Zo klonk de yell bij de Wereldjongerendagen van Lissabon: ‘Dit is de jeugd van de paus’. De jeugd was enthousiast en haalde als het ware een held binnen. Toen wij na twee dagen de Portugese Camino (pelgrimsweg) naar Santiago de Compostela gelopen te hebben in Lissabon aankwamen, bekroop me het gevoel dat ik op een muziekfestival was terecht gekomen. Zoiets dat tegenwoordig regelmatig in het Stadspark van Groningen plaatsvindt. Harde muziek en groepen jongeren die de stad doorkruisen om naar het festivalterrein te trekken. Toch was dit heel anders.

Honderdduizenden jongeren verzamelden zich in Lissabon om God, Christus, paus Franciscus en elkaar te ontmoeten. Er waren geen drank- en eettentjes op de activiteitenterreinen en de boodschap was uitdrukkelijk christelijk. Onze bisdomreis was geen vakantiereisje en dat is het ook niet geworden. Naast de vieringen met de paus hadden we onze eigen catecheses en gebedsmomenten, heel natuurlijk en spontaan vervlochten in het dagprogramma. Veel jongeren hebben ook de mogelijkheid benut om (voor het eerst) te biechten en kennis te maken met het getijdengebed van de Kerk. Met alle andere 1000 Nederlanders kwamen we driemaal bij elkaar voor zang, catechese en dialoog in het kader van het synodaal proces. Dagelijks vierden we de eucharistie met de aanwezige Nederlandse bisschoppen.

De Wereldjongerendagen zorgden ervoor dat deelnemers beter en meer over het geloof zijn geïnformeerd, dat het geloof door te bidden kon indalen in hun hart en dat het met het leven zelf is verbonden. Geen eenzijdige geloofsoverdracht en informatieverstrekking, maar geloofsbeleving en geloofservaring samen met leeftijdsgenoten uit eigen land en de hele wereld.

Het waren twee zware weken. De eerste dag was het 25 km wandelen op de Camino met motregen de hele dag. Op de zaterdag voorafgaand aan de slotvieringen wandelden we naar het centrale Campo da Graça in de hete zon te midden van steeds meer jongeren die allemaal door die ingang moesten. In totaal een miljoen WJD-deelnemers! Maar bovenal is er veel voldoening bij onze hele bisdomgroep. Ik ben heel dankbaar dat ik zelf twee weken dagelijks met de jongeren van ons bisdom kon optrekken.

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

De Rooms-Katholieke Kerk viert op vrijdag 1 september 2023 de Wereldgebedsdag voor de zorg voor de schepping. Paus Franciscus publiceerde zijn boodschap voor deze gebedsdag. Hij gaat daarin speciaal in op de relatie tussen watertekort en het ontbreken van een rechtvaardige economische ordening in de wereld.

De paus knoopt aan bij het thema van het oecumenische ‘Seizoen van de Schepping’ dat begint op 1 september 2023 en eindigt op 4 oktober, de gedachtenis van de heilige Franciscus van Assisi. Het motto is ontleend aan de profeet Amos en luidt: het recht moet stromen als water, de gerechtigheid als een nooit uitdrogende beek (Amos 5, 24). God wil rechtvaardigheid. Recht is, aldus paus Franciscus, even noodzakelijk als water. Wanneer we het Koninkrijk van God zoeken en een juiste relatie met God, de mensheid en de natuur opbouwen, volgt rechtvaardigheid vanzelf.

De paus staat kort stil bij zijn bezoek aan Lac Sainte Anne in Canada op 26 juli 2022. Dit meer is een bedevaartsoord voor de oorspronkelijke bevolking van Canada. Toen hij luisterde naar de slagen van de Indiaanse drummers ervoer de paus dat we ook de hartslag van de schepping voelen. We moeten onze hartslag in harmonie brengen met die van de schepping, want deze is verstoord zegt de paus..

