Maandagmorgen 26 augustus is het kathedraal kapittel van het bisdom Groningen-Leeuwarden, fungerend als het college van consultoren, bijeen gekomen om een diocesaan administrator te kiezen nu de bisschopszetel sinds afgelopen zaterdag vacant is geworden en de H. Stoel geen apostolisch administrator aanwees.

De keuze is gevallen op mgr. P.H.H. Wellen, die tot voorbije zaterdag de vicaris-generaal van mgr. dr. C.F.M. van den Hout was. Hij heeft na diens uitverkiezing de keuze aanvaard en ten overstaan van het kapittel de geloofsbelijdenis afgelegd.

Hij benoemde vervolgens lic. drs. A. Bultsma, kanselier van het bisdom en tot afgelopen zaterdag bisschoppelijk vicaris, tot zijn algemeen gedelegeerde.

De bisdomstaf zal zodoende de komende periode gevormd worden door de diocesaan administrator, diens algemeen gedelegeerde en de diocesaan econoom mw. drs. H.M. Lulofs-van Rijnberk.

Op 24 augustus a.s. begint mgr. Van den Hout als bisschop van Roermond. Zijn afscheidsbrief aan het noordelijk bisdom is ook een persoonlijke terugblik op zijn werk in de afgelopen zeven jaar.  

U kunt hier klikken voor de bisschoppelijke afscheidsbrief

Durf. Ondernemingszin. Levenskracht. Deze kwaliteiten worden zelden met de katholieke kerk geassocieerd. Meestal gaat het over de krimp, kerksluiting en vermoeide vrijwilligers. En toch tref je aan de basis van de kerk, in parochies en lokale geloofsgemeenschappen durvers, flexibele denkers en creatieve doeners. Zij zien de toekomst, hebben nieuwe ideeën en gaan er mee aan de slag. Deze mensen ondersteunt Space for Grace sinds vijf jaar. Dit vernieuwingsproject gaat nu haar slotfase in met een drievoudig aanbod.

1. 18 oktober 2024 Boekpresentatie ‘Zoveel toekomst’
Dit boek belicht twintig innovatieve projecten van geloofsgemeenschappen in Nederland en Vlaanderen die de afgelopen vijf jaar meededen aan het vernieuwingstraject van Space for Grace. Van Speelkerk tot Klooster in de Cloud, van missionaire parochie tot inloophuis. 
De eerste exemplaren worden aangeboden aan Zr. Monica Raassen, vice-voorzitter van de KNR, Carine D’hondt, voorzitter van het Vlaamse IPB en pastoor Mauricio Menesses van de Titus Brandsmaparochie in Wageningen.

Datum: vrijdag 18 oktober
Tijd: 15.00 tot 16.00 u met aansluitend een feestelijk samenzijn
Locatie: Huis van Dominicus, Palestrinastraat 1, 3533 EH Utrecht
Alle aanwezigen ontvangen een gratis exemplaar van het boek.

2. Startprogramma voor kerkvernieuwers
Voor enthousiaste katholieken die geloven dat er meer mogelijk is in hun gemeenschap organiseert Space for Grace een startprogramma. Dit bestaat uit een tweedaagse in een klooster, een terugkomdag en de mogelijkheid om een projectvoorstel in te dienen.
De tweedaagse in het klooster helpt de deelnemers om te kijken naar de kansen, mogelijkheden en talenten en er vervolgens concreet mee aan de slag te gaan. Daarna kan een aanvraag worden gedaan voor het laatste Space for Grace jaartraject waarbij projecten gesteund worden met coaching en een werkbudget.

Dit start- en jaarprogramma wordt georganiseerd door Johannes van den Akker en Suzan Doodeman van Hoe Dan Wel.

Datum Kloostertweedaagse
Start: vrijdag 17 januari 10.00 uur
Einde: zaterdag 18 januari 17.00 uur
Locatie: Abdijhof Marienkroon, Nieuwkuijk

3. Leergang voor katholieke kerkvernieuwers
Paus Franciscus roept op om durvend en creatief te zijn bij het vernieuwen van de structuren, de stijl en de methoden van de evangelisatie binnen de eigen gemeenschappen. Voor deze creatieve durvers en doeners in de rooms-katholieke kerk biedt Space for Grace een speciale leergang aan van twee maal vier modules.
In de eerste vier bijeenkomsten ontdekken de deelnemers de kernthema’s van de katholieke leer en passen die toe op projecten en experimenten uit de praktijk. Iedere bijeenkomst start met een lunch en eindigt met een viering.

