“Er gebeurt in de maatschappij veel goeds dat het verdient om onder de aandacht gebracht te worden. Daarom roepen we iedereen op om in het komende jaar de schijnwerpers te richten op plekken van hoop, op hoopvolle gebeurtenissen in de samenleving en op mensen die hoop uitstralen.” Die oproep doen de Rooms-Katholieke bisschoppen van Nederland in een herderlijke brief aan de vooravond van het Heilig Jaar 2025.

De bisschoppen schrijven dat mensen dagelijks om zich heen veel negatieve en sombere verhalen horen over oorlogen, vluchtelingen, sociale ongelijkheid en allerhande crises dichtbij en veraf. “Je zou er pessimistisch van worden. Maar vanuit ons geloof weten we dat dit de verkeerde instelling is,” aldus de bisschoppen. Zij willen daarom komend jaar een ‘beweging van hoop’ in gang zetten.

De oproep van de bisschoppen sluit aan bij het zogeheten ‘Heilig Jaar’ of ‘Jubeljaar’ dat met Kerstmis in de Rooms-Katholieke Kerk begint. Zo’n Heilig Jaar vindt doorgaans eens in de 25 jaar plaats en wordt door de paus afgekondigd. Paus Franciscus heeft aan het Heilig Jaar 2025 het thema ‘Pelgrims van hoop’ gekoppeld. In hun brief schrijven de Nederlandse bisschoppen dat ‘hoop’ een heel oud religieus thema is, gebaseerd op het geloof in Christus.

‘Het glas is altijd halfvol, nooit halfleeg’

“Vertaald naar het leven van alledag betekent dit dat gelovigen mensen mogen zijn die per definitie positief en optimistisch in het leven staan. Het glas is altijd halfvol, nooit halfleeg,” aldus de bisschoppen. Ze schrijven verder dat dat hoop niet alleen troost biedt in tijden van tegenslag, maar noemen het ook “een drijvende kracht die ons helpt om de uitdagingen van onze tijd met moed en vastberadenheid tegemoet te treden.”

De bisschoppen wijzen er op dat een belangrijk kenmerk van christelijke hoop is dat je deze niet voor jezelf houdt, maar deelt en uitdraagt in de wereld. “Laten we onze parochies, gezinnen en gemeenschappen maken tot plaatsten van ontmoeting en hoop. Laten we elkaar ondersteunen, bemoedigen, en samen zoeken naar manieren om ons geloof zichtbaar te maken in onze daden.” De bisschoppen roepen iedereen daarom op om de hoop door te geven, “vooral aan hen die ontmoedigd zijn of zich in een moeilijke situatie bevinden.”

• Lees hier de Bisschoppelijke brief bij gelegenheid van het Jubeljaar 2025
• Engelse vertaling van de Bisschoppelijke brief bij gelegenheid van het Jubeljaar 2025 (English)

Foto Nederlandse bisschoppen in Rome: Ramon Mangold.

Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) heeft gereageerd op de voorgenomen wet Toezicht Informeel Onderwijs. ‘Deze wet raakt de gehele maatschappij en daarmee ook de kerken en synagogen en zorgt daarom -terecht- voor veel onrust en onbegrip’, zegt CIO op de website cioweb.nl.

De Staatssecretaris Funderend Onderwijs en Emancipatie, mw. Mariëlle Paul, is voornemens om namens het kabinet de wet Toezicht Informeel Onderwijs in te voeren. CIO: ‘De inhoud van het wetsvoorstel vergroot de reeds bestaande zorgen’. Het contactorgaan somt in een bijlage bij het bericht tien bezwaren op tegen het wetsvoorstel. De wet wordt niet proportioneel genoemd en ‘verlegt de focus van veiligheid en openbare orde naar het diffuse concept van sociale veiligheid voor het kind’. De politiek komt hiermee binnen bij privé, aldus het CIO, en wil gaan werken met een ‘kliksysteem’.

