Het Centrum voor Vormingsonderwijs heeft in een open brief geprotesteerd tegen het door het kabinet aangekondigde schrappen van de wettelijke regeling voor bekostiging van het vormingsonderwijs. Het Centrum zorgt op verzoek van ouders voor vakleerkrachten die vormingsonderwijs geven op openbare basisscholen.

Die vakleerkrachten worden aangesteld in opdracht van de zendende instanties: BZI, CIO-O, CMO, HRN, HV, NIK en RKK. Mgr.  Hendriks, namens de bisschoppenconferentie referent voor het onderwijs, heeft de brief mede ondertekend namens de Rooms-Katholieke Kerk.

Misvattingen over vormingsonderwijs

Naast deze zendende instanties tekenden ook tientallen vertegenwoordigers uit het levensbeschouwelijke, maatschappelijke en onderwijsveld. In de brief worden drie belangrijke misvattingen over het vormingsonderwijs benoemd:

‘Wat niet helpt is dat over vormingsonderwijs drie belangrijke misvattingen bestaan. Een dominant idee is bijvoorbeeld dat godsdienstige of humanistische vorming al aan bod komt bij het burgerschapsonderwijs. Het tegendeel is waar. Burgerschapsonderwijs richt zich op het voorbereiden van burgers op hun actieve en respectvolle deelname aan een democratische samenleving. Ze leren er over de democratische rechtsstaat, democratische basiswaarden en rechten en plichten, en ontwikkelen sociale en maatschappelijke competenties.

Waar burgerschapsonderwijs dus maatschappelijk georiënteerd is, richt vormingsonderwijs zich op het begeleiden van leerlingen in de eigen levensbeschouwing. Opgeleide vakleerkrachten doen dat door levens- en zingevingsvragen te stellen vanuit de eigen tradities en waarden. Er zijn op dit moment vakleerkrachten in zeven levensbeschouwingen: Humanistisch, protestant-christelijk, islamitisch, katholiek, boeddhistisch, hindoeïstisch en joods.

Een ander misverstand is dat het zou gaan om onderwijs waarbij leerlingen kennis opdoen over verschillende wereldgodsdiensten. Godsdienstige of humanistische vorming wordt hier verward met het voor ieder kind verplichte kerngebied ‘Geestelijke stromingen’. Bij vormingsonderwijs gaat het niet om objectieve kennisoverdracht van feiten over de verschillende godsdiensten, maar om het vormen van een eigen levensbeschouwing.

Een derde belangrijk misverstand is dat ouders die willen dat hun kinderen les krijgen in hun eigen levensbeschouwelijke overtuiging daarvoor terechtkunnen bij het bijzonder onderwijs. Dat is lang niet altijd mogelijk. Voor veel levensbeschouwingen is de lokale gemeenschap veel te klein om een eigen school te kunnen stichten. Zij zijn dus aangewezen op de openbare basisschool in hun regio. Ook zijn er ouders die bewust kiezen voor de pluriformiteit van het openbaar onderwijs en tegelijk sterk hechten aan godsdienstige of humanistische vorming. Wanneer vormingsonderwijs zou verdwijnen, komt de keuzemogelijkheid van de openbare school voor deze groepen onder druk te staan.’

Bezuinigen is onverstandig

De ondertekenaars van de brief noemen bezuinigen op vormingsonderwijs een kortetermijnoplossing die de keuzevrijheid van ouders beperkt en de openbare school minder aantrekkelijk maakt. ‘Dat is onverstandig en getuigt van weinig visie. De regering doet er goed aan deze voorgenomen bezuinigingsmaatregel en het schrappen van de onderliggende wet te heroverwegen en de waarde van vormingsonderwijs te erkennen als onderdeel van een goed aanbod op de openbare basisschool. Want juist daar waar iedereen welkom is, is het van belang dat de kinderen de ruimte krijgen zich te vormen vanuit hun eigen levensbeschouwelijke identiteit.’

Lees hier de hele brief.

Foto: Pixabay.

De Actie Kerkbalans wordt gehouden van zaterdag 11 tot en met zaterdag 25 januari 2025. Bij Kerkbalans vragen parochies jaarlijks aan parochianen om een bijdrage voor hun kerk. Kerkbalans is daarmee een lokale actie, door en voor de parochie, waar vele vrijwilligers zich voor inzetten. Parochies kunnen hun vrijwilligers in januari verrassen met een oorkonde.

“Al die vrijwilligers die de actie in hun eigen lokale gemeente of parochie tot een succes maken zijn belangrijk”, benadrukt het landelijke campagneteam van Kerkbalans. “Daarom is het zo waardevol om die vrijwilligers te waarderen voor hun inzet.” Het campagneteam liet daarom een oorkonde maken die uitgereikt kan worden aan vrijwilligers tijdens een lokaal startmoment van Kerkbalans 2025.