Opdrogende rivieren

Paus Franciscus wijst erop dat we de gevolgen hiervan overal zien, bijvoorbeeld in de opdrogende rivieren. Hij verwijst naar een uitspraak van paus Benedictus XVI die eens zei dat de woestijnen in de wereld groeien omdat onze innerlijke woestijnen zo uitgebreid zijn. De hebzucht van consumenten verstoort de watercyclus van de planeet met alle mogelijke gevolgen. Alarmerende watertekorten raken zowel kleine landelijke gemeenschappen als grote steden. De paus wijst ook op de gevolgen van de aantasting van onze waterbronnen door industrieën die overmatig veel water gebruiken voor het ‘fracken’ van olie en gas, grote mijnbouwprojecten en intensieve veeteelt. Water is onderworpen aan de wetten van de markt.

De paus roept tot het veranderen van ons hart, onze levensstijl en onze politiek. De verandering van ons hart is essentieel, zo benadrukt hij. We moeten onze ecologische zonden overwegen. Deze zonden beschadigen de natuur en onze medemensen. Franciscus vraagt ons een minder consumptieve levenswijze aan te nemen opdat alle mensen, ook de toekomstige generaties, kunnen gedijen.

Ecologisch schuld

De paus wijst erop dat de rijke landen een ecologische schuld hebben die afgelost dient te worden. De wereldleiders die van 30 november tot 12 december in Dubai samenkomen voor de klimaattop moeten luisteren naar de wetenschap en een snelle en evenwichtige transitie mogelijk maken om een einde te maken aan het fossiele tijdperk, aldus paus Franciscus.

De paus ziet parallellen met het synodale pad. Het slot van het oecumenische ‘Seizoen van de Schepping’ op 4 oktober valt samen met de opening van de synode over synodaliteit. Zoals rivieren gevoed worden door kleine stroompjes en beekjes, nodigt het synodaal proces ieder uit om, op persoonlijk en gemeenschappelijk niveau, samen te vloeien in een grote rivier van reflectie en vernieuwing. Zoals een rivier gevormd wordt door talrijke bronnen is de Kerk een gemeenschap van ontelbare lokale Kerken, religieuze gemeenschappen en bewegingen die voortkomen uit dezelfde oorsprong. Iedere bron voegt zijn unieke en onvervangbare bijdrage toe, totdat allen samenvloeien in Gods oneindige barmhartigheid. Op dezelfde manier als een rivier een levensbron is voor zijn omgeving, moet ook de Kerk een levensbron zijn voor ons gemeenschappelijk huis en al zijn bewoners.

Lees de boodschap van de paus

Bericht katholiekleven.nl, afbeelding Unsplash.

Het Jongerenplatform heeft het kerkelijk seizoen ’23-’24 afgetrapt met een leuke activiteit voor tieners. De tieners van het bisdom gingen zondag 27 augustus samen met bisschop Van den Hout lasergamen. De opkomst van meer dan 50 jongeren was overweldigend. De dag begon met een Eucharistieviering in de Heilige Pauluskerk in Emmen. Na de viering hebben de tieners samen met elkaar genoten van een heerlijke lunch. Na de lunch was het tijd om te lasergamen. De tieners verdeelden zich in teams zodat het lasergamen snel kon beginnen. De geluiden van schoten en het knipperen van de lichten vulden de lucht terwijl iedereen elkaar achtervolgde en probeerde te raken. Na een intense strijd en onvergetelijke ervaring werden de verhalen en spannende momenten gedeeld. Na een voldaan begin, gaat het seizoen nu echt van start! 