Internetconsultatie over het wetsvoorstel

De overheid houdt over dit wetsvoorstel een internetconsultatie. Dat betekent dat iedereen (burgers, maatschappelijke organisaties, kerken, brancheverenigingen, bedrijven enzovoort) kan reageren op de voorgenomen wet. Een groot aantal mensen heeft dit al gedaan. Het CIO zal in januari reageren namens de leden, vermeldt de website.

Wie zelf al wil reageren kan dat doen via deze website. Op deze site is ook het wetsvoorstel te lezen onder ‘relevante documenten’.

Lees hier alle bezwaren van CIO tegen het wetsvoorstel: Reactie-van-het-CIO-op-de-Wet-Toezicht-Informeel-Onderwijs

Foto kinderwerk in de kerk: Ramon Mangold.

Op vrijdagavond 6 december 2024 is emeritus-pastoor Jan Romkes van der Wal overleden.

Jan Romkes van der Wal werd op 27 januari 1947 te Dongjum geboren.
Op 1 april 1979 is hij benoemd tot pastoraal werker in Woudsend.
Op 13 december 1980 is hij gewijd tot priester. Na zijn wijding is hij benoemd tot medepastor en dekenaal assistent tot 1 november 1981.
Hij is op 1 november 1981 benoemd tot pastoor van Balk en Woudsend tot 1996.
Per 1 september 1991 volgde tevens de benoeming tot pastoor te Bakhuizen en Sloten tot 1996.
Vanaf 1 september 1996 werd Van der Wal benoemd tot pastoor van Bolsward. In 2001 werd hij ook pastoor van Makkum, Witmarsum en Workum tot 2012. Op 1 februari 2012 ging pastoor Van der Wal met emeritaat en ging hij in Franeker wonen. Allengs ging zijn gezondheid achteruit. Tot aan zijn overlijden is hij liefdevol verzorgd in Woonhuis “September” te Witmarsum.

Op donderdag 12 december is er om 19.00 uur een avondwake in de H. Ludgeruskerk te Balk (Raadhuisstraat 42).  

Op vrijdag 13 december zal de plechtige uitvaartmis gehouden worden om 10.30 uur in de Sint Franciscusbasiliek te Bolsward (Grote Dijlakker 8). Priesters die willen concelebreren zijn hiertoe van harte uitgenodigd. Aansluitend op de uitvaart volgt de begrafenis op de RK begraafplaats te Balk.  

We zijn pastoor Van der Wal dankbaar voor alles wat hij voor velen en voor het bisdom Groningen-Leeuwarden heeft mogen betekenen.

Wij wensen zijn familie en andere dierbaren veel kracht en sterkte toe. Dat hij mag rusten in Gods barmhartige vrede.

U kunthierklikken voor de rouwadvertentie.
Voor verdere informatie verwijzen we u naar de website van de parochie H. Titus Brandsma te Bolsward: www.titusbrandsmaparochie.nl.

Peter H.H. Wellen
Diocesaan administrator

foto: Patrick Janssen

In het kader van de Week van het katholiek Onderwijs 2024 biedt de NKSR in samenwerking met de Vastenactie ook dit jaar weer les- en inspiratiemateriaal aan voor de advents- en kerstperiode. Dit jaar bestaan de materialen uit een digitale adventskalender en een kerstposter. De week van het Katholiek Onderwijs is van 16 tot en met 20 december.

De digitale adventskalender kan door scholen worden gebruikt op het digibord. In de adventstijd gaat de klas zo gezamenlijk op weg naar Kerstmis. Onderweg naar Kerstmis horen de kinderen hoe Gods Zoon geboren wordt in een stal in Bethlehem daarmee dat God zich verbindt met mensen die klein en kwetsbaar zijn.

