Het bisdom Groningen-Leeuwarden is één van de zeven rooms-katholieke bisdommen in Nederland en beslaat de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en de Noordoostpolder. Op dit moment zijn er een aantal vacatures in het bisdom.

2 vacatures voor de bisdomorganisatie

-Medewerker economaat / adviseur fondsenwerving m/v voor 21,6 – 25,2 uur per week (0,6 – 0,7 fte)
-Medewerker financieel-administratieve dienstverlening m/v voor 12 uur per week 0,4 fte)

1 vacature voor de parochie H. Christoffel (geloofsgemeenschappen Bakhuizen, Balk, Joure, Lemmer, Sint Nicolaasga/Sloten en Woudsend, gelegen in de Zuidwesthoek van Friesland.)
-pastoraal werker v/m (1fte)

Voor meer informatie over deze vacatures kunt u op bijgaande link klikken: Vacatures – Bisdom Groningen-Leeuwarden (bisdomgl.nl)

Foto’s: Mark de Jager

De Bonifatiusdag zondag 2 juni jl. van het noordelijk bisdom was geïnspireerd door Titus Brandsma, op 15 mei 2022 heilig verklaard door paus Franciscus. TV-presentator Leo Fijen en voorganger bisschop Gerard de Korte stonden stil bij de betekenis van H. Titus: ‘Hoe kan je van missionaire betekenis zijn in deze tijd, in de geest van Titus?’ Volgens Fijen dichtbij in persoonlijk gesprek in een ziekenkamer, op je werk of op straat, achter je bureau en beeldscherm of ontmoeting in de kerk. Zoals Titus Brandsma tot in zijn gevangenschap volhield. Bisschop De Korte wees op maatschappelijke stellingname in de geest van Titus in een tijd van polarisatie en populisme, verharding in sociale omgang en oorlogsdreiging. Dankzij het diocesaan Jongerenplatform waren tientallen jongeren en misdienaren vertegenwoordigd, waaronder Duitse misdienaren uit Fulda. De eucharistieviering werd opgeluisterd door christelijk mannenkoor Pro Rege met o.a. een Titus Brandsma Hymne.

Pastoraal werker Nellie Hamersma-Sluis ontving de eerste uitgave van haar catecheseserie ‘In 40 stappen katholiek. Een ontdekkingstocht’. De nieuwe Adveniat-uitgave is een laagdrempelige kennismaking met de katholieke geloofsleer en rituelen. Ook verkrijgbaar bij het bisdom (webshop, prijs: 17,50 Euro).   

Voettocht

Bisschop Ron van den Hout nam ’s morgens vroeg deel aan de pelgrimswandeling door het Friese woudenlandschap tussen Feanwâlden en Dokkum. In het spoor van de in 2022 heilig verklaarde Titus Brandsma, die hier 100 jaar geleden –  juli 1924 – met Friese priesters ook langs trok in een voettocht op weg naar de bron bij Dokkum. Bij de bron herleefde dankzij Titus in 1926 de traditie van Bonifatiusbedevaarten naar het huidige pelgrimsoord: de Bonifatiuskapel in Dokkum. Een Processietocht van geestelijken en gelovigen trok zondag door de binnenstad met relieken van de H. Bonifatius en de H. Titus Brandsma. De eucharistieviering ’s middags in de kapel werd geleid door mgr. Ron van den Hout, pastoor Bert van der Wal en als eregast mgr. Gerard de Korte, bisschop van Den Bosch.