Foto: Basiliek en plein van Fatima

Na de mis met paus Franciscus op het veld waren de Wereldjongerendagen 2023 officieel afgesloten. Onze groep moest om het veld te verlaten nog enkele kilometers over de snelweg lopen om terug in de bewoonde wereld te komen. Dat ging niet zonder slag of stoot, de temperatuur was namelijk opgelopen tot wel 41 graden! Na een paar kilometer lopen, zonder dat in de wijde omtrek maar een enkele schaduwplek te bekennen was, kwam de groep aan bij een brug. Daar is een lange pauze gehouden, waarbij velen ervaren hebben hoe het is om onder een brug te slapen. Na de pauze was het nog een klein stukje lopen naar de bus. Daarna kon iedereen met airco in de bus naar Fatima rijden.

Foto: Priester Henyer Garcia, pastoor Tjepkema en jongeren slapen in de hitte onder een brug

Aan het eind van de middag kwam de groep aan in Fatima. Daar hadden de jongeren nog enkele momenten vrije tijd voor ze konden aanschuiven bij het diner. Na een driegangenmenu weggewerkt te hebben ging een deel van de groep naar de lichtjesprocessie in Fatima. Ze kregen daar een kaars, waarmee de ronde over het centrale plein in Fatima werd gelopen. Na de lichtjesprocessie ‘s avonds was menigeen geraakt door de devote sfeer die er hing, vooral na de drukte van de vorige nacht op het veld.

Foto: Lichtjesprocessie in Fatima

De volgende ochtend was iedereen vroeg wakker om de mis van zeven uur te volgen in de verschijningskapel van Fatima, in intieme sfeer met onze bisschop. Gevolgd door het ontbijt om acht uur in het hotel. Na het ontbijt was er een rondleiding door Fatima met groepsbegeleider Alex van den Hende (priesterstudent). Er is verteld over de verschijningen van Maria in Fatima. Daarna bezochten de jongeren de basiliek van Fatima, waar de herderskinderen aan wie Maria verschenen is begraven liggen. Na de rondleiding was er een internationale pelgrims mis. De mis was erg bijzonder omdat de lezingen in meerdere talen herhaald werden. De Nederlandse taal in de viering werd gesproken door Mgr. van den Hout. Na de viering hebben de jongeren vrije tijd gekregen om zelf rond te kijken in Fatima.

Foto: Rondleiding in Fatima door Alex van den Hende

Na een lange warme dag was de laatste avond aangebroken. Door de bisschop, Mgr. van den Hout, zijn devotionalia van de jongeren gezegend  met wijwater. Daarop volgde het laatste avondmaal van de groep, waarbij de jongeren de reisleiding hebben bedankt met een kleinigheid. Na het diner bleven velen tot laat in de nacht wakker om er een gezellige laatste avond van te maken. Dit merkten ze de volgende morgen wel… toen ze om half vijf aan het ontbijt moesten zijn om op tijd een vliegtuig te halen.  

Foto: De bisschop zegent devotionalia

Eenmaal aangekomen op het vliegveld kwam de groep vrij snel door het inchecken en de security heen. Maar op het vliegveld bleek dat de vlucht bijna vier uur vertraagd was. Zo kon men de laatste dag de reis toch nog even gezellig en rustig afronden. Na een soepele vlucht kwam iedereen aan op het vliegveld in Düsseldorf. Door de vertraging van de vlucht kwamen ze later aan, zodat er avondeten geregeld moest worden. Iets wat door Mgr. Van den Hout namens het bisdom is gesponsord. Na het eten van iconische Duitse curryworst begon de groep aan het allerlaatste deel van de reis: de bustocht naar Groningen. Daar stond de lokale pastoor (pastoor Jellema) de jongeren op te wachten en ging ieder zijn eigen weg na innig afscheid van elkaar genomen te hebben.

Een paar quotes van deelnemers over de volledige reis:

“Het is bijzonder om te lopen over snelwegen, niet gevuld met auto’s maar met mensen.”

~ Daniël Jakobs, Parochie Heilige Drie-eenheid, locatie Meppel

“Ik heb de weg naar Santiago en mezelf gevonden.”

~ Judith Stevens, Emmaüs parochie, locatie Emmeloord

“Mijn lichaam beschadigd maar mijn geest herstelt.”

