Actie Kerkbalans zoomt bij de start van de campagne 2025 in januari in op muziek als geschenk van de kerk: voor de kerk, en voor de samenleving in bredere zin. Hoe kunnen we dat geschenk delen en doorgeven? Gastsprekers dr. Hanna Rijken en Arnoud Heerings zijn kenners van kerkmuziek en geven hun visie.

De jaarlijkse campagne Actie Kerkbalans 2025 loopt van 11 tot en met 25 januari a.s. Kerkleden in heel Nederland, protestants en katholiek, worden gevraagd om een financiële bijdrage voor de plaatselijke parochie of gemeente. Bij een landelijke persbijeenkomst voor de start van de campagne op woensdag 8 januari in de Broederkerk in Kampen staat het thema muziek centraal.

Muziek raakt de ziel

‘Muziek verbindt en raakt de ziel, het is al eeuwen een bijzonder geschenk van de kerk’ zegt het campagneteam van Actie Kerkbalans. Twee deskundigen, dr. Hanna Rijken en Arnoud Heerings, geven hun visie op een aantal vragen over dit onderwerp.

‘De klanken van de Mattheus Passion, gospelmuziek of juist vertrouwde psalm melodieën: muziek is een wezenlijk onderdeel van geloven. Het kan mensen tot tranen toe raken. Veel muziek is verbonden met persoonlijke herinneringen en bijzondere muziekstukken. Ooit geschreven voor de kerkelijke liturgie, maar door velen vandaag  ook buiten de kerk gekoesterd ’, zegt Anna Kruse als woordvoerder namens het organiserend team van Actie Kerkbalans.

De betekenis van kerkmuziek: gastsprekers

Dr. Hanna Rijken is theoloog, musicus en universitair docent ‘Theologie en de kunsten – in het bijzonder kerkmuziek’ aan de PThU in Utrecht. Zij licht toe in haar lezing waarom muziek een geschenk van de kerk is: als lofprijzing en gebed voor de kerkelijke parochies en gemeentes. Maar is kerkmuziek ook een geschenk voor de maatschappij in bredere zin? Hoe kan de kerk dit koesteren, doorgeven en delen?

Docent en dirigent Arnoud Heerings is verbonden aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Hij zoomt in op de geschiedenis van kerkmuziek, met name het Gregoriaans zingen, laat daar voorbeelden van horen. Hij beantwoord de vraag hoe kerkmuziek door de eeuwen heen ontstond als deel van de liturgie.

Praktische informatie:

• Adres: de sfeervolle Lemkerzaal in de Broederkerk, Broederstraat 16, 8261 GP Kampen
• Aanvang:10.00 uur inloop met koffie, 10.30 uur start, 12.00 uur lunch en mogelijkheid voor gesprek met de gastsprekers.
• Aanmelden: Journalisten kunnen zich aanmelden met een mail aan dit adres. Geef in de mail ook aan of u blijft voor de lunch. NB: er is geen livestream van de bijeenkomst, maar u kunt deze desgewenst wel volgen via Kerkdienst gemist Broederkerk. 
• Parkeren: Gratis parkeren kan bij het NS-station Kampen aan de overkant van de brug. Dan is het 500 meter (ca. 7 minuten) lopen naar de Broederkerk. Gratis parkeren kan bij de Buitenhaven (650 meter, ca. 9 minuten lopen). Betaald parkeren kan bij de Nieuwe Markt, het Meeuwenplein of aan de Burgwal in Kampen (minder dan 250m).
• Organisatoren van Actie Kerkbalans in parochies en gemeenten zijn ook van harte welkom! Meld u zich dan hier

Van 24 tot en met 26 januari wordt in Helvoirt de WJD@HOME gehouden, een evenement voor katholieke jongeren. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer de tradities van de kerk, ethiek, de joodse wortels van het christelijke geloof, en de sacramenten. Verder zijn er sportieve en creatieve activiteiten en er is ruimte voor stilte en gebed. Het is aanbevolen om al in december aan te melden om er in januari bij te kunnen zijn!

De WJD@HOME is sinds enkele jaren een evenement voor Rooms-Katholieke jongeren om elkaar te leren kennen en om het geloof samen te vieren en te ontdekken. Voorheen werden deze dagen gehouden op Ameland maar voor 2025 is gekozen voor een nieuwe locatie, namelijk het bezinningscentrum Emmaus in Helvoirt (in de buurt van ’s-Hertogenbosch).