Nabije omgeving

Gastspreker Leo Fijen legde verband tussen Titus’ geloofshouding en de actualiteit van missionair kerkzijn. Voor geloofsovertuiging en effectieve uitstraling is een kleinschalige nabije omgeving het belangrijkste. Dat kan altijd en overal, zoals ook Titus liet zien. De ziekenkamer waar je aandacht geeft, luisteren naar wie je bezoekt, samen een gebed uitspreekt of iets deelt. Fijen: ‘Zo ervaar ik elke week, op bezoek bij de 95-jarige zuster Gaudia, haar inspiratie door Titus’ gebed ‘O Jezus als ik u aanschouw’. Hij schreef dit in de strafgevangenis van Scheveningen na zijn arrestatie door de Duitsers in oorlogstijd. Zo draagt hij zuster Gaudia door zijn eigen dood heen.’ Dit soort geestelijk contact tussen mensen kan in elke kleinschalige nabije omgeving: in gesprek met collega’s op je werk, achter je bureau en het beeldscherm, op ziekenbezoek, onderweg in trein of bus, en bij viering en ontmoeting in de kerk. Titus Brandsma transformeerde zijn gevangeniscel in een kloostercel met een vast dagritme, geestelijke communieviering en tijd nemen voor gebed. Leo Fijen: ‘Ruimte nemen voor gebed maakt het hart vrij, zodat Christus vanuit je hart kan spreken. Iedereen kan dat elke dag. Dit is de bron van missionaire kracht.’

Wonden

Missionair leven is ook concrete actie: iets delen, de ander iets meegeven. In de barak van kamp Amersfoort kende Titus geen privacy meer. Hij treft er vele anderen: communisten, protestanten, socialisten. Hij staat open voor elk gesprek, van mens tot mens. Van houtjes, knopen en touwtjes maakte Titus eigenhandig rozenkransen en deelde ze uit. Eén zo’n rozenkrans komt na de oorlog via de zoon van medegevangene, die priester werd, bij Leo Fijen terecht. Die zo het verhaal aan anderen doorvertelt. Op treintransport naar Dachau in het Duitse Kleve benoemt Titus in een verzoekschrift aan de Duitsers zijn diepe angst, zwakte en lijden. Een indringend beroep om vanwege zijn zwakte en gezondheid, ergens anders de straf uit te mogen zitten. Ook de heilige is een mens met angsten die iedereen kent zegt Fijen: ‘De wonden in je leven durven tonen. Dat is ook een voorwaarde voor geloofwaardig missionair zijn’. In Titus’ laatste brief uit Dachau, een paar weken voor zijn dood, schrijft hij dat het goed gaat: ’Maak je om mij geen zorgen.’ Ook al is dit in werkelijkheid een paar weken voor zijn dood met ernstige ontberingen, mishandeling en zware ondervoeding. Leo Fijen: ‘Het gaat niet om jezelf, maar om de ander. Een keuze die we vaak kunnen maken, ook in veel minder extreme levenssituaties. Dat is het wezenlijke van christen-zijn. Dan doe je iets wat Titus deed.’

Populisme

Bisschop De Korte – nu te gast in het bisdom van zijn opvolger –  stond in zijn preek stil bij Titus’ actuele betekenis. Al ver voor de oorlog – begin jaren ’30 – onderkende hij het gevaar van groeiend populisme in zijn tijd: extreem nationalisme, rassendenken, Arische heldenverering en anti-joods sentiment. In januari 1942 vraagt hij alle katholieke uitgevers en redacties, gesteund door de aartsbisschop, zich te keren tegen de Duitse inperking van persvrijheid: het verbod om als media Duitsgezinde NSB-uitingen te weigeren. Dat was reden om Titus gevangen te zetten, wat zes maand later uitliep op zijn sterven in het concentratiekamp Dachau. Mgr. De Korte: ‘Het noorden mag fier zijn op deze Friese heilige. Hij wist fundamenteel dat rassenongelijkheid niet bestaat, ieder mens is een uniek schepsel van God. Dat is ook nu de christelijke oproep aan ons allen om niet mee te doen aan een cultuur van polarisatie, bedreigingen en verharding van tegenstellingen. Wij blijven de mens zien als kind van God.’ 

Als het om het gegevensbeheer gaat, hebben de parochies van de Rooms-Katholieke Kerk misschien wel de belangrijkste rol. Parochies moeten ervoor zorgen dat het beheer van hun lokale ledenbestand op orde is en eventuele vragen van hun leden hierover afhandelen. Om parochies hierbij te helpen, is er nu een speciale checklist beschikbaar.

Kerkleden mogen erop vertrouwen dat er correct wordt omgegaan met hun gegevens. Daar moeten parochies dus voortdurend alert op zijn. De AVG-checklist helpt daarbij. Er komen verschillende punten op de checklist aan de orde, bijvoorbeeld met betrekking tot de benodigde informatie op de parochiewebsite, maar ook over het afhandelen van vragen en klachten.