De leergang wordt georganiseerd vanuit het Huis van Dominicus door Erik Borgman, Hermen van Dorp, Janneke van Zelst en Laetitia van der Lans.

Thema’s en data
Module 1: Zoveel toekomst: een vernieuwende kerk & boekpresentatie
Vrijdag 18 oktober 2024, Huis van Dominicus, Utrecht 11.00 – 16.00 uur

Module 2: Zoveel toekomst – een dienende kerk | Vrijdag 13 december 2024, 12:00-16:00
Module 3: Zoveel toekomst – een vierende kerk |Vrijdagmiddag 7 maart 2025, 12:00-16:00
Module 4: Zoveel toekomst – een multiculturele kerk | Vrijdagmiddag 13 juni 2025, 12:00-16:00

De leergang is voor iedereen die gevoed wil worden met kennis vanuit de katholieke leer en die wil meebouwen aan de vernieuwing en de toekomst van de Kerk.

Kosten: vier modules kosten totaal € 30,- per persoon, bij de eerste bijeenkomst ontvang je gratis het unieke Space for Graceboek boordevol inspiratie en praktijkvoorbeelden uit Nederland en Vlaanderen.

Informatie en aanmelden: www.spaceforgrace.nl

Space for Grace Nederland is een initiatief van Porticus, in samenwerking met het Kaski Onderzoekscentrum van de Radboud Universiteit, Huis van Dominicus,Hoe Dan WelenDe Zalige Zalm.

Hoe kan de kerk haar gezicht laten zien? Het juni-nummer  van het bisdomblad Spreek! belicht verschillende kanten van deze actuele vraag. In een uitgebreid interview vertelt Titusbiograaf en Leuvense hoogleraar Mystieke Theologie Inigo Bocken over zijn ontdekkingstocht naar de bezieling van de H. Titus Brandsma. ‘God in ons leven geboren laten worden’, zegt Bocken, ‘is Titus’ fundamentele drijfveer in zijn vele werken en stellingnames in kerk en samenleving. Een moderne heilige die ons kan inspireren.’ Te lezen in zijn pas verschenen vuistdikke biografie: ‘Titus Brandsma. Denker voor Gods aangezicht’.

Bisschop Ron van den Hout, vanaf eind augustus benoemd tot nieuwe bisschop van Roermond, schreef zijn laatste column in Spreek!.  Over de missionaire kracht van een goed verzorgde liturgie, zoals hij die genoot op de Bonifatiusdag in juni jl. Van deze jaarlijkse diocesane ontmoetingsdag een fraaie fotoreportage in het bisdomblad.

Missionaire kracht biedt ook nieuwe vormselcatechese van pastoraal werker Nellie Hamersma-Sluis, sinds kort te bestellen bij het bisdom Groningen-Leeuwarden via de webshop.
Zie bijgaande linken:
Project werkboek:
In40stappenkatholiek – Bisdom Groningen-Leeuwarden (bisdomgl.nl)

De handleiding en werkbladen zijn digitaal gratis te downloaden.

In40stappenkatholiek – Handleiding – Bisdom Groningen-Leeuwarden (bisdomgl.nl)

In40stappenkatholiek – Werkbladen – Bisdom Groningen-Leeuwarden (bisdomgl.nl)
Een laagdrempelige kennismaking met het katholieke geloof en de sacramenten voor elke geïnteresseerde, jong en oud.

TV-presentator Leo Fijen en perschef Matheu Bemelmans van Roermond spraken zich bij een mini-symposium uit over de kracht van de kerk als ‘Missiepost en Veldhospitaal’ in de hedendaagse samenleving. ‘Ook kleine geloofsgemeenschappen met misschien maar één keer in de maand een eucharistieviering door de priester kunnen met viering en aandacht voor elkaar dankzij lekeninzet missionaire uitstraling hebben’, vertelde Leo Fijen uit eigen ervaring.

