‘Ik ben omdat wij zijn’ is het thema van de Inspiratiedag voor diaconaal werkers op zaterdag 9 maart a.s. in Hilversum. De zesde inspiratiedag vindt plaats in het Mediagebouw van KRO-NCRV en wordt georganiseerd door het Kansfonds in samenwerking met Actioma, Huis van Dominicus en KRO-NCRV.  Deelnemers zijn kerkelijk werkers die zich vanuit diaconale overwegingen inzetten voor hun medemens. Eén van de gastsprekers is mgr. Gerard de Korte, referent voor Kerk en Samenleving.

Programma

Tijdens het plenaire ochtendprogramma zijn gastlezingen van diocesaan medewerker Corine van der Loos (bisdom Haarlem/Amsterdam), de katholiek theoloog Erik Borgman en bisschop De Korte. Ook worden drie genomineerden voor de Kans Inspiratieprijs 2024 gepresenteerd.  Na een lunch volgen workshops over onder meer ‘Hoop in de kerk’, ‘Geestelijke zorg voor gevangenen’ en ‘Zingeving onder studenten’. Na de uitreiking van de Kans Inspiratieprijs volgt afsluiting van de dag met een korte viering en gelegenheid om na te praten met een hapje en drankje.

Plaats: Mediagebouw KRO-NCRV,  ‘s-Gravelandseweg 80, Hilversum
Datum en tijd: Zaterdag 9 maart, 10.00 tot 16.00 uur
Aanmelding kan tot 26 februari via deze link

Meer informatie over de organiserende organisaties, zie websites van: Kansfonds, 
Actioma, Huis van Dominicus en KRO-NCRV .

foto boven: inspiratiedag 2023

Actueel, Nieuwsberichten voor parochies, Uitgelicht: Synode Synodale Kerk, 1 februari 2024

De Nederlandse bisschoppen hebben de Landelijke Werkgroep Synodaliteit, ingesteld om het vervolg voor te bereiden op parochieniveau van het door paus Franciscus geïnitieerde synodaal proces ‘Voor een Synodale Kerk: communio, participatio, missio’. De werkgroep gaat gespreksthema’s uitwerken afkomstig uit de bisschoppelijke synode in Rome, van oktober 2023, voor een tweede ronde synodale gesprekken in plaatselijke kerk en religieuze ordes vanaf medio februari 2024. Gespreksmateriaal wordt in de week van Aswoensdag via de bisdommen naar alle parochies verspreid.

 De uitkomst van deze tweede ronde synodale gesprekken in parochies wordt in Nederland per bisdom gerapporteerd aan de Nederlandse bisschoppenconferentie. Deze publiceert in mei a.s. opnieuw een rapportage namens de Nederlandse kerkprovincie aan het synodesecretariaat in Rome.  

Deze procedure is door de Nederlandse bisschoppen bepaald na het verslag van mgr. Hoogenboom in de plenaire vergadering van november jl. over zijn deelname aan de Bisschoppensynode in oktober. De Werkgroep Synodaliteit is inmiddels in actie.

Stappenplan Rome

Het synodesecretariaat in Rome kwam op 12 december jl. met een stappenplan ter voorbereiding van de volgende bisschoppensynode over synodaliteit in oktober 2024. Daarin is gevraagd om in mei a.s. opnieuw te rapporteren over vruchten van het synodaal proces in plaatselijke kerken. Net als vorig jaar vormen de ‘nationale’ verslagen van bisschoppenconferenties van dit lokale proces de input voor het werkdocument van de bisschoppensynode in oktober a.s. te Rome.

Door Rome is een synthesedocument van uitkomsten van de bisschoppensynode vorig jaar aangereikt. Een Nederlandse samenvatting daarvan is door de bisschoppelijke werkgroep in het Nederlands vertaald en is te vinden op de website van het synodesecretariaat. Zoals gezegd: materiaal voor de nieuwe gespreksthema’s in de tweede ronde worden door de Nederlandse werkgroep medio februari verspreid naar de parochies via hun bisdom. Daarnaast ook naar religieuze ordes, congregaties en andere instellingen die synodale gesprekken organiseren voor bisschoppelijke synode in Rome.