~ Savio Karomi, Parochie Heilige Drie-eenheid, locatie Hoogeveen

“Het was indrukwekkend omdat in Finisterre – ook wel het einde van de wereld genoemd – de catechese van Garcia en Tjitse was. Dat was een eye-opener, omdat de reis niet zomaar een vakantie was maar een echte pelgrimstocht.”

~ Adriaan Laan en Berend Adema, Parochie Pax Christi parochie, locatie Dokkum

“Het is mooi om met zoveel verschillende mensen uit zoveel verschillende landen in Lissabon in Christus verbonden te zijn.”

~ Jeroen Pietersma, Petrus en Paulus parochie, locatie Frederiksoord

“Ik vond het heel mooi dat ik nieuwe plekken heb gezien met veel katholieke jongeren en dat ik veel over het geloof kon praten.”

 ~ Botros Basl, parochie H. Franciscus, locatie Assen

Na twee intense WJD-weken blijft deze hechte jongerengroep komend jaar elkaar nog vaak ontmoeten op Roepingenavonden, in Tiener- en roepingenweekenden en landelijke Katholieke jongerendagen (oa. 4 november a.s. in Veenendaal). Meer informatie daarover is te vinden op de website van het bisdom Groningen-Leeuwarden, onder het kopje Jongeren, en op de Facebookpagina van het Jongerenplatform. Alle jongeren zijn welkom bij deze activiteiten om te vragen naar ervaringen!

Voor de Wereldjongerendagen in Lissabon zijn veel jongeren gesponsord door parochianen in het hele bisdom. Op deze plek danken zij alle parochianen die deze fantastische ervaring mede mogelijk hebben gemaakt! Paus Franciscus kondigde aan dat de volgende Wereld Jongeren Dagen plaatsvinden in 2027 in Seoul.  Met het jongerenwerk van het bisdom bouwen we hard aan de WJD-groep van de toekomst. Het Jongerenplatform van het bisdom als organisator is dankbaar voor elke gift die dit werk voor de toekomst van de kerk steunt. Wilt u dit steunen dan verwelkomen wij van harte uw gift of donatie op bankrekeningnummer: NL42 INGB 0670 2655 78 t.n.v. Bisdom Groningen-Leeuwarden o.v.v. ‘Gift jongerenwerk’.

_{foto boven Jongeren bisdom Groningen-Leeuwarden bij Rise-Up ochtenden}

Donderdagochtend was de tweede Rise-Up, waar de groep met de bisschop samen heen reisde!

De catechese van deze Rise-Up ging over ‘sociale vriendschap’. Aan de jongeren is duidelijk gemaakt wat de basis is van de sociale vriendschap, namelijk Jezus. De vriendschap met Jezus is erg belangrijk en van daaruit worden, ook op deze reis, verdere vriendschappen ontwikkelt. In deelgroepen werden de verschillende meningen gedeeld en meer geleerd over dit thema.

De catechese en deelgroepen werden afgesloten met een leuk panelgesprek waarbij Zsosja met nog drie deelnemers in gesprek ging met bisschop Van den Hende over de catechese en zijn visie op sociale vriendschappen.

Bij de Rise-Up kwamen alle Nederlandse jongeren weer bij elkaar, behalve Gabriël: hij bereidde zich voor op de ontvangst van Paus Franciscus. Gabriël had de eer om de Nederlandse vlaggendrager te zijn tijdens de ontvangstceremonie. De jongeren waren enorm enthousiast toen ze Gabriël op het scherm zo dicht bij de Paus voorbij zagen komen!

‘s Middags was de ontvangstceremonie van Paus Franciscus.  Alle jongeren stonden vol hoop te wachten langs de hekken in de hoop de Paus te mogen zien. En dat is gelukt! Hij reed tijdens de ontvangstceremonie op enkele meters afstand van de groep langs. Een van ons kroop als een ware Zacheüs in de boom om een paar mooie foto’s te nemen!!

