8 De dag is ingesteld door paus Franciscus tijdens de Covid-19 pandemie. Dit keer met het thema: “Barmhartig is Hij van geslacht op geslacht” (Luc. 1, 50). De paus gaat in zijn boodschap in op de ontmoeting tussen de jonge Maria en haar oudere nicht Elisabeth.  Ook legt hij een link met het thema van de Wereldjongerendagen in Lissabon,  die kort na de dag voor Grootouders en Ouderen plaatsvinden.

Beide gebeurtenissen zoomen in op ‘de ‘haast” van Maria bij haar bezoek aan haar nicht Elisabet. Wat uitnodigt tot nadenken over de band tussen jongeren en ouderen.

Bezoek je grootouders

De paus richt zich in zijn boodschap voor de Werelddag rechtstreeks tot de jongeren die zich voorbereiden op hun Wereldjongerendagen. Hij vraagt hen: ‘Ga, alvorens op reis te gaan, je grootouders bezoeken, breng een eenzame oudere een bezoek! Hun gebed zal jullie beschermen en jullie zullen in je hart de zegen van deze ontmoeting dragen.’

Bid voor jongeren

Tegen de ouderen zegt paus Franciscus:  ‘U, ouderen, vraag ik om met uw gebed de jongeren te begeleiden die op het punt staan de WJD te vieren. Deze jongens en meisjes zijn het antwoord van God op uw vragen, de vrucht van wat u hebt gezaaid, het teken dat God zijn volk niet in de steek laat, maar het altijd verjongt met de fantasie van de Heilige Geest.’

In de parochies

Alle parochies worden van harte uitgenodigd op zondag 23 juli speciale aandacht te geven aan de Werelddag van Grootouders en Ouderen. Daarvoor is een gebed van de paus beschikbaar, in het Nederlands vertaald door de Nationale Raad voor de liturgie. Ouderen kunnen met dit gebed gehoor geven aan de oproep van de paus om te bidden voor jongeren:

Maagd Maria, Moeder van geloof en hoop,

voorbeeld voor de mensheid die gebukt gaat onder onverschilligheid,
maak mij zo gewillig als U
om de wil van God te aanvaarden
en om zijn barmhartigheid te loven en te prijzen.

Maria, Moeder van standvastigheid,
U die mijn hart kent,
sta niet toe dat ik ontmoedigd raak.
Vol vertrouwen leg ik mijn leven in uw handen.
Genees mijn wonden.
Moge uw tederheid mij begeleiden op mijn weg.

Uw aanwezigheid, Moeder van liefde,
brengt ons de vreugde
om onze families verenigd te zien.
Help me om de tederheid en liefde van God
over te dragen op de kleinkinderen en de jeugd,
zodat we niet alleen voor hen bidden,
maar ook mét hen kunnen bidden.

Maria, wees mijn voorspreekster om de gave van de Heilige Geest:
ondersteun mijn zwakheid;
adem in mijn hart de troost,
dat ik bij de jongeren sporen van geloof mag achterlaten,
die getuigen van de schoonheid van het leven,
en het besef
dat het leven een grens heeft
waarachter ons de omarming van de Vader wacht.

Amen.

• Download hier de complete boodschap van de paus voor de Werelddag van de Grootouders en de Ouderen.
• Download hier het gebed.
• Kijk hier voor onder meer een pastorale toolkit voor deze dag (Engels).

foto: Ramon Mangold, de paus op de Wereldjongerendagen in Panama

Het secretariaat in Rome van de bisschoppensynode heeft 20 juni jl. het ‘Instrumentum laboris’  gepubliceerd. Een leidend werkdocument voor de Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode die in oktober a.s. van start gaat. Het werkdocument geeft richting aan de tweedelige synode over het thema ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’. De synode is gespreid over twee jaar, dat wil zeggen: in oktober 2023 en in oktober 2024.  

In het werkdocument (ca. 60 pagina’s) zijn de ervaringen verwerkt, die zijn opgedaan in de voorbereidende twee fasen van de synode sinds vorig jaar: eerst binnen de bisdommen, vervolgens tussen landen op continentaal niveau. Het werkdocument vormt de basis voor de werkwijze van  deelnemers aan de Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode. 