Andere onderwerpen op de checklist zijn de informatieverstrekking rondom in- en uitschrijven van parochianen; welke persoonsgegeven mogen voor welk doel worden verzameld en gebruikt; wat te doen als er toch iets mis gaat, bijvoorbeeld met een datalek.

DOWNLOAD (en print) de checklist hier.

Hoofdaalmoezenier Ryan van Eijk van het justitiepastoraat, vraagt in een brief gericht aan de parochies om in de vieringen van zondag 13 oktober aandacht te geven aan gevangenen en aan iedereen die lijdt onder de gevolgen van criminaliteit. Behalve om de slachtoffers van misdrijven, gaat het daarbij ook om de kinderen, familie en vrienden van zowel daders als slachtoffers – én om de daders van misdaden zelf. Want daders dragen immers zelf ook gevolgen van hun daden, zoals de straf ervoor.

De aalmoezeniers van het justitiepastoraat, protestants en katholiek, geven handen en voeten aan Christus’ oproep om de gevangenen te bezoeken (Matteüs 25, 36). ‘Een gevangene zit een straf uit, maar is daarmee niet afgeschreven. God biedt steun, hoop en kans op herstel en vergeving.’ De hoofdaalmoezenier haalt Paus Franciscus aan, en wat hij zei bij zijn bezoek aan een vrouwengevangenis in 2018: “Detentie is erg pijnlijk, maar betekent niet dat je je hoop of je dromen verliest. Nu bent U uw vrijheid kwijt, maar dat is niet het laatste woord. … Blijf vooruitkijken. Kijk vooruit naar uw terugkeer in de samenleving.”

Welkom

In de aanloop naar de Dag van de gevangenen op 13 oktober, zijn pastores, parochiaan-vrijwilligers en bestuursleden welkom bij het justitiepastoraat om te zien wat er wordt gedaan, staat in de brief. Het justitiepastoraat nodigt vertegenwoordigers van parochies uit als gasten bij de kerkdiensten in de gevangenis, maar justitiepastores komen desgewenst ook in de parochies vertellen over hun werk. Daarnaast zijn er verschillende mogelijkheden om als vrijwilliger actief aan het justitiepastoraat bij te dragen.

Op 9 oktober dit jaar viert het justitiepastoraat bovendien zijn 75-jarig bestaan. Extra reden om dit werk op 13 oktober, Dag van de gevangenen, in de parochies extra onder de aandacht te brengen.

Download de brief aan de parochies.

De Nederlandse bisschoppen hebben woensdag 15 mei (2024) in samenspraak met de Landelijke Werkgroep Synodaliteit vier samenvattingen van verslagen van synodale gesprekken naar Rome gestuurd. Het gaat om syntheses van gesprekken in de zeven Nederlandse bisdommen, religieuzen, katholieke maatschappelijke organisaties en katholieke lekenbewegingen.

Vanuit de vergadering van de zestiende Gewone Algemene Bisschoppensynode in oktober 2023 kwam een aantal punten naar voren, om in de Kerk verder over na te denken en met elkaar over in gesprek te gaan. De bisschoppenconferenties wereldwijd werd gevraagd om in mei 2024 aan het synodesecretariaat te rapporteren over de vruchten van dit synodaal proces in de plaatselijke Kerken. Alle verslagen samen vormen input voor het werkdocument voor de tweede sessie van de bisschoppensynode die in oktober 2024 te Rome zal plaatsvinden.

Vanuit de Landelijke Werkgroep

De Landelijke Werkgroep Synodaliteit in Nederland gaf ter bespreking voor alle gespreksbijeenkomsten vier thema’s mee: verdieping van ons gedoopt-zijn als basis voor ons Kerk-zijn, vorming in een missionaire Kerk, deelname aan een verwelkomende Kerk, vrouwen in het leven en de zending van de Kerk.