Landelijke Werkgroep Synodaliteit
De werkgroep is zo breed en synodaal mogelijk samengesteld.

Namens de Bisschoppenconferentie:
J. van den Hende
Th. Hoogenboom
Namens de Konferentie van in Nederland gevestigde Religieuzen (KNR):
abdis P. Fourmentin ocso van de Abdij O.L.Vr. van Koningsoord
Overige werkgroepleden:
dr. K Schelkens, Tilburg School of Catholic Theology
pater dr. R Steenvoorde OP
L van Oordt
K. Bornhijm OP, van project Luisterend op Weg
rector dr. L. Hendriks, Grootseminarie Rolduc

kijk hier voor de richtlijn op synod.va

Download hier de Nederlandse vertaling van het synthesedocument van de bisschoppensynode van oktober 2023.

De website vier.nu van de landelijke rooms-katholieke kerk is een publieke uitnodiging voor  viering van de Veertigdagentijd en Pasen.  Wat heeft Aswoensdag (14 februari) te maken met Pasen? Wat is de vastentijd en Veertigdagentijd? Wat vieren we met Pasen en Palmpasen? De website www.vier.nu beantwoord dit soort vragen en meer. De website ‘www.vier.nu’ vertelt allerlei achtergrondinformatie over Pasen als christelijk hoogfeest. Het is ook een oproep met tips om Paasvieringen te bezoeken in een naburige kerk en katholieke parochie.

De website is in 2022 van start gegaan met Vier.nu over het hoogfeest van Kerstmis. Ook nu is het doel om mensen uit te nodigen voor vieringen in de katholieke kerk in eigen omgeving.  Een belangrijke link op www.vier.nu  is de webpagina ‘zoek parochie’. Door enkele gegevens in te vullen is het adres en de websitelink van de dichtstbijzijnde kerk en parochie in de eigen omgeving te vinden. Op de  website van die parochie is dan een rooster te vinden van waar en wanneer er in de Veertigdagentijd en met Pasen kerkelijke vieringen zijn. Een behulpzame tip met name voor hen die niet regelmatig de kerk bezoeken.

Veertigdagentijd

Met de oproep ‘Vier Pasen’ onderstreept de Rooms-Katholieke Kerk het belang om dit hoogfeest van de Verrijzenis van Christus samen te vieren en ook de periode van voorbereiding bewust te beleven. Deze zgn. Veertigdagentijd begint op Aswoensdag (14 februari) en is van oudsher een tijd van bidden, vasten en boete doen. Bekend is het carnavalsfeest in veel streken, het feest dat van oudsher voorafgaat aan de vastentijd voor Pasen.    

De site www.vier.nu biedt  kernbegrippen van Veertigdagentijd en Pasen, info over kerkelijke viering en tradities, een kleurplaat voor kinderen en meer. De website biedt regelmatig nieuw materiaal. Ook andere christelijke hoogfeesten krijgen in de loop van het jaar een plek.

www.vier.nu is de website over de christelijke hoogfeesten in elk jaar.

Kijk hier de video met uitleg over Vier.nu in minder dan 1 minuut.

Agda Wachter en Jaqueline Huizinga van het Onderwijsbureau in Meppel maakten voor jonge kinderen de digitale lessenserie ‘Op Goede Grond’ voor de 40-Dagentijd (13/2  tot 30/3). Een raamvertelling met twee kinderen, Magda en Jacco, vertelt over de weg van Jezus. Ook bruikbaar voor catechese. De lessen zijn geïnspireerd door agrarische beelden uit Jezus’ evangelieverhaal. Gratis te downloaden en vergezeld van een Ouderbrief met toelichting. Zie bijgaande linken:

Ouderbrief met toelichting

Project Op Goede Grond

Wanneer onze God zich openbaart, begint de vrijheid.’ Met deze woorden opent paus Franciscus zijn boodschap voor de Veertigdagentijd, die op Aswoensdag, 14 februari begint. De paus maakt een vergelijking met het volk Israël, dat in het Bijbelboek Exodus door God als volgt wordt toegesproken: “Ik ben de HEER uw God, die u heb weggeleid uit Egypte, het slavenhuis” (Ex. 20, 2).