Op 10 oktober 2021 zette paus Franciscus een reis in gang om in stappen ‘’te groeien als synodale Kerk’. Het nu gepubliceerde Instrumentum laboris is bedoeld als hulpmiddel voor onderscheiding tijdens de Algemene Vergadering (= dat wat in het synodaal gesprek van de bisschoppen als hoofdlijn komt bovendrijven, ingegeven door de Heilige Geest). Tegelijkertijd is het een praktisch hulpmiddel ter voorbereiding van alle deelnemers.  

Inhoud 

Het Instrumentum laboris omvat een verklarende tekst en vijftien werkbladen waaruit een dynamische visie op het concept “synodaliteit’ spreekt. Er zijn twee onderdelen: deel A belicht de ervaringen van de afgelopen twee jaar en schetst een route naar een steeds meer synodale Kerk; deel B – getiteld “Communio, Missio, Participatio” – richt zich op de ‘drie prioritaire kwesties’ die de kern zijn van het werk dat dit jaar, oktober 2023, gedaan moet worden. 

De drie kwesties zijn uitgewerkt in drie hoofdthema’s, die alsvolgt worden samengevat:  

(1)Groeien in gemeenschap door iedereen te verwelkomen en niemand uit te sluiten; 

(2)Het erkennen en waarderen van de bijdrage van iedere gedoopte met het oog op zending; 

(3)Het identificeren van bestuursstructuren en -dynamieken waardoor participatie en gezag in de loop van de tijd in een missionaire synodale Kerk tot uitdrukking komen. 

De synodale Kerk is ook ‘een Kerk van ontmoeting en dialoog’ met gelovigen van andere religies en met andere culturen en samenlevingen. Dat is een Kerk die “niet bang is voor de verscheidenheid die de gemeenschap draagt’, maar die dit, integendeel,  ‘waardeert zonder tot uniformiteit te dwingen.’ De Kerk is synodaal als ze onophoudelijk wordt gevoed door het mysterie dat zij viert in de liturgie, waarin elke dag ‘radicale eenheid’ wordt ervaren in hetzelfde gebed, temidden van de  ‘verscheidenheid’ van talen en riten’. Aldus het werkdocument. 

Via deze link is het Instrumentum laboris en een aantal bijlagen te downloaden. 

Vrijdagavond 30 juni a.s. vertegenwoordigt bisschop Ron van den Hout het noordelijk bisdom Groningen-Leeuwarden bij de Keti-Koti herdenking van het slavernijverleden in de stad Groningen. De herdenking komt voort uit het Burgerinitiatief Keti-Koti Groningen met o.a. steun van het stedelijk Platform voor Religie en Levensbeschouwing. ‘’Stilstaan bij het slavernijverleden en de gevolgen hiervan, merkbaar ook in hedendaagse verhoudingen van onze samenleving, is belangrijk voor ons allen. Ik ben er voorstander van om in enigerlei vorm hier een jaarlijks terugkerende herdenking van te maken voor alle vormen van slavernij in het verleden waar Nederland bij betrokken was. Mogelijk kan dit uitgroeien tot een traditie van nationale betekenis.’’ Voor het standpunt van de RK kerk over het Nederlandse slavernijverleden en gevolgen verwijst de bisschop naar de recente verklaring van de Nederlandse bisschoppen. Zie bijgaande link: https://bisdomgl.nl/nieuws/dan-zijn-er-geen-slaven-en-vrijen-meer-gal-328/

De 1^e herdenking van het transatlantisch slavernijverleden in Groningen op vrijdagavond 30 juni a.s. vindt plaats op de Ossenmarkt vanaf 18.30 uur. Op het programma staan o.a. toespraken van nazaten van slaven uit Suriname en het Caraïbisch gebied en burgemeester Koen Schuiling van de stad Groningen. Aansluitend volgen kransleggingen door vertegenwoordigers van diverse organisaties, waaronder gemeente, de universiteit en religieuze stromingen.

Zalige pater Titus Brandsma is vorig jaar op 15 mei heilig verklaard door paus Franciscus. Op donderdag 27 juli a.s., daags na de officiële  sterfdatum van H. Titus (26 juli) is in Bolsward en Dokkum een Gedenkdag over H. Titus. Deze dag verschijnt ook een nieuwe uitgave over Titus: ‘Reis naar de stilte. De laatste brieven van Titus Brandsma’: brieven door hem geschreven in Duitse gevangenschap. De Gedenkdag begint ’s morgens (10.00 – 12.30 uur) in de Bonifatiuskapel te Dokkum, gaat verder in de namiddag (15.00 – 17.00 uur) en ’s avonds (19.00 – 21.45 uur) in Bolsward: in resp. Museum De Tiid en de RK Franciscusbasiliek.