Drie varianten

De oorkonde kan worden gedownload en worden gepersonaliseerd. Er zijn drie versies. Er is een oorkonde rond een jubileum van een vrijwilliger, een oorkonde voor de “vrijwilliger(s) van het jaar” en er is een oorkonde bij gelegenheid van het afscheid van een vrijwilliger.

Parochiebesturen en werkgroepen van Actie Kerkbalans kunnen samen nadenken aan wie ze een oorkonde willen uitreiken. Duidelijk is dat er veel werk wordt verzet voor de Actie Kerkbalans.

In de aanloop naar de actie worden bestanden bijgewerkt en adreslijsten uitgedraaid, er worden folders gemaakt en toezeggingsformulieren opgesteld. Enveloppen worden gevuld en lopers die deze enveloppen bezorgen worden geïnstrueerd. Vrijwilligers kijken ook naar manieren om de actie digitaal te houden om het zo makkelijker te maken voor mensen om te geven. Parochianen worden bedankt voor hun gift en via parochiebladen wordt teruggekoppeld over de opbrengst.

Gezamenlijke Actie

Actie Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oudkatholieke Kerk van Nederland, en de Evangelische Broedergemeente. Al sinds 1973 werken kerkgenootschappen samen in de actie Kerkbalans. De kerk wordt niet gefinancierd door de overheid, maar is afhankelijk van de jaarlijkse bijdragen van kerkleden. Onderhoud van het gebouw kost geld, de koffie en thee, en alle activiteiten van de parochie in het kader van de drievoudige zending van de Kerk (vieren, leren, dienen) en de inzet daarvoor vanuit het pastoraal team. Daarom is er de actie Kerkbalans.

Ga voor meer informatie naar kerkbalans.nl

Download de oorkondes:

• Oorkonde rond een jubileum van een vrijwilliger | (Man) (Vrouw)
• Oorkonde voor vrijwilliger(s) van het jaar | (Man) (Vrouw)
• Oorkonde voor een vrijwilliger die afscheid neemt | (Man) (Vrouw)

In een videoreeks op katholiekleven.nl en vier.nu bespreken de (hulp)bisschoppen het thema hoop, gekoppeld aan het kerkelijk jaar en de hoogfeesten. Kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht, vertelt in een deze aflevering over de Advent.

De Advent is de periode vanaf 1 december waarin wordt toegeleefd naar Kerstmis. “We moeten niet alleen maar de sfeer van de decembermaand voelen, maar ook proberen om ons in de adventsboodschap in te leven’, zegt de kardinaal.

“Het is een tijd die we biddend moeten doorbrengen. Als we die mooie lezingen van de Advent op de zondagen en de doordeweekse lezingen op ons laten inwerken, wordt die boodschap van de Advent ons eigen”, aldus de aartsbisschop. “Dan gaat Gods genade op je inwerken en kun je steeds sterker leven vanuit die verwachting van de komst van Jezus.”

Ga naar vier.nu en kijk de video!

Jubeljaar 2025

Alle video’s sluiten aan bij het Jubeljaar 2025, dat als thema heeft ‘Pelgrims van Hoop’. Kijk hier voor meer informatie over het Jubeljaar2025.nl

In elke video van de serie steekt de betreffende bisschop de ‘Pelgrims van hoop-kaars’ aan en spreekt daarbij een gebedsintentie uit. Op de kaars is het logo van het Jubeljaar 2025 afgebeeld: Pelgrims van Hoop.

Op veel plaatsen in de wereld hebben ouders moeite om voor voldoende voedzaam voedsel te zorgen voor hun gezin. Vooral jonge kinderen zijn kwetsbaar voor chronische ondervoeding. Groeiachterstanden door te weinig of eenzijdige voeding kunnen echter levenslange gevolgen hebben. Daarom steunt Adventsactie dit jaar partners die gezinnen leren hoe ze zelf gezonde, voedzame gewassen kunnen telen.

Daarbij wordt gebruik gemaakt van traditionele – vaak vergeten – lokale landbouwmethoden en lokale gewassen. Een gezond ecosysteem houdt water beter vast en levert grotere én betere oogsten op. Zo maakt duurzame landbouw kleine boeren en hun gezinnen veerkrachtiger en gezonder.

‘Superfood’ sorghum tegen ondervoeding op West-Flores in Indonesië

Op West-Flores leven boeren in afgelegen gemeenschappen. Door gebrek aan water kunnen ze echter nauwelijks genoeg voedsel verbouwen. Via de partner van Adventsactie maken ze kennis met sorghum, een oude graansoort die zeer voedzaam is, snel groeit en weinig water nodig heeft. De boeren leren hoe ze sorghum kunnen verbouwen, ontvangen zaden én leren hoe ze er gezonde gerechten mee kunnen bereiden voor hun kinderen.