Een mooi zomernummer van bisdomblad Spreek! met recepten van ‘Hemelse toetjes’ door Bianca Domhof in haar kookrubriek met ‘katholieke’ smaak.

De jaarlijkse Titus Gedenkdag Fryslân op zaterdag 27 juli a.s. staat stil bij het leven en de drijfveren van de in 2022 heilig verklaarde pater-Karmeliet Titus Brandsma. Begin vorige eeuw blies pater Titus Bonifatiusbedevaarten naar het noorden nieuw leven in. Het was ook Titus Brandsma die al in de jaren dertig, ver voor de oorlog, waakzaam was tegen groeiend nazi-denken onder de Duitse bevolking. Een beweging waar hijzelf uiteindelijk slachtoffer van werd tijdens de Duitse bezetting. Titus stierf op 26 juli 1942 in concentratiekamp Dachau. Op de Titus Gedenkdag 27 juli aanstaande wordt in Dokkum en Bolsward op verschillende manieren stil gestaan bij de betekenis en actualiteit van H. Titus Brandsma.

‘God in ons geboren laten worden’
‘Dit is volgens Titus de roeping van ieder mens in zijn of haar bestaan’, aldus de Vlaamse hoogleraar en Titusbiograaf Inigo Bocken. ‘Het is ook zijn persoonlijke drijfveer bij alle inzet voor kerk, maatschappij en geestelijk leven. Mystiek besef is bij Titus niet alleen bron van contemplatie, maar ook de motor van creatieve sociale actie.’ De Leuvense hoogleraar Mystieke Theologie schreef de recent verschenen vuistdikke biografie: ‘Titus Brandsma. Denker voor Gods aangezicht’.  Over zijn onderzoek houdt hij zaterdagmorgen 27 juli een gastlezing in de Bonifatiuskapel te Dokkum bij de Titus Gedenkdag. De lezing van Bocken en een Fries-Nederlandse Karmelitaanse getijdenviering beginnen vanaf 10.30 uur. Pastoor Bert van der Wal staat hier stil bij de eerste publieksactie van pater Titus voor herleving van nationale Bonifatiusbedevaarten naar Fryslân, deze maand 100 jaar geleden (juli 1924): een voettocht van Titus en Friese katholieke priesters van Zwolle naar de historische Bonifatiusbron in Dokkum.

Neo-nazisme in kunst en media
Bij het Gedenkdag programma in Bolsward vertelt ‘s middags om 15.00 uur kunstenaar Evert Esselink in Museum De Tiid over neonazistische trends die hij waarneemt in hedendaagse politiek, kunst en media. Daarbij mede geïnspireerd door Titus die in zijn tijd waakzaam was jegens inhumane cultuurtrends van fascisme en nationaalsocialisme in de toenmalige (Duitse) samenleving.  Het Gedenkdag programma sluit af met een eucharistieviering door bisschop Ron van den Hout om 19.00 uur in de Bolswarder Franciscusbasiliek. Aansluitend houdt de bisschop ook de zgn. Basilicalezing, gewijd aan zijn wapenspreuk ‘In exilio spes’ (In ballingschap is er hoop) en de betekenis van Titus’ heiligverklaring. Door zijn recente benoeming tot bisschop van Roermond, vanaf eind augustus a.s., is dit een van de laatste publieksoptredens van mgr. Van den Hout in het noorden.  

Moderne heilige
Titus Brandsma stierf als verzetsheld door vasthouden aan persvrijheid en waarheidsvinding als een grondrecht van de kerk en elke burger. Als docent, gastspreker, publicist in kranten en tijdschriften, en hoogleraar Filosofie en Mystiek aan de Nijmeegse universiteit is Titus betrokken bij tal van projecten: van Oss tot Nijmegen, van Brabant tot Friesland. Biograaf Bocken: ‘Titus is een moderne heilige in de zin dat voor hem ras of gezindte niet telt en hij moderne media actief gebruikt om mensen te bereiken. De levende God is vroeger en nu, in alles en allen, altijd aanwezig: verscholen in de natuur en in ieder mens. Godsbeelden, kerkelijke rituelen en devotietradities verwijzen naar deze werkelijkheid.’  