Laatste Brievenboek Titus

Alle laatste brieven van Titus Brandsma – geschreven tijdens zijn gevangenschap in 1942 in Scheveningen, Amersfoort, Kleve en concentratiekamp Dachau – zijn door uitgeverij Adveniat en het Titus Brandsma Instituut integraal gepubliceerd. Vergezeld van beschouwingen door hoogleraar Mystieke Theologie Inigo Bocken, auteur van een intellectuele biografie over Titus (najaar 2023).  TV-presentator en Adveniat uitgever Leo Fijen presenteert het brievenboek v.a. 10.00 uur in de Bonifatiuskapel te Dokkum. Dit katholiek heiligdom met kunstzinnige kruiswegstaties is in 1926 opgericht door Titus Brandsma als nationaal bedevaartsoord voor Bonifatius. Door de heiligverklaring van Titus zijn nu twee heiligen verbonden aan deze bedevaartsplek van Noord-Nederland.  

Titus en Bonhoeffer

In Bolsward, Museum De Tiid, vergelijkt ’s middags (v.a. 15.00 uur) PKN-predikant Gerrit de Haan de betekenis van Titus en Dietrich Bonhoeffer: de protestantse Duitse dominee die zich in de oorlogsjaren evenals zijn Nederlandse katholieke geestverwant principieel keerde tegen het nazi-gedachtengoed. Ook hij stierf voor zijn verzet in Duitse gevangenschap.

Nuntius en basilica voordracht

Het avondprogramma in Bolsward wordt bepaald door een eucharistieviering (19.00 uur) in de RK Franciscusbasiliek, waar de nieuwe pauselijke nuntius in Nederland, mgr. dr. Paul Tschang In-Nam, zal voorgaan. Aansluitend een basilica voordracht door musicus/componist en leken-Karmeliet Chris Fictoor over zijn Titusliederen, geïnspireerd door teksten en de levenshouding van H. Titus Brandsma.

De Gedenkdag H. Titus is een gezamenlijk initiatief van Museum De Tiid/Titus Brandsma Museum, Bonifatiuskapel Dokkum en de Heilige Titus Brandsmaparochie te Bolsward.

Volledig programma van de  Gedenkdag H. Titus, 27 juli 2023 in Dokkum en Bolsward,
zie programmaflyer  

Dit jaar wordt herdacht dat honderdvijftig jaar geleden de slavernij door Nederland helemaal werd afgeschaft. De herdenking duurt een jaar en begint op 1 juli. De Rooms-Katholieke bisschoppen schrijven in een verklaring ter gelegenheid van deze herdenking: ‘We willen het slavernijverleden onder ogen zien. En we realiseren ons dat de voorsprong in economische ontwikkeling in het deel van de wereld waarin wij leven mede mogelijk werd door slavernij en kolonialisme.’

De bisschoppen benoemen in de verklaring dat ook katholieken medemensen tot slaaf hebben gemaakt en deelnamen aan de slavenhandel of zelf tot slaaf waren gemaakt. ‘Dat staat haaks op de christelijke boodschap. Mensen zijn broeders en zusters omdat ze allemaal geschapen zijn naar Gods beeld en gelijkenis. Daarom zijn alle mensen gelijk in waardigheid.’

In de verklaring wordt het onvoorstelbare leed genoemd dat de slavernij tot gevolg had en ook de gevolgen die nu nog doorwerken: ‘Als beperkte mensen bouwen wij voort op beperkte structuren. Wij zijn ons ervan bewust dat mensen die nu leven kunnen lijden onder de zondige structuren uit het verleden.’