Terugkeer naar de landbouwmethode van de voorouders in Guatemala

De partner van Adventsactie in Guatemala leert de boeren hun land bewerken volgens de methode die hun voorouders 5000 jaar geleden ontwikkelden: het milpa-systeem. Daarbij bewerkt de gemeenschap gezamenlijk een stuk grond waarop verschillende gewassen tegelijkertijd worden verbouwd. Daarna ligt de grond een periode braak. Samen zorgen de gewassen voor een compleet dieet van koolhydraten, eiwitten en vitaminen. Het is een uniek systeem, waarvoor geen bestrijdingsmiddelen nodig zijn en dat zorgt voor een gezonde bodem.

Benieuwd naar sorghum? Het is in Nederland te koop in natuurvoedingswinkels. Via deze link kunt u enkele recepten downloaden met sorghum en recepten met de groentes uit het milpa-systeem.

Over Adventsactie
Adventsactie is de adventscampagne van de Stichting Bisschoppelijke Vastenactie. Vastenactie ondersteunt mensen in ontwikkelingslanden die zich inzetten voor een rechtvaardiger, humaner en welvarender samenleving. Vastenactie is opgericht in 1961 in opdracht van de Nederlandse bisschoppen.

Kijk voor meer informatie ook op de website van Vastenactie.

Met ingang van zondag 1 december, de eerste zondag van de Advent, is de gebarentolk terug in de wekelijkse eucharistieviering. Na twee jaar afwezigheid heeft KRO-NCRV een oplossing gevonden, waardoor de viering weer toegankelijk wordt voor doven en slechthorenden. De eucharistieviering is elke zondag te zien om 10.00 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.  

Tijdens de coronapandemie werd de gebarentolk bij de wekelijkse tv-mis een bekend fenomeen. Tot verdriet van de katholieke dovengemeenschap verdween de tolk eind 2022 om financiële redenen. Vervolgens is KRO-NCRV op zoek gegaan naar een oplossing. Mede door inspanningen van het Katholiek Dovenpastoraat en de Nederlandse bisschoppenconferentie is er nu voldoende financiering om de aanwezigheid van de gebarentolk voor langere tijd te garanderen.

Reinder van Dijk, producent Levensbeschouwing: “Het terugbrengen van de gebarentolk in de wekelijkse eucharistieviering is een belangrijke stap om ervoor te zorgen dat ook doven en slechthorenden volledig kunnen deelnemen aan deze vieringen.”

Vieren in eigen taal

Bisschop Hans van den Hende, voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie en van de Bisschoppelijk Commissie voor Communicatie en Media (BCCM) zegt hierover: ‘De bisschoppen zijn dankbaar dat het weer mogelijk is om de gebarentolk in te zetten bij de uitzending van de eucharistieviering op zondag. We weten dat het veel betekent voor doven en slechthorenden om met heel hun hart de zondagse mis te kunnen meevieren in hun eigen taal. Het is goed en belangrijk voor ons persoonlijk en gemeenschappelijk geloofsleven dat in onderlinge samenspraak en samenwerking met onder anderen KRO-NCRV, het fonds voor het Mediapastoraat, de Stichting Katholiek Dovenpastoraat en verschillende bisdommen de actieve medewerking van een gebarentolk opnieuw gerealiseerd kon worden.’

De eerste eucharistieviering met gebarentolk was op zondag 1 december te zien om 10.00 uur en werd uitgezonden vanuit de Sint Lambertusbasiliek in Hengelo door KRO-NCRV op NPO 2.  Kijk de mis terug op NPOstart.nl.

Foto en bericht via KRO-NCRV.

De website Vier.nu staat vanaf het begin van de Advent in het teken van Kerstmis. De site biedt heel veel informatie en inspiratie over dit (en andere) belangrijke christelijk hoogfeest. Op de site is ook een heiligenkalender te vinden, met daarop de heilige van de dag. Van een prachtig uitgevoerde papieren editie van deze kalender, geeft Vier.nu tien exemplaren cadeau aan snelle bestellers.

Op de sitekalender is te zien op welke datum alle hoogfeesten worden gevierd. Ook wordt voor elke dag een heilige genoemd, wiens feestdag op die datum plaatsvindt. Deze kalender wordt gerealiseerd in samenwerking met de 365 Heiligenkalender.