De vier syntheses laten zien dat in het algemeen de gespreksdeelnemers zich zeer betrokken voelen bij hun kerkgemeenschap en bij de toekomst ervan. Een aantal van hen gaf nadrukkelijk aan de verbindende werking van de synodale gesprekken te ervaren. De gesprekken gaven hen vertrouwen, in de kracht van Gods Geest, dat de weg naar de toekomst samen gegaan kan worden.

Download hier de syntheses van de gesprekken van de:

• zeven Nederlandse bisdommen
• zeven Nederlandse bisdommen (Engelse vertaling)
• religieuzen
• religieuzen (Engelse vertaling)
• katholieke lekenbewegingen
• katholieke lekenbewegingen (Engelse vertaling)
• katholieke maatschappelijke organisaties
• katholieke maatschappelijke organisaties (Engelse vertaling)

In het bisdom Groningen-Leeuwarden (GL) hebben vier parochies meegedaan aan de Synodale Weg II voorbereiding. Daarnaast is de Diocesane Pastorale Raad van het bisdom in gesprek gegaan over de vier voorbereidingsthema’s. De DPR vertegenwoordigt alle bisdomgeledingen, zowel leken als pastores.  Een integraal verslag van deze synodale weg besprekingen heeft bisdom GL meegegeven aan de Nederlandse bisschoppenconferentie ter verwerking in haar landelijke rapportage aan het synodesecretariaat in Rome. Zie bijgaande link:  Verslag Synodale Weg II   

Foto: mgr. Hoogenboom tijdens de vergadering van de bisschoppensynode in 2023.

Als er iemand diaconaal bezig was in de Middeleeuwen is het Elisabeth van Thüringen wel: een koningsdochter uit Hongarije. Ze is nog maar twintig als haar man sterft. Ze neemt een belangrijke beslissing. Ze wil in de voetstappen treden van de H. Franciscus. Zij organiseert de voedselbanken van die tijd door de graanschuren wijd open te zetten voor de armen. Merkwaardig toch? ….. De problemen van onze welvaartstijd zien we terug in haar leven. Geeft Elisabeth ons iets van een antwoord…?

Peter Vermaat vertelt haar levensverhaal, bijgestaan door zijn maskers en levensgrote poppen.

Emma Dobben is op deze avond de muzikale troubadour: met draailier en trommel laat ze de Middeleeuwen herleven.

De voorstelling is mede mogelijk gemaakt door Stichting ADOFF, een franciscaans steunfonds.

Waar:

RK kerk, Drachten, Pier Panderstraat 1.
Wanneer: Vrijdag 31 mei 2024, 20.00 uur.
Iedereen is welkom! Entree is gratis.
Pauze: koffie/thee gratis.
Na afloop: collecte ter bestrijding onkosten

De website Vier.nu van de landelijke RK kerk presenteert een oproep om het Pinksterfeest te vieren in de eigen lokale (katholieke) kerk. De site geeft achtergrondinformatie over het christelijke hoogfeest van Pinksteren. Nieuw is een interview over Pinksteren met mgr. Hoogenboom in de online videoserie over het thema ‘Hoop’.

De video maakt deel uit van een reeks, gemaakt door katholiekleven.nl, waarin Nederlandse bisschoppen aan het woord komen over het thema ‘hoop’ in deze tijd. Ze doen dat aan de hand van de christelijk hoogfeesten in het kerkelijk jaar. Wat vieren we op ieder hoogfeest? Hoe kan dat ons tot hoopvolle mensen maken? De videoreeks sluit aan bij het Jubeljaar 2025, uitgeroepen door paus Franciscus in Rome, met het thema ‘Pelgrims van Hoop’.

Mgr. Hoogenboom, werkzaam als hulpbisschop in het aartsbisdom Utrecht, vertelt in de video over Pinksteren als het feest van de Heilige Geest: “De eerste christenen werden ‘mensen van de weg’ genoemd, verwijzend naar de uitspraak van Jezus: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven.’  Bidden wij tot de Heilige Geest, dan bidden we om voortgang te maken op de weg in het leven die Jezus Christus voor ons betekent. Dat wij op die weg blijven en geen dwaalwegen inslaan. In deze zin is de Heilige Geest die met Pinksteren wordt gevierd op onze levensweg een metgezel. De geest van Jezus die ons aanspoort in het voetspoor van de Heer te blijven gaan door daden van geloof, hoop en liefde.”