Slavernij in het heden

De bisschoppen wijzen erop dat er in deze tijd nog steeds slavernij is, daar waar sprake is van politieke en economische onderdrukking. ‘Slavernij heeft nieuwe vormen aangenomen waaronder uitbuiting, kinderarbeid, dwangarbeid, prostitutie en gedwongen huwelijken. Het aantal mensen dat nu slachtoffer is van deze ‘moderne’ slavernij bedraagt wereldwijd bijna vijftig miljoen volgens onderzoeken van internationale organisaties voor arbeid en migratie. De slachtoffers komen uit alle lagen van de bevolking, maar de meesten bevinden zich onder de armsten en meest kwetsbaren van onze broeders en zusters.’

De verklaring sluit af met het onder ogen zien van het verleden van de slavernij: het onrecht ervan en de ontmenselijking. En, vullen de bisschoppen aan: ‘De veroordeling van elke vorm van slavernij is het erkennen van de waardigheid van iedere mens. We benadrukken en blijven uitdragen dat structuren van moderne slavernij, die deze waardigheid ontkennen, niet stroken met de boodschap van het evangelie van Christus.’

Lees de hele verklaring. Lees verder ook:

• De verklaring met betrekking tot slavernij van de Raad van Kerken uit 2013.
• Het eerdere bericht: Mgr. Van den Hende bij herdenkingsdienst slavernijverleden Raad van Kerken op 30 juni.
• Een interview met Duncan Wielzen, pastoraal werker in Den Haag. Hij is in de viering van 30 juni één van de voorgangers en vertelt over zijn betrokkenheid bij dit onderwerp en ook over de slavernij in zijn persoonlijke familiegeschiedenis.
• In het bisdomblad ‘Samen Kerk’ van Haarlem-Amsterdam vanaf pagina 8 een artikel over de relatie tussen de Rooms-Katholieke Kerk en de slavernij.
• In bisdomblad De Sleutel van bisdom Roermond een artikel over de achtergronden van slavernij.

Foto: Aida L. via Unsplash.

Een nieuwe werkgroep probeert het Uurtje Eeuwigheid in de Jozefkathedraal van Groningen weer nieuw leven in te blazen. De formule is heel eenvoudig: koren worden in de gelegenheid gesteld om op een nader te bepalen zondag tussen 14.00 en 15.00 uur een liturgisch programma uit te voeren. Er mag gebruik gemaakt worden van beide orgels.

Parochie en koor doen dit met gesloten beurs en de deurcollecte wordt gedeeld.

Voor belangstelling kunt u mailen naar Cas Straatman, c.a.v.straatman@gmail.com.

Em. pastoor Julius Bernardus Brouwer is op 10 juni 2023 zeer plotseling aan de gevolgen van een val overleden.

Julius Brouwer werd geboren op 29 november 1931 in Westhem. Op 19 juli 1959 werd hij door Mgr. Nierman tot priester gewijd voor het toenmalige bisdom Groningen.

Hij kreeg de volgende benoemingen binnen het bisdom:

Als christenen gezamenlijk op weg in het Europa van de 21^e eeuw’

Elk jaar is het een katholieke traditie in de maand juni: de Bonifatius gedenkdag in het Duitse Fulda, waar de patroonheilige van het Nederlandse noorden begraven ligt. Een week later, dit keer zondag 11 juni a.s., de Bonifatiusdag als diocesane feestdag van Groningen-Leeuwarden in de Bonifatiuskapel te Dokkum. Komende zondag is dit – zoals het er nu uitziet – met stralend weer en een afwisselend programma met het thema ‘Maak werk van je geloof’. Voorgangers in de eucharistieviering in Dokkum zijn twee bisschoppen: mgr. Hans van den Hende, bisschop van Rotterdam en voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie, en mgr. Ron van den Hout, bisschop van Groningen-Leeuwarden. Bisschop Van den Hout en een delegatie van parochianen en misdienaren uit Dokkum en Burgum waren 4 juni jl. te gast bij het jaarlijkse Bonifatiusfeest in Fulda. Mgr. van den Hout sprak een dankwoord en verwees naar de nieuwe uitwisseling van Duitse en Nederlandse misdienaren, ook op de komende Bonifatiusdag in Dokkum.

Dankwoord mgr. Van den Hout: ‘Gezamenlijk op weg in het Europa van de 21^e eeuw’

Op 4 juni bezochten zo’n  6000 parochianen uit de hele omgeving van Fulda de jaarlijkse Bonifatiusdag (deelstaat Hessen-Thuringen). Namens bisdom Groningen-Leeuwarden waren bisschop Van den Hout en vicaris-generaal Peter Wellen te gast. Vergezeld van misdienaren en parochianen van de Pax Christi parochie van Dokkum en Burgum. Als tegenprestatie bezoeken 18 jonge Duitse misdienaren onze Bonifatiusdag op 11 juni a.s.. Komend weekend zijn zij te gast bij gastfamilies in de Pax Christi parochie.   