Het volk ontvangt vervolgens op hun tocht door de woestijn tien woorden als een weg naar vrijheid. ‘Wij noemen ze “geboden” en benadrukken daarmee de kracht van de liefde waarmee God zijn volk opvoedt. Het is immers een krachtige oproep, die tot de vrijheid. Deze blijft niet beperkt tot een enkele gebeurtenis, omdat zij rijpt onderweg’, schrijft paus Franciscus.

Zien en luisteren

Voor de paus is het wegtrekken uit de slavernij naar de vrijheid niet abstract maar concreet en hij noemt een eerste stap die gelovigen moeten zetten om ook hun weg door de Veertigdagentijd concreet te laten zijn. Die stap is de werkelijkheid willen zien, zoals ook God zich openbaart als een God die ziet en vooral luistert.

Paus Franciscus citeert de woorden van God: ‘“Ik heb de ellende van mijn volk in Egypte gezien, de jammerklachten om zijn onderdrukkers gehoord; ja, Ik ken zijn lijden. Ik daal af om mijn volk te bevrijden uit de macht van Egypte, om het weg te leiden uit dit land naar een land dat goed en ruim is, een land van melk en honing” (Ex. 3, 7-8). Ook vandaag de dag bereikt de kreet van zoveel onderdrukte broeders en zusters de hemel. Laten wij ons afvragen: bereikt die kreet ook ons? Schokt die ons? Ontroert die ons?’ zegt de paus.

Handelen is ook stilstaan

De paus noemt de Veertigdagentijd een tijd om te handelen, en in de Veertigdagentijd is handelen ook stilstaan. ‘Stilstaan in gebed om het Woord van God te ontvangen en stilstaan zoals de Samaritaan, in tegenwoordigheid van de gewonde broeder. De liefde voor God en de naaste is één enkele liefde. Geen andere goden hebben is stilstaan bij de tegenwoordigheid van God, bij de naaste. Daarom zijn gebed, aalmoes en vasten geen drie onafhankelijke oefeningen, maar één beweging van zich openstellen, van zelfontlediging: weg met de afgoden die ons bezwaren, weg met de gehechtheden die ons gevangen houden.’

Door te vertragen en halt te houden, de contemplatieve dimensie van het leven, in de Veertigdagentijd te herontdekken, wordt nieuwe energie gemobiliseerd. ‘In tegenwoordigheid van God worden wij zusters en broeders, ervaren wij de ander met een nieuwe intensiteit: in plaats van bedreigingen en vijanden vinden wij reisgenoten. Dit is de droom van God, het beloofde land waarnaar wij op weg zijn, wanneer wij uit de slavernij wegtrekken, aldus paus Franciscus.

Lees hier de boodschap van paus Franciscus voor de Veertigdagentijd 2024.

Kijk op vier.nu/feestdagen/Pasen voor meer inspiratie in voorbereiding op Pasen.

Foto boven bloem in de woestijn: Pixabay

Op Youtube en op de website www.katholiekleven.nl is een videofilm te zien over de roepingengroep van jongvolwassenen in het noordelijke bisdom. Maandelijks op vrijdagavond inspireren jongeren van 20 tot 35 jaar elkaar onder begeleiding van pastoor Tjitze Tjepkema in Heerenveen. Er is een vast programma met eucharistieviering om 18.00 uur, een gezamenlijke maaltijd en aansluitend interactieve catechese onder leiding van pastoor Tjepkema.