Verbonden met anderen

Door de adventskalender maken kinderen kennis met de personen rondom de geboorte van Jezus. De kalender laat zien hoe mensen met elkaar verbonden zijn. Van daaruit onderzoeken kinderen ook hoe zij zelf met anderen verbonden zijn, zowel in hun directe omgeving als verder weg. De kalender zit vol met activiteiten, Bijbelverhalen, vragen en liedjes en neemt de kinderen mee op reis door de vier weken van advent.

Een andere manier om met leerlingen over de geboorte van Jezus Christus te spreken is naar aanleiding van de kerstposter. Dit jaar is er gekozen voor de afbeelding van een beeldje van Maria, Jozef en Jezus.

Het lesmateriaal is online beschikbaar via onderstaande links.

• Adventskalender 2024 – onder-, midden- en bovenbouw
• Kerstposter voor digibord (.jpg)
• Kerstposter om af te drukken (.zip)

Kijk voor meer informatie op de website van de Nederlandse Katholieke School Raad (NKSR) en op de website van de Adventsactie.

Bij de afbeelding rechts: Ook op vier.nu Kerstmis is een poster beschikbaar. Deze kan worden opgehangen in de parochies, bijvoorbeeld op de plek waar de kinderen bij elkaar komen.

Het Officium Educationis heeft recent een derde brief gepubliceerd voor het onderwijs. Het Officium bestaat uit de bisschoppelijk gedelegeerden voor het katholiek onderwijs, de voorzitter van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR) en de onderwijsreferent van de Nederlandse bisschoppen, mgr. dr. Hendriks. De brief heeft als titel ‘Katholiek onderwijs in een pluriforme samenleving’.

In 2023 verscheen de eerste brief van het Officium met de titel Hoopvol, solidair en vreedzaam en in de eerste helft van 2024 verscheen de tweede brief met als titel Waardevol en sociaal.

Doelgroep

Deze brieven zijn bestemd voor iedereen die werkzaam is in het katholiek onderwijs: leerkrachten en docenten, bestuurders, conciërges en andere medewerkers zowel in het PO, VO, MBO en HBO. Maar de inhoud is nog breder bedoeld voor de hele gemeenschap rond de scholen en daar horen ook studenten, leerlingen en hun ouders bij.

De vorm nodigt uit tot onderling gesprek onder het personeel en in het bestuur van de scholen: korte inhoudelijke teksten worden afgewisseld met gespreksvragen die ingaan op concrete situaties, die men op scholen kan tegenkomen.

Download hier de onderwijsbrief “Katholiek onderwijs in een pluriforme samenleving”

Alle brieven zijn ook te downloaden op de website van de NKSR.

Afbeelding: Pixabay.

Het Centrum voor Vormingsonderwijs heeft in een open brief geprotesteerd tegen het door het kabinet aangekondigde schrappen van de wettelijke regeling voor bekostiging van het vormingsonderwijs. Het Centrum zorgt op verzoek van ouders voor vakleerkrachten die vormingsonderwijs geven op openbare basisscholen.

Die vakleerkrachten worden aangesteld in opdracht van de zendende instanties: BZI, CIO-O, CMO, HRN, HV, NIK en RKK. Mgr.  Hendriks, namens de bisschoppenconferentie referent voor het onderwijs, heeft de brief mede ondertekend namens de Rooms-Katholieke Kerk.

Misvattingen over vormingsonderwijs

Naast deze zendende instanties tekenden ook tientallen vertegenwoordigers uit het levensbeschouwelijke, maatschappelijke en onderwijsveld. In de brief worden drie belangrijke misvattingen over het vormingsonderwijs benoemd:

‘Wat niet helpt is dat over vormingsonderwijs drie belangrijke misvattingen bestaan. Een dominant idee is bijvoorbeeld dat godsdienstige of humanistische vorming al aan bod komt bij het burgerschapsonderwijs. Het tegendeel is waar. Burgerschapsonderwijs richt zich op het voorbereiden van burgers op hun actieve en respectvolle deelname aan een democratische samenleving. Ze leren er over de democratische rechtsstaat, democratische basiswaarden en rechten en plichten, en ontwikkelen sociale en maatschappelijke competenties.