Links voor meer informatie:
Uitnodiging Basilica avond van de H. Titus Brandsma parochie. O.a. een uitnodiging voor misdienaars. 

Programmaflyer van de Titus Gedenkdag Fryslân in Dokkum en Bolsward. 

Zondag 14  juli verzamelden gezinnen met kinderen zich in Assen voor de H. Mis in de kerk en een catecheseprogramma na afloop. De ouders kwamen bij elkaar in de parochiezaal voor een gesprek aan de hand van Sicamore: een laagdrempelige cursus over het christelijk geloof en waarom dit relevant is voor het leven van vandaag. De kinderen gingen in diverse leeftijdsgroepen uiteen. De tieners met de bisschop ontmoetten elkaar in de kerk en de sacristie. Voor de kinderen van de basisschoolleeftijd gebeurde dit buiten. Daarnaast was er opvang voor de allerkleinsten.

Na afloop konden gezinnen afzonderlijk de zegen ontvangen van bisschop Van den Hout of pastoor Henyer Garcia. In de parochiezaal was door vrijwilligers van de parochie een eenvoudige lunch verzorgd. Door het vertrek van mgr. Van den Hout als bisschop naar het bisdom Roermond, eind augustus aanstaande, was dit voorlopig de laatste Family Tour met de bisschop in het noordelijk bisdom.  

Steeds meer kerkelijke gemeenschappen interesseren zich voor de Alpha cursus als evangelisatie instrument. Het besef dat kerken een naar buiten gerichte missie hebben daalt steeds meer in, zoals aandacht in de Rooms-Katholieke kerk voor ‘missionaire parochie’. Het is nodig strategisch te investeren in plaatsen en activiteiten waar gemeenschapsopbouw en publieksbekendheid van kerk en geloof prioriteit krijgen. ‘Alpha’ kan een eerste stap zijn voor parochievernieuwing in deze richting, en wordt zeker ook zo ervaren door parochies die actief inzetten op Alpha.  

Alpha is meer dan een cursus: het stimuleert een cultuur van gastvrijheid, gebed en ‘leerlingen’ maken. Er is alle ruimte voor vragen, kennis en ervaringen delen, persoonlijk gesprek en sociaal contact.   

Op 7 september a.s. organiseert Alpha Nederland een ‘Training- en Inspiratiedag van Alpha’. Een landelijke kennismakingsdag voor belangstellenden uit katholieke en protestantse kerken actief op het gebied van gemeenschapsopbouw en ‘missionaire parochie’. Het programma biedt toerusting over vragen als ‘wat is Alpha?‘ en ‘hoe geef ik Alpha?‘. Daarnaast ervaren de deelnemers op 7 september de cultuur van Alpha, waarin met elkaar gebeden wordt en hoopvolle verhalen worden gedeeld. 

Voor het programma van de Trainingsdag, zie bijgaande link: 7 september: Alpha Nederland Training & Inspiratie – Alpha Nederland.

Contact voor informatie: mw. Carolien  Hoogenboom, coördinator Alpha Katholiek. Alpha Nederland in Driebergen, tel.  0343-745070

Zaterdag 13 juli jl. vierde mgr. Van den Hout op uitnodiging de eucharistie in het Fatima Centrum te Büren, vlakbij Paderborn in Duitsland. Jaren geleden schonk de leiding van het Portugese bedevaartsoord Fatima een beeld van Maria aan de Duitse katholieke kerk. Dit beeld maakt door het hele jaar heen een rondgang door het land, maar kent een vaste standplaats in de kapel van een voormalig Cisterciënzer zusterklooster. Priesters en bisschoppen uit Duitsland of andere landen gaan op uitnodiging van de pastoor voor in de liturgie. Mgr. Van den Hout maakte van de gelegenheid gebruik om ook de bisschopstad Paderborn kort te bezoeken.

Op donderdag 15 augustus a.s. – hoogfeest van Maria Tenhemelopneming – is om 11.00 uur de afscheidsviering van bisschop Van den Hout in de Sint-Jozefkathedraal te Groningen. Zoals bekend is de bisschop door de paus benoemd tot nieuwe bisschop van het bisdom Roermond (= de provincie Limburg). Na afloop van de eucharistieviering is een receptie in restaurant Weeva, Gedempte Zuiderdiep nr. 8-10, Groningen.