Cenakeltijd: tussen Hemelvaart en Pinksteren

Nieuw op de landelijke website vier.nu is ook een serie gebedsintenties voor de 10  dagen tussen Hemelvaart en Pinksteren. Deze tien dagen worden ‘Cenakeltijd’ genoemd. Het verwijst naar de periode verteld in het Evangelie, dat de leerlingen van Jezus – nadat ze met Hemelvaart definitief afscheid van Hem hebben genomen – wachten op de ‘uitstorting van de Heilige Geest’ met het Pinksterfeest.

Het Evangelie (Handelingen 1: 13) vertelt dat Jezus’ leerlingen in een ‘bovenzaal’ (= Cenakel) verbleven waar ze ook het Laatste Avondmaal met Jezus hadden meegemaakt. De tien dagen in ‘het Cenakel’ zijn een tijd van wachten op de Heilige Geest die hen door Jezus was aangekondigd.

De gebeden en teksten zijn door de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen (‘KNR’ = Nederlandse kloosterordes en congregaties) in één uitgave verzameld. Geput uit verschillende kloostertradities en geschikt om de voorbereiding op het Jubeljaar 2025 ‘kleur’ te geven.  De uitgave sluit ook aan bij het thema ‘Pelgrims van Hoop’ van het Jubeljaar – of Heilig Jaar – in 2025.

• Kijk op vier.nu de video over Pinksteren met mgr. Hoogenboom.
• Download op vier.nu de gebeden voor de Cenakeltijd

‘Vlam van liefde, hoop die ons doet leven, hoor ons lied, een lofzang uit ons hart.’ Zo begint de Nederlandse vertaling van de hymne voor het Jubeljaar 2025. Van deze hymne is nu ook de bladmuziek beschikbaar, met de verschillende varianten qua meerstemmigheid.

De vertaling van de hymne kwam al eerder beschikbaar en is in samenwerking tussen de Belgische en de Nederlandse bisschoppenconferentie tot stand gekomen.

De hymne is een internationaal lied voor het Heilig Jaar 2025. De originele tekst is van Pierangelo Sequeri. De muziek is van Francesco Meneghello. Inmiddels is de hymne in diverse talen beschikbaar.  Op de website van het jubeljaar van het Vaticaan zijn opnames in meerdere talen te beluisteren. Binnenkort komt er ook een Nederlandse voorbeeldopname beschikbaar.

• Bekijk en beluister de originele Italiaanse versie
• Download hier de bladmuziek voor de hymne.

De pastorietuin tegenover de pastorie en Mariakapel in het Drentse Zandberg biedt tegenwoordig een bijzondere beleving. Houtsnijder Edwin Dost zaagde een prachtige ‘goede herder‘ uit een oude Douglas spar die in de tuin stond. Een groep kleuters van de St. Josephschool en hun leerkracht bracht er op maandagochtend 13 mei na de schoolvakantie een bezoek aan. Met prachtig zonnig weer en de tuin in volle bloei.

De onderwijsactie met steun van de parochie wordt jaarlijks traditie.

Het manshoge houten kunstwerk van Dost staat met het gezicht naar het klaslokaal van de onderbouw van de St. Josephschool. Pastoor Jos Deuling is blij met het werk: ”De Herder wordt ‘s avonds en ’s nachts door een fraaie spot met zacht licht beschenen. Dag en nacht een blijvende herinnering in het dorp. Wakend over school, kerk en bewoners.’’

Paus Franciscus publiceerde op 2 mei jl. een pauselijke brief aan parochiepriesters. Dit in aansluiting op een meerdaagse conferentie van parochiepriesters in het kader van de bisschoppelijke synode ‘Voor een synodale Kerk’ (oktober a.s.). De Nederlandse vertaling van de brief wordt via de bisdommen aan parochiepriesters gestuurd.  De paus ziet parochies als ‘synodale en missionaire kerk’ aanwezig in het hart van de samenleving. Een taak van parochiepriesters en gelovigen.