‘We kiezen voor deze nieuwe locatie omdat het centraal in het land ligt en dus goed bereikbaar is voor jongeren uit alle windstreken. Daarnaast vinden we het belangrijk dat het een plek is waar gelijktijdig meerdere workshops kunnen worden gegeven. Bovendien beschikt Emmaus over een kapel waar we de Eucharistie kunnen vieren en waar de jongeren zich kunnen terugtrekken om in stilte en gebed na te denken over wat hen geraakt heeft’, legt Żaklina Melis, projectleider JongKatholiek uit.

Katholiek zijn in de wereld van nu

Ook in Helvoirt zal het accent liggen op het geloof samen vieren, kennis op doen, nieuwe mensen leren kennen, ervaringen uitwisselen over katholiek zijn in de wereld van nu.

‘Of je nu veel of weinig doet met je geloof, je bent welkom! Na dit weekend ben je hopelijk verder geworteld en nog enthousiaster over je geloof. We zorgen voor tools die je helpen om geïnspireerd te raken en om je geloof en de hoop die daaruit voortkomt de wereld in te dragen. We hopen dat je God en de kerk beter leert kennen samen met veel andere jonge mensen die net als jij het verschil willen maken,’ zo moedigt Zaklina Melis de jongeren aan om zich aan te melden.

De WJD@HOME vindt plaats van 24-26 januari 2025 in bezinningscentrum Emmaus in Helvoirt, in de buurt van Den Bosch. Meer informatie, zoals de prijs en de manier van aanmelden, is te vinden op de speciale webpagina over dit evenement.

• Kijk hier voor meer informatie.
• Aanmelden kan via deze link. (Doorklikken op ‘bestel kaarten’)

Foto: WJD-spreker Gaudia Skass.

Zondag 29 december 2024 wordt in alle bisdommen over de hele wereld het Heilig Jaar met een speciale viering geopend.
Het thema van dit jubeljaar is Pelgrims van Hoop.

In het bisdom Groningen-Leeuwarden gebeurt dit om 11.00 uur met een eucharistieviering in de Sint-Jozefkathedraal, Radesingel 2, 9711 EJ Groningen.
Hoofdcelebrant is diocesaan administrator P.H.H. Wellen, geassisteerd door plebaan V.A.H. Maagd.

De kathedraal is op loopafstand van het trein- en busstation.
U kunt uw auto parkeren in de parkeergarage naast de kathedraal: Q-Park Rademarkt, Rademarkt 27, 9711 CS Groningen

Alle gelovigen en mensen van goede wil zijn uitgenodigd om aan de viering deel te nemen.

Voor meer achtergrondinformatie over het Heilig Jaar en de recente brief van de Nederlandse bisschoppen over het Heilig Jaar kunt u op bijgaande linken klikken:
Jubeljaar 2025 Gaat Met Kerstmis Van Start, Zondag 29 December Openingsvieringen In De Bisdommen – Bisdom Groningen-Leeuwarden
Brief Bisschoppen Voor Jubeljaar 2025: ‘Richt Schijnwerpers Op Vele Hoopvolle Dat Gebeurt’ – Bisdom Groningen-Leeuwarden

Het Heilig Jaar 2025 gaat met Kerstmis 2024 van start. Paus Franciscus opent dan in de Sint-Pieterbasiliek in Rome de Heilige Deuren die zich daar bevinden. Deze gaan alléén tijdens een Heilig Jaar open en zijn alle andere jaren dichtgemetseld. Op zondag 29 december wordt het Heilig Jaar geopend in alle bisdommen over de hele wereld, ook in de Nederlandse bisdommen. Elke bisschop opent dan het Jubeljaar voor zijn eigen bisdom.

Achtergronden bij het Heilig Jaar

Een Heilig Jaar of Jubeljaar is een groot internationaal evenement dat eens in de 25 jaar in de Rooms-Katholieke Kerk plaatsvindt. In dit jaar staan thema’s als barmhartigheid, verzoening en vergeving van schulden centraal. Bij een Jubeljaar horen allerlei tradities, zoals een pelgrimstocht naar Rome en het passeren van de Heilige Deuren in de grote basilieken daar. Het vorige reguliere Jubeljaar was in 2000.

De traditie van Jubeljaren gaat terug tot het Oude Testament, waarin opgeroepen wordt om elk zevende jaar een sabbatjaar te houden. Na zeven keer zeven jaar (= 49) volgde in het vijftigste jaar een Jubeljaar. Het was een jaar om schulden kwijt te schelden, gronden aan de oorspronkelijke eigenaar terug te geven en om slaven vrij te laten. De naam ‘Jubeljaar’ komt van ‘jobel’ of ‘yobel’. Dit is het Hebreeuwse woord voor de ramshoorn, waarmee in het oude Israël een ‘jobeljaar’ werd aangekondigd.