Mgr. Van den Hout sprak in Fulda over banden tussen het noordelijk bisdom en het bisdom Fulda van zijn collega, bisschop Michael Gerber.

Een Nederlandse vertaling van zijn dankwoord:

‘’Ik dank bisschop Michael Gerber voor de gelegenheid voor dit dankwoord aan het einde van deze eucharistieviering en hulpbisschop Karlheinz Diez voor zijn gastvrijheid gisteravond. Ik doe dat namens de groep uit Dokkum die elk jaar deze Bonifatius bedevaart meemaakt. Ik doe het ook namens de akolieten en misdienaars die dit jaar een uitwisseling hebben met de akolieten en misdienaars van Fulda. Volgend weekend komen zij met Stadpfarrer Stefan Buß naar Dokkum. Een nieuw initiatief tussen onze bisdommen dat afgelopen jaar is geboren! De afstand tussen Dokkum en Fulda is ongeveer vijf uur met de auto. De heilige Bonifatius heeft voor zijn martelaarsdood aangegeven, graag in Fulda begraven te willen worden en niet bij de Friezen te blijven, toen nog in partibus infidelium. En hij wilde ook niet in Utrecht of Mainz begraven worden. Tja, om die reden is Dokkum niet zo groot geworden als Fulda… Ook de Reformatie heeft er aan bijgedragen dat de Nederlandse Bonifatiusbedevaart in de 20^e eeuw helemaal opnieuw georganiseerd moest worden. Natuurlijk zijn wij een beetje jaloers dat hier elk jaar zo’n groot feest is met deelnemers uit alle parochies in de omgeving, die in veel gevallen ook nog te voet komen! Vanmorgen zijn bisschop Gerber en ik een paar kilometer meegelopen met een groep. Dat wij een heel uur lang gebeden en gezongen hebben heeft mij geraakt. 

We zijn in gemeenschap op weg in het leven als christen in een nieuw Europa van de 21^e eeuw. Een Europa dat sinds de tijden van absolutisme, nationalisme en oorlogen een balans zoekt tussen statelijke soevereiniteit en gezamenlijke belangen in wereldwijde betrekkingen. Worden de christelijke wortels van Europa hierbij bewaard? Dat is een belangrijke vraag die de kerk aangaat.

Ik dank u allen dat wij als Nederlanders dit Bonifatiusfeest elk jaar kunnen meebeleven en dat wij het graf van onze gezamenlijke heilige hier mogen vereren.  Dank voor uw gastvrijheid en vriendschap! ‘’

Bonifatiusdag programma Dokkum – 11 juni 2023  

De Bonifatiusdag biedt zondag 11 juni een afwisselend dagprogramma in Dokkum en omgeving. ‘s Ochtends start een pelgrimswandeling vanaf 8.30 uur met een flinke delegatie jongeren en kunstzinnige presentaties onderweg over H. Bonifatius en H. Titus Brandsma. De wandeling van ca. 10 km is een voettocht langs de Dokkumer Ee van het middeleeuwse Jannum naar de Bonifatiuskapel in Dokkum. Vanaf 13.15 uur trekt de Processie door de binnenstad naar de Bonifatiuskapel met relikwieën  van H. Bonifatius en H. Titus Brandsma. Aan de processie wordt deelgenomen door twee bisschoppen, de noordelijke pastores, misdienaren, parochianen, Commissaris van de Koning Arno Brok en de burgemeester Johannes Kramer en Klaas Agricola. Vanaf 14.00 uur is in de kapel een eucharistieviering waar de twee bisschoppen voorgaan: mgr. Hans van den Hende (hoofdcelebrant) en mgr. Ron van den Hout. Een groot mannenkoor Pro Rege luistert de eucharistieviering op, en brengt oa. de Titus Hymne ten gehore, een nieuwe compositie van de componist en leken-Karmeliet Chris Fictoor uit het bisdom die de hymne schreef ter gelegenheid van de heiligverklaring van de Friese pater Titus Brandsma door paus Franciscus. Titus was in de jaren ’20 en ’30 ook inspirator en aanjager van landelijke Bonifatiusbedevaarten naar Dokkum vanaf 1926.  