Waar burgerschapsonderwijs dus maatschappelijk georiënteerd is, richt vormingsonderwijs zich op het begeleiden van leerlingen in de eigen levensbeschouwing. Opgeleide vakleerkrachten doen dat door levens- en zingevingsvragen te stellen vanuit de eigen tradities en waarden. Er zijn op dit moment vakleerkrachten in zeven levensbeschouwingen: Humanistisch, protestant-christelijk, islamitisch, katholiek, boeddhistisch, hindoeïstisch en joods.

Een ander misverstand is dat het zou gaan om onderwijs waarbij leerlingen kennis opdoen over verschillende wereldgodsdiensten. Godsdienstige of humanistische vorming wordt hier verward met het voor ieder kind verplichte kerngebied ‘Geestelijke stromingen’. Bij vormingsonderwijs gaat het niet om objectieve kennisoverdracht van feiten over de verschillende godsdiensten, maar om het vormen van een eigen levensbeschouwing.

Een derde belangrijk misverstand is dat ouders die willen dat hun kinderen les krijgen in hun eigen levensbeschouwelijke overtuiging daarvoor terechtkunnen bij het bijzonder onderwijs. Dat is lang niet altijd mogelijk. Voor veel levensbeschouwingen is de lokale gemeenschap veel te klein om een eigen school te kunnen stichten. Zij zijn dus aangewezen op de openbare basisschool in hun regio. Ook zijn er ouders die bewust kiezen voor de pluriformiteit van het openbaar onderwijs en tegelijk sterk hechten aan godsdienstige of humanistische vorming. Wanneer vormingsonderwijs zou verdwijnen, komt de keuzemogelijkheid van de openbare school voor deze groepen onder druk te staan.’

Bezuinigen is onverstandig

De ondertekenaars van de brief noemen bezuinigen op vormingsonderwijs een kortetermijnoplossing die de keuzevrijheid van ouders beperkt en de openbare school minder aantrekkelijk maakt. ‘Dat is onverstandig en getuigt van weinig visie. De regering doet er goed aan deze voorgenomen bezuinigingsmaatregel en het schrappen van de onderliggende wet te heroverwegen en de waarde van vormingsonderwijs te erkennen als onderdeel van een goed aanbod op de openbare basisschool. Want juist daar waar iedereen welkom is, is het van belang dat de kinderen de ruimte krijgen zich te vormen vanuit hun eigen levensbeschouwelijke identiteit.’

Lees hier de hele brief.

Foto: Pixabay.

De Actie Kerkbalans wordt gehouden van zaterdag 11 tot en met zaterdag 25 januari 2025. Bij Kerkbalans vragen parochies jaarlijks aan parochianen om een bijdrage voor hun kerk. Kerkbalans is daarmee een lokale actie, door en voor de parochie, waar vele vrijwilligers zich voor inzetten. Parochies kunnen hun vrijwilligers in januari verrassen met een oorkonde.

“Al die vrijwilligers die de actie in hun eigen lokale gemeente of parochie tot een succes maken zijn belangrijk”, benadrukt het landelijke campagneteam van Kerkbalans. “Daarom is het zo waardevol om die vrijwilligers te waarderen voor hun inzet.” Het campagneteam liet daarom een oorkonde maken die uitgereikt kan worden aan vrijwilligers tijdens een lokaal startmoment van Kerkbalans 2025.

Drie varianten

De oorkonde kan worden gedownload en worden gepersonaliseerd. Er zijn drie versies. Er is een oorkonde rond een jubileum van een vrijwilliger, een oorkonde voor de “vrijwilliger(s) van het jaar” en er is een oorkonde bij gelegenheid van het afscheid van een vrijwilliger.

Parochiebesturen en werkgroepen van Actie Kerkbalans kunnen samen nadenken aan wie ze een oorkonde willen uitreiken. Duidelijk is dat er veel werk wordt verzet voor de Actie Kerkbalans.