In de Middeleeuwen heeft de katholieke Kerk die oude joodse traditie overgenomen. Het eerste Heilig Jaar of Jubeljaar werd in 1300 uitgeroepen door paus Bonifatius VIII. Sindsdien vinden ze regelmatig plaats. Eerst om de 50 jaar, later om de 33 jaar en sinds 1470 om de 25 jaar. De kern is nog steeds hetzelfde als in het oude jodendom: het is een jaar om schoon schip te maken, om schulden kwijt te schelden en ook om eigen fouten onder ogen te zien en opnieuw te beginnen. In de kern is een Jubeljaar een jaar waarin mensen worden aangespoord om terug te keren naar de fundamenten van hun geloof en naar onderlinge verbroedering. Het is een jaar van het herstellen van relaties tussen mensen en ieders eigen relatie met God.

Pelgrimages

Een belangrijk gebruik in het kader van het Heilig Jaar is om een bedevaart of pelgrimage te maken. In de meivakantie (26 april t/m 3 mei) vindt er een grote nationale bedevaart naar Rome plaats. Honderden Nederlandse pelgrims gaan dan samen naar Rome om de graven van Petrus en Paulus te bezoeken en door de Heilige Deuren te gaan. Voor wie niet naar Rome kan of wil gaan, zijn er in de loop van 2025 in alle Nederlandse bisdommen ook mogelijkheden om een regionale ‘jubileumpelgrimage’ te maken. Ook organiseren bijna alle bisdommen in de loop van 2025 een speciale ‘bisdomdag’.

Opening Heilige Deuren

Een Jubeljaar begint met het openen van de Heilige Deur in de Sint-Pietersbasiliek in Rome. De Heilige Deur van de Sint-Pietersbasiliek in het Vaticaan wordt op dinsdag 24 december 2024 geopend. Dat is de officiële opening van het Jubeljaar.

De zondag daarna, 29 december 2024, zal de paus de Heilige Deur openen van de basiliek Sint-Jan van Lateranen. Dit is de kathedraal van Rome, waar de zetel van de paus als bisschop van Rome staat. Daarna zal de paus op woensdag 1 januari 2025 de Heilige Deur van de basiliek van Santa Maria Maggiore openen. En tot slot op zondag 5 januari 2025 de Heilige Deur van de basiliek Sint-Paulus buiten de Muren

In de bisdommen

Op verzoek van de paus houden bisdommen wereldwijd op de laatste zondag van 2024 een diocesane openingsplechtigheid van het Jubeljaar, waarvoor een speciale liturgie beschikbaar is gemaakt. Daarin zijn onder meer een intochtsprocessie en een hernieuwing van de doopbeloften opgenomen. KRO-NCRV zendt op zondag 29 december de openingsviering van het bisdom Roermond live uit op NPO2. Kijk voor meer informatie over de openingsvieringen in de bisdommen op 29 december ook op de websites van de Nederlandse bisdommen:

1. Bisdom Roermond
2. Bisdom Haarlem-Amsterdam
3. Bisdom ‘s-Hertogenbosch
4. Aartsbisdom
5. Bisdom Rotterdam
6. Bisdom Breda
7. Bisdom Groningen-Leeuwarden
   
   Meer weten

Meer informatie over de achtergronden van een Heilig Jaar en de activiteiten die in het kader van dat jaar in Nederland plaatsvinden, is te vinden op: jubeljaar2025.nl

“Er gebeurt in de maatschappij veel goeds dat het verdient om onder de aandacht gebracht te worden. Daarom roepen we iedereen op om in het komende jaar de schijnwerpers te richten op plekken van hoop, op hoopvolle gebeurtenissen in de samenleving en op mensen die hoop uitstralen.” Die oproep doen de Rooms-Katholieke bisschoppen van Nederland in een herderlijke brief aan de vooravond van het Heilig Jaar 2025.

De bisschoppen schrijven dat mensen dagelijks om zich heen veel negatieve en sombere verhalen horen over oorlogen, vluchtelingen, sociale ongelijkheid en allerhande crises dichtbij en veraf. “Je zou er pessimistisch van worden. Maar vanuit ons geloof weten we dat dit de verkeerde instelling is,” aldus de bisschoppen. Zij willen daarom komend jaar een ‘beweging van hoop’ in gang zetten.