De Duitse regionale televisie van oost-Hessen maakte een beeldverslag van de Bonifatiusdag in Fulda, waar ook bisschop Van den Hout aanwezig was.  Zie bijgaande link: https://m.osthessen-news.de/beitrag.php?id=11745878

Op donderdag 1 juni start mw. Ineke Meulendijk-Giese MSc als meldpuntfunctionaris op het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag voor de Rooms-Katholieke Kerk. In haar vorige baan was mevrouw Meulendijk beleidsadviseur van verschillende gemeentes op het gebied van onder meer onderwijs, jeugd, veiligheid, gezondheid en welzijn.

Het Meldpunt Grensoverschrijdend gedrag is ingesteld op initiatief van de Nederlandse Bisschoppenconferentie en het bestuur van de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR). Het is het adres voor vragen, signalen of klachten over grensoverschrijdend gedrag binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Mw. Meulendijk is daar met ingang van 1 juni 2023 het eerste aanspreekpunt. Zij volgt in deze functie mw. mr. Monique Braspenning op.

De nieuwe meldpuntfunctionaris is gemotiveerd om iets te kunnen betekenen voor de doelgroep. “Grensoverschrijdend gedrag, zeker binnen de kerk, slaat een diepe wond bij mensen. Goed beleid dient de veiligheid en integriteit te waarborgen. Een goed functionerende klachtencommissie is essentieel om onbevooroordeeld en zorgvuldig met signalen van het tegendeel om te gaan”, aldus de nieuwe meldpuntfunctionaris.

Wereldwijd schijnen van alle godsdiensten de christenen het meest vervolgd te worden. Het speelt bijvoorbeeld in India. Vooral in het midden en noorden hebben christenen het erg moeilijk. In de zuid-westelijke staat Kerela zijn christenen met 20% nog een redelijke minderheid, dus daar is het gevaar minder groot. Volgens de Hindutva-ideologie hebben religieuze minderheden buitenlandse wortels en moeten deze worden verdreven. Een echte Indiër is hindoe, volgens deze leer. Steeds meer staten voeren anti-bekeringswetten in, zogenaamd om te voorkomen dat hindoes zich onder dwang tot andere religies bekeren. In werkelijkheid worden deze wetten vaak misbruikt als excuus om christenen lastig te vallen en te intimideren (bron: Open Doors).

In Nicaragua wordt de katholieke kerk ernstig vervolgd. Bisschop Rolando Álvarez van het bisdom Matagalpa is gevangen genomen samen met andere (prominente) leden van de katholieke kerk. Zijn gevangenneming op 10 februari houdt nauw verband met het ontnemen van de Nicaraguaanse nationaliteit van 222 gewetensgevangenen en hun gedwongen uitzetting uit Nicaragua. Bisschop Álvarez hoorde bij deze groep maar wilde niet meewerken aan zijn uitzetting omdat hij de mensen van zijn land niet in de steek wilde laten. Zijn weigering leidde tot een directe veroordeling tot 26 jaar gevangenisstraf, die hij moet uitzitten in een gewone gevangenis (bron: Bisschoppelijke Vastenactie).

In China is er ook geen vrijheid van godsdienst. Het Vaticaan heeft weliswaar een geheime overeenkomst waarin de benoeming van bisschoppen is geregeld – de Chinese overheid eist instemmingsrecht en de paus kan dus niet vrij benoemen – maar er zijn veel signalen dat christenen naar de marge van de samenleving worden gedrukt. Dit geldt ook voor andere godsdiensten zoals de Oeigoerse moslims. Alle Chinezen moeten passen in het atheïstische overheidssysteem. Er hangen sowieso overal camera’s waarmee door middel van gezichtsherkenning en kunstmatige intelligentie elke burger in de gaten kan worden gehouden (bron: Kerk in Nood).

Als westerse christenen mogen we beseffen dat wij in een vrije samenleving wonen. Er is hier geen vervolging en onderdrukking. Onze geloofsgenoten elders verdienen ons gebed en onze steun.

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

Foto: Marlies Bosch