Elke keer nemen zo’n 25 jongeren deel. ‘Roeping’ betreft niet alleen priesterschap, ook het huwelijk of andere levensbestemmingen. Via de groepsapp is een veel bredere groep betrokken,  waardoor de groepssamenstelling maandelijks varieert. Tjepkema: ‘Bij veel jongeren, vooral als ze niet met geloof zijn opgegroeid, merk ik honger naar diepgang’.     

De videofilm van Katholiek Leven is te bezien op:  https://www.katholiekleven.nl/videos/actuele-videos/roepingenavond-geeft-verdieping-gezelligheid-heilige-mis-catechese

En op YouTube: https://youtu.be/eGx873kRJO8

Meer video’s en podcasts zijn te vinden op de site van www.katholiekleven.nl. De roepingengroep van het noordelijk bisdom verwelkomt elke nieuwe belangstellende.

Contact: Tjitze.Tjepkema@planet.nl 

In zijn boodschap voor de Wereldziekendag, zondag 11 februari, neemt paus Franciscus een tekst uit het Bijbelboek Genesis als uitgangspunt: “Het is niet goed dat de mens alleen blijft” (Gen 2,18). Mensen zijn geschapen voor relaties, vriendschap en wederzijdse liefde. ‘We zijn geschapen om samen te zijn, niet alleen’ aldus de paus.  Verlatenheid en eenzaamheid is beangstigend, vooral in tijden van kwetsbaarheid door ziekte.

Paus Franciscus noemt als voorbeeld degenen ‘die vreselijk eenzaam waren tijdens de Covid-19 pandemie: patiënten die geen bezoek konden ontvangen, maar ook verpleegkundigen, artsen en ondersteunend personeel, allemaal overwerkt en opgesloten in isolatieafdelingen. En laten we natuurlijk niet degenen vergeten die het uur van de dood alleen moesten trotseren, verzorgd door gezondheidspersoneel maar ver van hun familie.’

De paus noemt verder de benarde toestand en eenzaamheid van zij die door oorlog en de tragische gevolgen daarvan zonder steun en hulp zitten. Oorlog noemt hij ‘de meest verschrikkelijke sociale ziekte’ waar de meest kwetsbare mensen de hoogste prijs betalen. Tegelijkertijd benadrukt de paus dat, ‘zelfs in landen die vrede kennen en over meer middelen beschikken, de tijd van ouderdom en ziekte vaak in eenzaamheid wordt doorgebracht en soms zelfs in verlatenheid.’

Cultuur van individualisme

Een oorzaak daarvan is volgens paus Franciscus de cultuur van het individualisme, die prestaties ten koste van alles ophemelt en de mythe van efficiëntie cultiveert, en onverschillig en zelfs meedogenloos wordt wanneer mensen niet langer de kracht hebben om bij te blijven. Het leidt volgens de paus tot ‘een cultuur van weggooien’ waarin “mensen niet langer worden gezien als een primaire waarde die moet worden gerespecteerd en beschermd. Vooral als ze arm of gehandicapt zijn, als ze ‘nog niet nodig’ zijn – zoals ongeborenen – of ‘niet langer nodig’ – zoals ouderen” (Fratelli tutti, 18).’

Christenen zijn in het bijzonder geroepen om de barmhartige blik van Jezus aan te nemen, zegt de paus. ‘Laten we zorgen voor hen die lijden en alleen zijn, misschien gemarginaliseerd en afgedankt. Met wederzijdse liefde, die Christus de Heer ons geeft in gebed, en vooral in de Eucharistie, helen we de wonden van eenzaamheid en isolement.  Zo werken we samen om de cultuur van individualisme, onverschilligheid en afwijzing tegen te gaan en de cultuur van tederheid en mededogen te laten groeien’, aldus paus Franciscus.

Lees de complete boodschap van Paus Franciscus voor Wereldziekendag.