Paus Franciscus begint met zijn waardering: ‘’…de Kerk zou niet vooruit kunnen gaan zonder uw toewijding en uw pastorale dienst. Daarom wil ik eerst mijn dankbaarheid en waardering uitspreken voor het edelmoedige werk dat u elke dag doet, door zaden van het Evangelie te zaaien in elke soort grond (vgl. Marc. 4, 1-25).’’  Hij benadrukt dat parochies “in de eerste plaats dienstbaar zijn aan de zending die gelovigen vervullen in het midden van de samenleving, in het gezinsleven en op het werk, zonder zich uitsluitend te concentreren op hun eigen activiteiten en hun organisatorische behoeften.”  Parochies zijn in deze visie geloofsgemeenschappen: ‘’…van waaruit alle gedoopten als missionaire leerlingen vertrekken en waarheen zij met vreugde terugkeren om de wonderen te delen die de Heer door hun getuigenis heeft verricht (vgl. Lc. 10,17).’’

Synodale kerk niet zonder parochiepriesters

Parochiepriesters uit de hele wereld spraken van 28 april tot 2 mei in Rome met elkaar over het synodale proces. Een ontmoeting ter voorbereiding van de tweede sessie van de bisschoppelijke synode in Rome (oktober a.s.)  over het thema ‘Voor een Synodale Kerk: communio, participatio, missio’. Vanuit Nederland was  algemeen-gedelegeerde en parochiepriester Harry Quaedvlieg afgevaardigd voor de conferentie.

De paus stelt in zijn brief dat parochiepriesters ‘het leven van Gods volk kennen van binnenuit: haar vermoeidheden en haar vreugden, haar noden en rijkdommen. Daarom heeft een synodale Kerk haar parochiepriesters nodig. Zonder hen zullen we niet in staat zijn te leren hoe we samen op weg kunnen gaan en hoe we gestalte kunnen geven aan de weg van de synodaliteit. […] We zullen nooit een synodale en missionaire Kerk worden, als de parochiegemeenschappen niet alle gedoopten laten participeren in die éne missie: het evangelie te verkondigen als karakteristieke eigenschap van hun leven. Als parochies niet synodaal en missionair zijn, zal de Kerk dat ook niet zijn.’

Suggesties voor parochiepraktijk

De paus moedigt parochiepriesters aan om bouwers te zijn van een ‘missionaire en synodale Kerk’ en geeft daarvoor drie concrete suggesties:

1. Charisma delen met gelovigen: ‘Ik vraag u allereerst om uw specifieke charisma steeds meer in dienst te stellen van de veelvoudigheid van de door de Geest in het volk van God uitgezaaide gaven. Het is dringend noodzakelijk om “met de geloofszin de vele en gevarieerde charismatische gaven die aan de leken zijn toevertrouwd te ontdekken, te bemoedigen en te waarderen, of ze nu van een nederige of meer verheven vorm zijn” (Tweede Vaticaans Concilie, Decreet over het ambt en het leven van de priesters Presbyterorum Ordinis, 9).

2. Oefening in ‘onderscheiding’:  Een suggestie voor parochieel bestuur en overleg in de geest van de synodale weg:  ‘’Met heel mijn hart stel ik voor dat u de kunst van de gemeenschappelijke onderscheiding aanleert en beoefent, waarbij u voor dit doel de methode van “gesprek in de Geest” gebruikt, die ons zeer heeft geholpen op de synodale weg en in de werkzaamheden van de synodale vergadering zelf. Ik ben er zeker van dat u er veel goede vruchten van zult plukken, niet alleen op het gebied van gemeenschapsstructuren zoals pastorale parochieraden, maar ook op vele andere gebieden.’’

3. Onderlinge broederschap: ‘Tenslotte zou ik u willen aansporen om alles wat u doet te baseren op een geest van delen en broederlijkheid onder elkaar en met uw bisschoppen.

1. Lees de complete brief van de paus aan de parochiepriesters
2. Lees weblog algemeen gedelegeerde Harry Quaedvlieg
3. Wat is de methode van een “gesprek in de Geest”? Bekijk de video op katholiekleven.nl

Foto: Ramon Mangold.