In de aanloop naar de actie worden bestanden bijgewerkt en adreslijsten uitgedraaid, er worden folders gemaakt en toezeggingsformulieren opgesteld. Enveloppen worden gevuld en lopers die deze enveloppen bezorgen worden geïnstrueerd. Vrijwilligers kijken ook naar manieren om de actie digitaal te houden om het zo makkelijker te maken voor mensen om te geven. Parochianen worden bedankt voor hun gift en via parochiebladen wordt teruggekoppeld over de opbrengst.

Gezamenlijke Actie

Actie Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oudkatholieke Kerk van Nederland, en de Evangelische Broedergemeente. Al sinds 1973 werken kerkgenootschappen samen in de actie Kerkbalans. De kerk wordt niet gefinancierd door de overheid, maar is afhankelijk van de jaarlijkse bijdragen van kerkleden. Onderhoud van het gebouw kost geld, de koffie en thee, en alle activiteiten van de parochie in het kader van de drievoudige zending van de Kerk (vieren, leren, dienen) en de inzet daarvoor vanuit het pastoraal team. Daarom is er de actie Kerkbalans.

Ga voor meer informatie naar kerkbalans.nl

Download de oorkondes:

• Oorkonde rond een jubileum van een vrijwilliger | (Man) (Vrouw)
• Oorkonde voor vrijwilliger(s) van het jaar | (Man) (Vrouw)
• Oorkonde voor een vrijwilliger die afscheid neemt | (Man) (Vrouw)

In een videoreeks op katholiekleven.nl en vier.nu bespreken de (hulp)bisschoppen het thema hoop, gekoppeld aan het kerkelijk jaar en de hoogfeesten. Kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht, vertelt in een deze aflevering over de Advent.

De Advent is de periode vanaf 1 december waarin wordt toegeleefd naar Kerstmis. “We moeten niet alleen maar de sfeer van de decembermaand voelen, maar ook proberen om ons in de adventsboodschap in te leven’, zegt de kardinaal.

“Het is een tijd die we biddend moeten doorbrengen. Als we die mooie lezingen van de Advent op de zondagen en de doordeweekse lezingen op ons laten inwerken, wordt die boodschap van de Advent ons eigen”, aldus de aartsbisschop. “Dan gaat Gods genade op je inwerken en kun je steeds sterker leven vanuit die verwachting van de komst van Jezus.”

Ga naar vier.nu en kijk de video!

Jubeljaar 2025

Alle video’s sluiten aan bij het Jubeljaar 2025, dat als thema heeft ‘Pelgrims van Hoop’. Kijk hier voor meer informatie over het Jubeljaar2025.nl

In elke video van de serie steekt de betreffende bisschop de ‘Pelgrims van hoop-kaars’ aan en spreekt daarbij een gebedsintentie uit. Op de kaars is het logo van het Jubeljaar 2025 afgebeeld: Pelgrims van Hoop.

Op veel plaatsen in de wereld hebben ouders moeite om voor voldoende voedzaam voedsel te zorgen voor hun gezin. Vooral jonge kinderen zijn kwetsbaar voor chronische ondervoeding. Groeiachterstanden door te weinig of eenzijdige voeding kunnen echter levenslange gevolgen hebben. Daarom steunt Adventsactie dit jaar partners die gezinnen leren hoe ze zelf gezonde, voedzame gewassen kunnen telen.

Daarbij wordt gebruik gemaakt van traditionele – vaak vergeten – lokale landbouwmethoden en lokale gewassen. Een gezond ecosysteem houdt water beter vast en levert grotere én betere oogsten op. Zo maakt duurzame landbouw kleine boeren en hun gezinnen veerkrachtiger en gezonder.