Foto boven: Pixabay

Best vaak komen bij mij verzoeken binnen om opname in onze katholieke kerk. Het kan dan gaan om (1) iemand die niet gedoopt is, (2) iemand die gedoopt is in een protestantse kerk, of (3) iemand die gedoopt is in een orthodoxe of oriëntaalse kerk. Dit zijn zo de meest gangbare situaties. De priester (meestal) doet een gemotiveerd verzoek aan de bisschop, omschrijft hoe hij de voorbereiding vorm heeft gegeven, wat de motieven zijn en geeft een gemotiveerd advies dat normaliter positief is, anders zou hij het verzoek niet doen. Vaak schrijft ook de kandidaat zelf een motivatiebrief. De bisschop geeft in principe toestemming, eventueel nadat hij nog vragen heeft gesteld of heeft overlegd.

Iemand die niet gedoopt is, ontvangt het doopsel, het vormsel en de communie in één plechtigheid. Hij of zij wordt meteen helemaal geïnitieerd (‘ingewijd’). De kandidaten met een protestantse achtergrond worden opgenomen door het afleggen van de geloofsbelijdenis en het ontvangen van het vormsel (omdat dit sacrament ontbreekt in hun traditie) en de eerste H. Communie (dat niet hetzelfde is als deelname aan het avondmaal).  De kandidaten van orthodoxe of oriëntaalse herkomst worden opgenomen in de eenheid van de katholieke kerk door het afleggen van de geloofsbelijdenis – omdat zij in hun traditie bij het doopsel het vormsel al hebben ontvangen krijgen ze het niet opnieuw – en het ontvangen van de H. Communie. De opname in de Kerk gebeurt in een publieke eredienst te midden van de gemeenschap, tenzij er bezwaren tegen zijn en iemand het privé wil houden.

De opname van iemand die in een andere traditie al gedoopt is noemen we ‘opname in de volledige gemeenschap van de katholieke kerk’, omdat hij of zij al deels behoort bij de katholieke kerk, deels maar niet helemaal. We zeggen in de geloofsbelijdenis immers dat we geloven in één heilige, katholieke en apostolische kerk. Je wordt geen lid van de katholieke kerk door er vaak te komen, of door inschrijving in de ledenadministratie van de parochie, maar het gebeurt in de liturgie, biddend en vierend.

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

Foto: Marlies Bosch

Begin december kwam in het nieuws dat er in Nederland mensen zijn die zichzelf beschouwen als soevereine burgers en zich willen losmaken van de overheid. Zij schrijven een brief aan bijvoorbeeld de belastingdienst of aan het justitieel incassobureau dat zij niets met deze instanties te maken hebben en geen belasting of boete hoeven betalen. Ze schrijven ook brieven naar de Hoge Raad in Den Haag. De president daarvan bracht deze problemen in het nieuws en sprak erover op televisie.

Een merkwaardig verschijnsel! Een burger die geen deel wil uitmaken van onze maatschappij. Het gaat waarschijnlijk om mensen die niet goed in onze ingewikkelde samenleving mee kunnen komen vanwege (sociale) armoede en misinformatie. Maar het is ook een teken van het wantrouwen dat er bij burgers is, een wantrouwen in de overheid en in overheidsinstanties. Dit heeft zeker een rol gespeeld bij de verkiezingen voor de 2^e Kamer op 22 november. Men is wars geworden van instituties.

Toch zijn instituties in de samenleving nodig. Zonder autoriteit, wetten, regels, normen, controle en betrouwbare rechtspraak is samenleven onmogelijk. Dit alles is juist een voorwaarde voor een geordende samenleving waarin iedereen zijn rechten en plichten kent. En het geldt voor álle burgers. Het is een vreemd verschijnsel als men dat niet inziet.

Ook de Kerk kan niet zonder haar institutionele gestalte. We hoorden in het verleden nog wel eens uit de mond van sommige gelovigen – het is de laatste tijd veel minder geworden – dat men het geloof wel waardeerde maar niet het instituut ‘Kerk’. Maar geloof en Kerk zijn niet los van elkaar verkrijgbaar, zeker niet als we samen Kerk willen zijn en samen ons geloof willen beleven. Je bent niet op je eentje Kerk. En dus is er autoriteit en zijn er regels en wetten, waarvan sommige door God gegeven. Overal waar mensen met elkaar leven, werken en recreëren zijn er regels. De praktijk van het leven vraagt er ook om.