De oproep van de bisschoppen sluit aan bij het zogeheten ‘Heilig Jaar’ of ‘Jubeljaar’ dat met Kerstmis in de Rooms-Katholieke Kerk begint. Zo’n Heilig Jaar vindt doorgaans eens in de 25 jaar plaats en wordt door de paus afgekondigd. Paus Franciscus heeft aan het Heilig Jaar 2025 het thema ‘Pelgrims van hoop’ gekoppeld. In hun brief schrijven de Nederlandse bisschoppen dat ‘hoop’ een heel oud religieus thema is, gebaseerd op het geloof in Christus.

‘Het glas is altijd halfvol, nooit halfleeg’

“Vertaald naar het leven van alledag betekent dit dat gelovigen mensen mogen zijn die per definitie positief en optimistisch in het leven staan. Het glas is altijd halfvol, nooit halfleeg,” aldus de bisschoppen. Ze schrijven verder dat dat hoop niet alleen troost biedt in tijden van tegenslag, maar noemen het ook “een drijvende kracht die ons helpt om de uitdagingen van onze tijd met moed en vastberadenheid tegemoet te treden.”

De bisschoppen wijzen er op dat een belangrijk kenmerk van christelijke hoop is dat je deze niet voor jezelf houdt, maar deelt en uitdraagt in de wereld. “Laten we onze parochies, gezinnen en gemeenschappen maken tot plaatsten van ontmoeting en hoop. Laten we elkaar ondersteunen, bemoedigen, en samen zoeken naar manieren om ons geloof zichtbaar te maken in onze daden.” De bisschoppen roepen iedereen daarom op om de hoop door te geven, “vooral aan hen die ontmoedigd zijn of zich in een moeilijke situatie bevinden.”

• Lees hier de Bisschoppelijke brief bij gelegenheid van het Jubeljaar 2025
• Engelse vertaling van de Bisschoppelijke brief bij gelegenheid van het Jubeljaar 2025 (English)

Foto Nederlandse bisschoppen in Rome: Ramon Mangold.

Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) heeft gereageerd op de voorgenomen wet Toezicht Informeel Onderwijs. ‘Deze wet raakt de gehele maatschappij en daarmee ook de kerken en synagogen en zorgt daarom -terecht- voor veel onrust en onbegrip’, zegt CIO op de website cioweb.nl.

De Staatssecretaris Funderend Onderwijs en Emancipatie, mw. Mariëlle Paul, is voornemens om namens het kabinet de wet Toezicht Informeel Onderwijs in te voeren. CIO: ‘De inhoud van het wetsvoorstel vergroot de reeds bestaande zorgen’. Het contactorgaan somt in een bijlage bij het bericht tien bezwaren op tegen het wetsvoorstel. De wet wordt niet proportioneel genoemd en ‘verlegt de focus van veiligheid en openbare orde naar het diffuse concept van sociale veiligheid voor het kind’. De politiek komt hiermee binnen bij privé, aldus het CIO, en wil gaan werken met een ‘kliksysteem’.

Internetconsultatie over het wetsvoorstel

De overheid houdt over dit wetsvoorstel een internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen (burgers, maatschappelijke organisaties, kerken, brancheverenigingen, bedrijven enzovoort) kan reageren op de voorgenomen wet. Een groot aantal mensen heeft dit al gedaan. Het CIO zal in januari reageren namens de leden, vermeldt de website.

Wie zelf al wil reageren kan dat doen via deze website. Op deze site is ook het wetsvoorstel te lezen onder ‘relevante documenten’.

Lees hier alle bezwaren van CIO tegen het wetsvoorstel: Reactie-van-het-CIO-op-de-Wet-Toezicht-Informeel-Onderwijs

Foto kinderwerk in de kerk: Ramon Mangold.

Op vrijdagavond 6 december 2024 is emeritus-pastoor Jan Romkes van der Wal overleden.

Jan Romkes van der Wal werd op 27 januari 1947 te Dongjum geboren.
Op 1 april 1979 is hij benoemd tot pastoraal werker in Woudsend.
Op 13 december 1980 is hij gewijd tot priester. Na zijn wijding is hij benoemd tot medepastor en dekenaal assistent tot 1 november 1981.
Hij is op 1 november 1981 benoemd tot pastoor van Balk en Woudsend tot 1996.
Per 1 september 1991 volgde tevens de benoeming tot pastoor te Bakhuizen en Sloten tot 1996.
Vanaf 1 september 1996 werd Van der Wal benoemd tot pastoor van Bolsward. In 2001 werd hij ook pastoor van Makkum, Witmarsum en Workum tot 2012. Op 1 februari 2012 ging pastoor Van der Wal met emeritaat en ging hij in Franeker wonen. Allengs ging zijn gezondheid achteruit. Tot aan zijn overlijden is hij liefdevol verzorgd in Woonhuis “September” te Witmarsum.

