensen in armoede komt uit op 2,3 miljoen. Daarnaast is een omvangrijk bedrag uitgegeven aan armoedebestrijding: in totaal ruim 40 miljoen euro. (Foto (Iris Loonen) namens de R.-K. Kerk is bisschop De Korte aanwezig bij de presentatie van het onderzoek.)

Mensen buiten de kerk denken bij financiële nood echter nauwelijks aan de kerk als mogelijke hulpverlener. Kerken en diaconale organisaties zelf wachten niet af totdat mensen met een hulpvraag aankloppen, zij gaan zelf op hen af en leggen zo verbindingen in de wijk.

Onvoorwaardelijk, langdurig en vanuit vertrouwen

In het onderzoek is uitgevraagd wat kenmerkend is aan de aanpak van armoede door kerken en diaconale organisaties. Het ondersteunen van mensen vanuit vertrouwen, liefde en gelijkwaardigheid scoorde daarbij het hoogst: er worden niet eerst allerlei vragen gesteld om erachter te komen of mensen echt in aanmerking komen voor hulp. Kerken en diaconale organisaties hebben veel aandacht voor groepen die niet of beperkt aanspraak kunnen maken op overheidsvoorzieningen, tussen wal en schip vallen en/of buiten het bereik of blikveld van officiële instanties vallen. Ook het organiseren van maatwerk en het bieden van langdurige ondersteuning scoren hoog bij de kenmerkende aanpak

Verbeteringen

Aan de respondenten is gevraagd om verbetersuggesties te formuleren over de aanpak van armoede. Daaruit komt de wens naar voren om praktische informatie te delen met kerkelijke vrijwilligers over toeslagen en regelingen. Daarnaast pleiten respondenten ervoor dat de kerk meer een agenderende rol op zich neemt door, bijvoorbeeld in het publieke debat, aandacht te vragen voor armoede in Nederland. Dat is hard nodig gezien de stijging van het aantal hulpvragen.

In 2022 is het driejaarlijkse onderzoek van kerken rond armoedebestrijding voor de negende keer sinds 2002 uitgevoerd. Aan het onderzoek, georganiseerd door het Knooppunt Kerken en Armoede, nemen de meeste Nederlandse kerkgenootschappen deel.

Download hier het rapport Armoede in Nederland 2020-2022.