Mgr. Van den Hout nodigt iedereen van harte uit bij zijn afscheid van het noordelijk bisdom. Uw aanwezigheid wordt op prijs gesteld.
Wilt u, uiterlijk dinsdag 6 augustus, aan mevrouw L. Winter laten weten met hoeveel personen u denkt aanwezig te kunnen zijn.
Dit kan via l.winter@bisdomgl.nl of via telnr. 050-4065888.

Op 24 augustus a.s. zal mgr. Van den Hout de bisschopszetel van Roermond innemen. 

Het kathedraal kapittel van het bisdom Groningen-Leeuwarden kiest eind augustus een tijdelijk plaatsvervanger voor de vertrekkende bisschop, de zgn. diocesaanadministrator. Deze blijft in functie tot door Rome een nieuwe bisschop is benoemd.

Contact voor info:

Lammert de Hoop, Pers & Communicatie, bisdom Groningen-Leeuwarden, M 06 – 109 14 645 

foto: Marlies Bosch

Op dinsdag 9 juli heeft het Secretariaat van de Bisschoppensynode het Instrumentum Laboris gepubliceerd. Het betreft het werkdocument voor de deelnemers aan de tweede zitting van de zestiende gewone algemene vergadering van de bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’.

Deze tweede zitting vindt plaats in oktober 2024 en voor Nederland zal mgr. Th.C.M. Hoogenboom, hulpbisschop van het aartsbisdom Utrecht deelnemen aan deze synode. Mgr. Hoogenboom was ook afgevaardigd door de Nederlandse Bisschoppenconferentie naar de eerste zitting die in oktober 2023 plaatsvond.

Hoe een missionaire synodale Kerk te zijn?

Het Instrumentum Laboris voor de tweede zitting van deze synode heeft als titel ‘Hoe een missionaire synodale Kerk te zijn’. Het document is de vrucht van de consultatie die sinds de eerste zitting van de synode wereldwijd in de Katholieke Kerk heeft plaatsgevonden. Ook de rapporten die de parochiepriesters hebben gepresenteerd tijdens de recente driedaagse werkbijeenkomst van de Parochiepriesters voor de synode, zijn erin verwerkt.

Dit nieuwe werkdocument is bedoeld om de vergadering aan te moedigen na te denken over de vraag die centraal staat in de oktoberbijeenkomst: hoe een missionaire synodale Kerk te zijn. De tekst begint met een citaat van de profeet Jesaja (25, 6-8), die een beeld schetst van een overvloedig en weelderig banket dat door de Heer op de berg Sion wordt bereid, een symbool van verbondenheid bestemd voor alle volkeren.

“Op het moment van zijn terugkeer naar de Vader vertrouwt de Heer Jezus aan zijn leerlingen de taak toe om alle volkeren de hand te reiken om hen een feestmaal te serveren dat hen de volheid van leven en vreugde schenkt. Door middel van zijn Kerk, geleid door zijn Geest, wil de Heer de hoop in de harten van de mensheid doen herleven, de vreugde herstellen en allen redden, vooral diegenen wier gezichten besmeurd zijn met tranen en die in angst tot Hem roepen”, licht het Instrumentum Laboris toe.

De kern van de Synode 2021-2024

De kern van de Synode 2021-2024 “is een oproep tot vreugde en tot vernieuwing van het Volk van God in het volgen van de Heer en in hun inzet ten dienste van zijn zending.  (…) Het is een oproep aan alle gedoopten, zonder uitzondering: “Het hele Volk van God is een intermediair van de verkondiging van het Evangelie. Elke gedoopte is geroepen om een sleutelfiguur in de zending te zijn, omdat we allemaal missionaire leerlingen zijn”.

Lees het Instrumentum Laboris (Nederlandse werkvertaling van de Belgische Bisschoppenconferentie.)
Lees een werkvertaling van het document met de meest gestelde vragen.
Lees een werkvertaling van de korte presentatie van het Instrumentum Laboris

Foto: SRKK, perspresentatie Instrumentum Laboris 2024.