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

Foto: Marlies Bosch

Pastoor Paul Verheijen is op 27 januari 2024 zeer onverwachts overleden.

Paul (Paulus Hendricus Wilhelmus) Verheijen werd geboren op 13 mei 1951 in Zwolle. Na zijn opleiding aan de Sociale Academie in Groningen ging hij als maatschappelijk werker aan de slag bij de Stichting voor Jeugd en Gezin in Friesland. Daarna volgde zijn studie theologie in Utrecht waar het verlangen groeide om priester te worden. Na deze studie volgde nog een studiejaar in Rome aan de Universiteit van de H. Thomas van Aquino, in de volksmond het Angelicum. In augustus 1983 kreeg hij de benoeming als pastoraal werker in de parochies van Beilen, Hoogeveen en Meppel, met als standplaats Beilen. Op 1 juni 1984 werd hij in de Onze Lieve Vrouw Visitatiekerk te Hoogeveen tot diaken gewijd. Zijn priesterwijding volgde op  december 1984 te Meppel. Op 1 juni 1986 werd hij tot pastoor benoemd in Mussel Kopstukken, Musselkanaal en Stadskanaal.

Per 15 oktober 1996 werd hij pastoor van de parochie van de H. Martinus en H.H. Bonifatius en Gezellen te Dokkum en de H. Martinus te Burgum. Een bijzondere activiteit in deze periode vond hij de organisatie van het Bonifatiusjaar in 2004. In de periode van 1 februari 2002 tot 1 mei 2003 had hij een benoeming als deken ad interim in het dekenaat Heerenveen. Per 1 februari 2013 werd hij tevens pastoor van Ameland. Inmiddels waren Dokkum, Burgum en Schiermonnikoog gefuseerd tot de Pax Christi parochie.

Als pastoor van Dokkum onderhield pastoor Verheijen vanuit ons bisdom nauwe contacten met het bisdom Fulda vanwege de bijzondere band met de H. Bonifatius. Tevens was hij lid van het Bonifatius Comité van ons bisdom.

Hij was meerdere periodes lid van de Priesterraad. Van 2012 tot 2023 was hij lid van het Kathedraal Kapittel. Op 3 maart 2023 werd hij tot ere-kanunnik van dit Kapittel benoemd.

Pastoor Verheijen was een betrokken priester voor ieder die hem nodig had. Met zijn humor wist hij veel mensen voor zich te winnen. Pastoor Verheijen is op zaterdag overleden. Dit werd pas duidelijk op de zondag erna omdat hij niet verscheen voor het vieren van de H. Mis in Dokkum.

Donderdagavond 1 februari om 19.00 uur is er een gedachtenisviering in de Bonifatiuskerk. Aansluitend zal er tot zaterdag een doorlopende wake zijn bij pastoor Verheijen. De kerk is dag en nacht open waarbij er gelegenheid is tot schriftelijk condoleren.

               
Op zaterdag 3 februari zal de plechtige uitvaartmis gehouden worden om 11.00 uur in de Bonifatiuskerk, ingang Koningstraat 26, 9101 LR Dokkum. Aansluitend volgt de begrafenis op de RK begraafplaats, Damwâldsterreedsje 3 te Dokkum.

De uitvaartmis is ook te volgen via livestream op www.kijklive.frl

We zijn pastoor Verheijen dankbaar voor alles wat hij voor velen en voor het bisdom Groningen-Leeuwarden heeft mogen betekenen.

Wij wensen zijn familie en het bestuur en de parochianen van de Pax Christi Parochie veel kracht en sterkte. Dat hij mag rusten in Gods barmhartige vrede.

Correspondentieadres:

RK Pax Christi Parochie
t.a.v. secretariaat
Hoogstraat 25
9101 LH  DOKKUM