Op vrijdag was de laatste catechesedag aangebroken. Het thema bij de Rise-Up was ‘barmhartigheid’. De catechese ging over keizer Tiberius, die getekend werd door zonde en mislukking. Zo staan ook wij voor God als zwakke mensen met onze gebrokenheid, maar we zijn door God bemind en mogen ons met die zwakheid, mislukkingen en zonden aan Zijn barmhartigheid toevertrouwen. Na de catechese was er gelegenheid om het sacrament van de biecht te ontvangen. Daarna was de eucharistie, gevolgd door het persmoment. Daar zijn twee jongeren uit onze groep, Sophie en Rebecca, geïnterviewd.

Later die dag vond ook de kruisweg plaats. De jongeren zijn opgesplitst in kleinere groepen zodat ze zich makkelijker door de menigte konden bewegen. De kruisweg was een enorm evenement dat zich op enkele meters van het hostel afspeelde. De manier waarop de kruisweg werd gepresenteerd, was erg bijzonder en voor de meeste jongeren een nieuwe ervaring:  de kruisweg is verbeeld door middel van moderne dans. Na afloop van de kruisweg bleef een grote groep jongeren op het terrein om een deel uit te maken van de gezelligheid.

Zaterdagochtend heeft de groep de koffers achtergelaten en zijn de jongeren begonnen aan een lange wandeling naar het veld. Het was een hele zware wandeling door de extreme warmte. Op het hoogtepunt van de dag was de temperatuur maar liefst 37 graden! Naarmate de groep dichter en dichter bij het veld kwam, werd de menigte groter en groter maar door opzwepende muziek verhoogde het tempo. Na een lange zaterdag kwamen ze eindelijk aan bij het voor hen bestemde veld, waar ze erachter kwamen dat er vrijwel geen ruimte meer was. Volgens de officiële telling waren er zo’n 1,5 miljoen WJD-mensen! Nadat de hoop bijna verloren was kwam een mysterieuze pelgrim die de groep vertelde over lege veldjes enkele kilometers verderop. Alle moed is bij elkaar geraapt voor het afleggen van de laatste meters naar het beloofde land….

Eenmaal aangekomen op het veld begon een lange nacht tot zondagmorgen met aanbidding en een film van de Paus. De muziek ging urenlang door en de jongeren hadden het enorm gezellig met elkaar. Het werd steeds later, maar de tijd was geen belangrijke factor. De volgende ochtend om zeven uur werd iedereen gewekt door een priester-DJ met een zachtjes ‘Halleluja’ gecombineerd met harde muziek. De priester-DJ maakte er een missie van om iedereen te wekken en dat is hem aardig gelukt.

Later zondagochtend begon de slotviering geleid door Paus Franciscus. De Paus had belangrijke boodschappen voor de jongeren die verbonden waren met de catecheses van de voorafgaande dagen. Het eerste wat de Paus aan iedereen wilde meegeven is “schijn!”.  In zijn woorden: “Onze God verlicht. Verlicht onze ogen, verlicht ons hart, verlicht onze geest, verlicht ons verlangen om iets in het leven te doen. Altijd met het licht van de Heer. We stralen wanneer we, door Jezus te verwelkomen, leren lief te hebben zoals Jezus.” De tweede boodschap van de Paus was ‘’luisteren’’.  ‘Luister naar Jezus,’’ aldus de Paus Maar dat was niet de enige boodschap die jongeren oppikten. Tijdens de tweede catechese ging het over sociale vriendschap, waarbij de jongeren leerden dat ook luisteren naar elkaar heel belangrijk is.