Op donderdag 12 december is er om 19.00 uur een avondwake in de H. Ludgeruskerk te Balk (Raadhuisstraat 42).  

Op vrijdag 13 december zal de plechtige uitvaartmis gehouden worden om 10.30 uur in de Sint Franciscusbasiliek te Bolsward (Grote Dijlakker 8). Priesters die willen concelebreren zijn hiertoe van harte uitgenodigd. Aansluitend op de uitvaart volgt de begrafenis op de RK begraafplaats te Balk.  

We zijn pastoor Van der Wal dankbaar voor alles wat hij voor velen en voor het bisdom Groningen-Leeuwarden heeft mogen betekenen.

Wij wensen zijn familie en andere dierbaren veel kracht en sterkte toe. Dat hij mag rusten in Gods barmhartige vrede.

U kunthierklikken voor de rouwadvertentie.
Voor verdere informatie verwijzen we u naar de website van de parochie H. Titus Brandsma te Bolsward: www.titusbrandsmaparochie.nl.

Peter H.H. Wellen
Diocesaan administrator

foto: Patrick Janssen

In het kader van de Week van het katholiek Onderwijs 2024 biedt de NKSR in samenwerking met de Vastenactie ook dit jaar weer les- en inspiratiemateriaal aan voor de advents- en kerstperiode. Dit jaar bestaan de materialen uit een digitale adventskalender en een kerstposter. De week van het Katholiek Onderwijs is van 16 tot en met 20 december.

De digitale adventskalender kan door scholen worden gebruikt op het digibord. In de adventstijd gaat de klas zo gezamenlijk op weg naar Kerstmis. Onderweg naar Kerstmis horen de kinderen hoe Gods Zoon geboren wordt in een stal in Bethlehem daarmee dat God zich verbindt met mensen die klein en kwetsbaar zijn.

Verbonden met anderen

Door de adventskalender maken kinderen kennis met de personen rondom de geboorte van Jezus. De kalender laat zien hoe mensen met elkaar verbonden zijn. Van daaruit onderzoeken kinderen ook hoe zij zelf met anderen verbonden zijn, zowel in hun directe omgeving als verder weg. De kalender zit vol met activiteiten, Bijbelverhalen, vragen en liedjes en neemt de kinderen mee op reis door de vier weken van advent.

Een andere manier om met leerlingen over de geboorte van Jezus Christus te spreken is naar aanleiding van de kerstposter. Dit jaar is er gekozen voor de afbeelding van een beeldje van Maria, Jozef en Jezus.

Het lesmateriaal is online beschikbaar via onderstaande links.

• Adventskalender 2024 – onder-, midden- en bovenbouw
• Kerstposter voor digibord (.jpg)
• Kerstposter om af te drukken (.zip)

Kijk voor meer informatie op de website van de Nederlandse Katholieke School Raad (NKSR) en op de website van de Adventsactie.

Bij de afbeelding rechts: Ook op vier.nu Kerstmis is een poster beschikbaar. Deze kan worden opgehangen in de parochies, bijvoorbeeld op de plek waar de kinderen bij elkaar komen.

Het Officium Educationis heeft recent een derde brief gepubliceerd voor het onderwijs. Het Officium bestaat uit de bisschoppelijk gedelegeerden voor het katholiek onderwijs, de voorzitter van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR) en de onderwijsreferent van de Nederlandse bisschoppen, mgr. dr. Hendriks. De brief heeft als titel ‘Katholiek onderwijs in een pluriforme samenleving’.

In 2023 verscheen de eerste brief van het Officium met de titel Hoopvol, solidair en vreedzaam en in de eerste helft van 2024 verscheen de tweede brief met als titel Waardevol en sociaal.

Doelgroep

Deze brieven zijn bestemd voor iedereen die werkzaam is in het katholiek onderwijs: leerkrachten en docenten, bestuurders, conciërges en andere medewerkers zowel in het PO, VO, MBO en HBO. Maar de inhoud is nog breder bedoeld voor de hele gemeenschap rond de scholen en daar horen ook studenten, leerlingen en hun ouders bij.

De vorm nodigt uit tot onderling gesprek onder het personeel en in het bestuur van de scholen: korte inhoudelijke teksten worden afgewisseld met gespreksvragen die ingaan op concrete situaties, die men op scholen kan tegenkomen.

Download hier de onderwijsbrief “Katholiek onderwijs in een pluriforme samenleving”

Alle brieven zijn ook te downloaden op de website van de NKSR.

Afbeelding: Pixabay.