‘Superfood’ sorghum tegen ondervoeding op West-Flores in Indonesië

Op West-Flores leven boeren in afgelegen gemeenschappen. Door gebrek aan water kunnen ze echter nauwelijks genoeg voedsel verbouwen. Via de partner van Adventsactie maken ze kennis met sorghum, een oude graansoort die zeer voedzaam is, snel groeit en weinig water nodig heeft. De boeren leren hoe ze sorghum kunnen verbouwen, ontvangen zaden én leren hoe ze er gezonde gerechten mee kunnen bereiden voor hun kinderen.

Terugkeer naar de landbouwmethode van de voorouders in Guatemala

De partner van Adventsactie in Guatemala leert de boeren hun land bewerken volgens de methode die hun voorouders 5000 jaar geleden ontwikkelden: het milpa-systeem. Daarbij bewerkt de gemeenschap gezamenlijk een stuk grond waarop verschillende gewassen tegelijkertijd worden verbouwd. Daarna ligt de grond een periode braak. Samen zorgen de gewassen voor een compleet dieet van koolhydraten, eiwitten en vitaminen. Het is een uniek systeem, waarvoor geen bestrijdingsmiddelen nodig zijn en dat zorgt voor een gezonde bodem.

Benieuwd naar sorghum? Het is in Nederland te koop in natuurvoedingswinkels. Via deze link kunt u enkele recepten downloaden met sorghum en recepten met de groentes uit het milpa-systeem.

Over Adventsactie
Adventsactie is de adventscampagne van de Stichting Bisschoppelijke Vastenactie. Vastenactie ondersteunt mensen in ontwikkelingslanden die zich inzetten voor een rechtvaardiger, humaner en welvarender samenleving. Vastenactie is opgericht in 1961 in opdracht van de Nederlandse bisschoppen.

Kijk voor meer informatie ook op de website van Vastenactie.

Met ingang van zondag 1 december, de eerste zondag van de Advent, is de gebarentolk terug in de wekelijkse eucharistieviering. Na twee jaar afwezigheid heeft KRO-NCRV een oplossing gevonden, waardoor de viering weer toegankelijk wordt voor doven en slechthorenden. De eucharistieviering is elke zondag te zien om 10.00 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.  

Tijdens de coronapandemie werd de gebarentolk bij de wekelijkse tv-mis een bekend fenomeen. Tot verdriet van de katholieke dovengemeenschap verdween de tolk eind 2022 om financiële redenen. Vervolgens is KRO-NCRV op zoek gegaan naar een oplossing. Mede door inspanningen van het Katholiek Dovenpastoraat en de Nederlandse bisschoppenconferentie is er nu voldoende financiering om de aanwezigheid van de gebarentolk voor langere tijd te garanderen.

Reinder van Dijk, producent Levensbeschouwing: “Het terugbrengen van de gebarentolk in de wekelijkse eucharistieviering is een belangrijke stap om ervoor te zorgen dat ook doven en slechthorenden volledig kunnen deelnemen aan deze vieringen.”

Vieren in eigen taal

Bisschop Hans van den Hende, voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie en van de Bisschoppelijk Commissie voor Communicatie en Media (BCCM) zegt hierover: ‘De bisschoppen zijn dankbaar dat het weer mogelijk is om de gebarentolk in te zetten bij de uitzending van de eucharistieviering op zondag. We weten dat het veel betekent voor doven en slechthorenden om met heel hun hart de zondagse mis te kunnen meevieren in hun eigen taal. Het is goed en belangrijk voor ons persoonlijk en gemeenschappelijk geloofsleven dat in onderlinge samenspraak en samenwerking met onder anderen KRO-NCRV, het fonds voor het Mediapastoraat, de Stichting Katholiek Dovenpastoraat en verschillende bisdommen de actieve medewerking van een gebarentolk opnieuw gerealiseerd kon worden.’

De eerste eucharistieviering met gebarentolk was op zondag 1 december te zien om 10.00 uur en werd uitgezonden vanuit de Sint Lambertusbasiliek in Hengelo door KRO-NCRV op NPO 2.  Kijk de mis terug op NPOstart.nl.

Foto en bericht via KRO-NCRV.