De derde en belangrijkste boodschap van Paus Franciscus was: “Wees niet bang.” Hij eindigde zijn preek krachtig: “Beste jongeren, ik zou jullie allemaal in de ogen willen kijken en tegen jullie zeggen: wees niet bang, wees niet bang. Meer nog, ik vertel je iets heel aardigs. Ik ben het niet meer, het is Jezus zelf die nu naar je kijkt, Hij die je kent, Hij kent het hart van ieder van jullie, Hij kent het leven van ieder van jullie, Hij kent de vreugden, Hij kent het verdriet, de successen en mislukkingen, kent je hart. En vandaag zegt hij tegen jou, hier, in Lissabon, op deze Wereldjongerendag: “Wees niet bang, wees niet bang, houd moed en wees niet bang!”

Gedeelte van de foto’s gemaakt door Ramon Mangold

_{foto: Openingsviering met priesterkoor}

Op dag vijf is de groep met de bus vertrokken naar Lissabon. Halverwege is de groep gestopt in Coimbra. Daar hebben ze een mis gehad in een knus kloosterkerkje en hebben ze van de gastheer een rondleiding gekregen. De groep heeft in Coimbra geluncht en daarna hebben ze de reis naar Lissabon vervolgd. Onderweg waren al honderden bussen met andere jongeren gezien die ook onderweg naar Lissabon waren. Het was een grote trein aan bussen naar de WJD stad!

Eenmaal aangekomen in Lissabon kreeg iedereen een tas met onder andere een shirt en hoedje van de wereldjongerendagen. De groep heeft zich daarna ingecheckt in het hostel waar het grote avontuur in Lissabon begon. De eerste avond heeft de groep de stad verkend en is de groep opgesplitst om te gaan eten met het QR systeem. Al op de eerste avond hebben 250.000 mensen gegeten met dit systeem! We waren zowaar de proefkonijnen voor veel eetgelegenheden. Zo heeft een deel van de groep pizza gegeten, een ander deel is naar de McDonalds geweest en weer een ander deel heeft gezellig op een veldje gegeten. 

De volgende dag begon de eerste ochtend in Lissabon, waar de groep voor het eerst deze reis kon uitslapen. Na rustig opstaan heeft de groep de kathedraal bezocht waar ze het ochtendgebed gebeden hebben. Bij de kathedraal maakte de groep voor het eerst kennis met de grote drukte die komen zou. Het is juist bijzonder om te midden van deze enorme drukte en lawaai in de kathedraal dit gebed te bidden! Na het bezoek aan de kathedraal en de kennismaking met vele andere landen is de groep opgesplitst in kleinere groepen om de stad verder te verkennen. Wat later op de middag kwam de groep weer bijeen om de grote openingsviering te volgen. De viering werd bijgewoond door honderdduizenden jongeren. Het was één groot feest dat jongeren van allerlei naties samen vierden. Het maakte het extra bijzonder doordat er ook met al deze mensen nog momenten van stilte vielen. Dit feest ging tot uren na de viering door. De drukte bleef in de stad hangen en zo bleef het urenlang doorgaan.

Op dinsdag was de eerste Rise-Up, waar alle Nederlandse groepen ’s ochtends voor het eerst bijeenkwamen om elkaar te ontmoeten, catechese te volgen en de mis te vieren. De catechese ging over integrale ecologie. Dit was voor velen niet een onderwerp dat direct gelinkt werd aan het geloof. Toch is het een onderwerp wat in deze tijd zeer actueel en belangrijk is. De jongeren hebben daarna in kleine groepjes gepraat over hoe ze van de wereld een betere plek kunnen maken.

Na de Rise-Up ochtend heeft een select gezelschap van de groep de mogelijkheid gekregen om bij de ambassadeur op bezoek te mogen gaan. Het is dan nog extra leuk om erachter te komen dat de ambassadeur ook nog uit Veendam komt! Zo is de wereld tijdens de wereldjongerendagen ineens heel erg klein!!

Aan het begin van de avond had de groep afgesproken bij de garden Vasco da Gama. Het openbaar vervoer lag echter voor een groot deel plat omdat de paus die middag in Lissabon aangekomen was. Uiteindelijk is het iedereen gelukt om bij de afgesproken plek te komen. In de garden Vasco da Gama is een biechtplaats georganiseerd waar iedereen kan biechten. Er zitten honderden priesters de gehele dag biecht te horen wat veel indruk maakt op de jongeren. Op het veld is de groep door middel van een catechese dan ook warm gemaakt voor de biecht.

Wij zijn blij u een nieuwe basiscursus ‘Jezus Christus’ aan te kunnen bieden.

Wie is Jezus Christus voor ons? Welke beelden van Hem komen we tegen in de Bijbel, in de Traditie en in de kunst? In een vijftal avonden gaan we ons bezig houden met deze vragen. We onderzoeken welke plaats Jezus Christus in ons geloven heeft. Bij elke avond hoort een thuisopdracht.

Avond 1: maandag 18 september 2023
Ons eigen beeld van Jezus. Uit welke bronnen kunnen we putten?

Avond 2: maandag 2 oktober 2023
Beelden van Jezus Christus in de H. Schrift: synoptici.

Avond 3: maandag 16 oktober 2023
Beelden van Jezus Christus in de H. Schrift: Johannes-evangelie.

Avond 4: maandag 30 oktober 2023
Beelden van Jezus Christus door de eeuwen heen.

Avond 5: maandag 13 november 2023
Eigen beelden van Jezus. Moderne beelden van Jezus Christus.

Cursusleider: pastoor B. van der Wal
De cursus wordt op maandagavond gegeven in het parochiehuis van de Dominicuskerk,
Harlingerstraat 26, Leeuwarden
Tijd: 20.00 uur – 21.30 uur
Kosten van de cursus € 20,00

Aanmelden: klik op bijgaande link aanmeldformulier. Het aanmeldformulier kunt u sturen naar:  
mw. Lisette Winter: l.winter@bisdomgl.nl

Op onze website kunt u meer informatie vinden over de Bonifatius Academie. Zie bijgaande link. Bonifatius Academie

Ook in ons eigen land is vrijheid van godsdienst een thema waar we het over moeten hebben. Ons land is niet meer overwegend christelijk. De afgelopen decennia zijn vele andersgelovigen hier komen wonen en komen werken. Godsdienstvrijheid betekent dat zij hun eigen godsdienst moeten kunnen uitoefenen en kunnen belijden. De erkenning van de menselijke waardigheid van iedere mens en van iedere bevolkingsgroep brengt dat met zich mee.

Dat er moskeeën verschijnen in onze steden vind ik niet per se ‘leuk’, maar het is wel in overeenstemming met mijn persoonlijke overtuiging dat godsdienstvrijheid een groot goed is. Als wij als christenen opkomen voor onze vrijheid, moeten we dat ook doen voor andere godsdiensten die vanwege de menselijke waardigheid recht van bestaan hebben. Ik vind het wel zeer schrijnend dat christenen in bijvoorbeeld het Midden-Oosten ernstig worden vervolgd en als tweederangsburgers worden behandeld. Oude christelijke gemeenschappen verdwijnen, terwijl ze eeuwen lang, vanaf het begin van het christendom, in harmonie hebben samengeleefd met de moslims. Syrisch-orthodoxen of Syrisch-katholieken, Chaldeeuwen, Armeense christenen trekken naar Europa en zoeken een nieuw en veilig bestaan. Het feit dat zij daar worden weggepest en dat wij hier moslims accepteren vind ik lastig te verteren.

In het Westen ontwikkelt zich een zekere ‘cancelcultuur’ met inbegrip van afgedwongen taalgebruik. Dit raakt wel de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van denken en geweten. Afwijkende godsdienstige standpunten worden minder gemakkelijk geaccepteerd en de kans op juridische vervolging en verlies van kansen in de maatschappij nemen toe. Als het uiten van godsdienstige overtuigingen wordt verstaan als haat zaaien hebben we als christenen een probleem. Christenvervolging hoeft niet per se heel openlijk te gebeuren, het kan ook op een meer subtiele wijze. De gezondheid van onze democratie wordt afgemeten aan de manier waarop zij omgaat met de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. Het recht om in woord en daad te getuigen is verbonden met het bestaan van religieuze overtuigingen (bron: Kerk in Nood, Godsdienstvrijheid in de wereld. Verslag 2023).

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

Foto: Marlies Bosch

28 juli zijn de jongeren in alle vroegte begonnen aan het lopen van de Camino. Het weer was zoals we het gewend zijn in Nederland; miezer wat zich ontwikkelde tot regen. Gelukkig waren de meesten voorbereid en hadden poncho’s bij zich. Na een lange en vermoeiende tocht met veel heuvels en dalen waren alle jongeren veilig aangekomen in het hotel, waarna we een mis hadden in een klein kerkje in de stad waar we waren: Padrón.

De dag erna (29 juli) waren de jongeren met goede moed begonnen aan de tweede – en laatste – etappe van de Camino. Het weer was die dag meer van wat we verwachten van Spanje – warm en broeierig. Net als de dag ervoor was de tocht pittig, maar uiteindelijk hebben alle pelgrims het gehaald. Allen zijn aangekomen bij de langverwachte bestemming: de kathedraal van Santiago de Compostela.

Daarna konden de pelgrims zich snel opfrissen, en was het tijd voor de Heilige Mis, in een klein kerkje in Santiago.

Op zondag 30 juli is de groep begonnen met een rondleiding door Santiago, waarin de groep ook het graf en het beeld van de heilige apostel Jakobus heeft bezocht.

Daarop aansluitend begon de internationale pelgrimsmis in de kathedraal, waarin onze eigen bisschop van den Hout onverwachts voorging. Toch waren er ook tientallen priesters van over de hele wereld; van Zuid-Korea tot Argentinië.

En als kers op de taart werd het wierookvat (door de Zuid-Koreanen) gebruikt aan het einde van de mis.

Na een lekkere lunch is de groep per bus vertrokken naar Finisterre – het einde van de wereld. Dit punt is het eigenlijke einde van de Camino; verder kan je niet gaan. Naast een mooi uitzicht vanaf de kliffen op de zee was er ook een catechese. De catechese ging over de apostelen en over hoe de jongeren zich als apostelen kunnen gedragen in deze tijd.

De eerste vier apostelen van Jezus waren vissers, geen hoogopgeleide mensen maar mensen die “simpelweg” met hun handen werkten. Dit was inspirerend omdat dit laat zien dat iedereen volgeling van Jezus kan zijn zonder dat je vooraanstaand hoeft te zijn. Ook ging de catechese over het werk wat de apostelen in Jezus zijn naam verzet hebben. Met zijn twaalven hebben zij een enorm deel van de wereld bekeerd. Dit laat zien hoeveel werk de groep als groep zou kunnen verzetten.

Vanmorgen 27 juli 2023 in de vroege morgen is de reis van bisdom Groningen-Leeuwarden vertrokken. Na een reiszegen van pastoor Jellema (de lokale pastoor) is de groep nu onderweg naar het vliegveld van Düsseldorf. Tijdens de zegen heeft pastoor Jellema ook Maria aangeroepen, bij wie de groep op bezoek gaat in Fatima.

De komende twee dagen zullen in het teken staan van het wandelen van de Camino, wat de groep naar Santiago de Compostela zal brengen, waar we (hopelijk) komende zondag de internationale pelgrimsmis kunnen meevieren.

De sfeer in de bus is goed, en iedereen heeft er zin! Het is leuk om iedereen (weer) te zien, en tot nu toe is het heel erg gezellig! Zoals veel jongeren zeggen: hopelijk is het weer in Portugal beter, maar we hebben er sowieso zin in!