Kunstwerken

Flora Bianchessi van strategie- en designbureau Impulsar, maakt de papieren versie in een maandkalender met heiligen, liturgische (hoog)feesten en gedenkdagen. Deze kalender op 2 x A4 formaat, uitgevoerd in full colour, is geïllustreerd met kunstwerken, of details daaruit, van grootmeesters als Rafaël, Murillo en Beato Angelico.

Deze werken zijn geselecteerd op twaalf thema’s die de kerkelijke traditie volgen. Via deze link kunt u de kalender 365 Heiligen  bestellen. U kunt daarbij het gewenste aantal opgeven en afrekenen via iDeal. Tien snelle bestellers maken kans op 1 gratis exemplaar, als zij bij hun bestelling de code Vier.nu Kerstmis doorgeven.

Lees hier meer over Vier.nu Kerstmis!

Op de website Vier.nu over christelijke hoogfeesten, staat bij het begin van de Advent op zondag 1 december Kerstmis centraal. De site is gevuld met informatie, downloads en links over Kerstmis en wordt gedurende de Adventstijd nog verder aangevuld, onder meer met een video met een kerstwens van de Nederlandse bisschoppen.

Vier.nu is een website die bedoeld is om zoveel mogelijk informatie te geven over de christelijke hoogfeesten. In het geseculariseerde Nederland anno nu is lang niet meer algemeen bekend wat er nou eigenlijk wordt gevierd met bijvoorbeeld Pinksteren, Pasen en Kerstmis.

Oproep om mee te vieren!

De website is bovendien bedoeld om parochies te helpen om de informatie over deze feesten toegankelijk te maken. Ook roept Vier.nu mensen nadrukkelijk op om de feesten mee te vieren in de parochies. Om zoveel mogelijk mensen met deze oproep te bereiken, zijn er verschillende dingen die de parochies zelf kunnen doen.

Vier.nu Kerstmis-tips voor parochies:

1. Maak het rooster met de kerstvieringen in uw parochie goed vindbaar op uw parochiesite en plaats daarbij een link naar de pagina op vier.nu met achtergrondinformatie over deze vieringen.
2. Informeer uw plaatsgenoten over uw vieringen met Kerstmis en gebruik daarvoor het kant- en klare bericht, de afbeeldingen en de poster, te vinden op de pagina met het campagnemateriaal voor parochies op vier.nu.
3. Deel de video met de kerstwens van de bisschoppen met de parochianen op de parochiesite en bijvoorbeeld via een speciale nieuwsbrief.
4. Download het Vier.nu Kerstmisboekje, het knutselwerkje om zelf een kerststal te maken of de kleurplaat om achter in de kerken te leggen. Zo geeft u kinderen iets extra’s mee tijdens de feestdagen. Met de kleurplaat kunt u ook een kleurwedstrijd organiseren.

Kijk hier de video met uitleg over Vier.nu in minder dan 1 minuut.

Of ga direct naar Vier.nu Kerstmis!

Zondag 24 november a.s. is de laatste zondag van het liturgisch jaar. De Rooms-Katholieke Kerk viert het Hoogfeest van Christus, Koning van het heelal. In alle bisdommen wordt ook de Wereldjongerendag gevierd. In zijn boodschap voor deze dag bemoedigt paus Franciscus de jongeren met woorden van de profeet Jesaja: “Zij die op de Heer hopen… zullen lopen en niet vermoeid raken” (Js. 40,31).

De paus laat jongeren stilstaan bij de woorden ‘wandelen’ en ‘vermoeidheid’. Want: ‘ons leven is een pelgrimstocht, een reis die ons boven onszelf doet uitstijgen, een reis op zoek naar geluk. Het christelijke leven in het bijzonder is een pelgrimstocht naar God, naar onze verlossing en de volheid van al wat goed is’ aldus de paus.

Dat jongeren op deze tocht vermoeid raken en daardoor soms moedeloos is heel begrijpelijk en normaal zegt de Heilige Vader. Maar een oplossing voor vermoeidheid is volgens de paus – opvallend genoeg –  niet stilstaan en uitrusten. Paus Franciscus: ‘Het is op weg gaan en pelgrims van hoop worden. Dat is waartoe ik jou uitnodig: wandel in hoop! Hoop overwint alle vermoeidheid, elke crisis en elke zorg. Het geeft ons een krachtige stimulans om door te gaan, want hoop is een geschenk van God zelf. De Heer geeft zin aan ons leven, werpt licht op onze weg en toont ons de uiteindelijke richting en het doel ervan.’

Ga niet op weg als toeristen

De pelgrim is niet een toerist, benadrukt de paus. Hij adviseert jonge mensen: ‘Ga niet op weg zoals veel toeristen, maar als echte pelgrims. Wees geen oppervlakkig toeschouwer, blind voor de schoonheid om je heen, zonder besef van de betekenis van de wegen die je gaat ontdekken, alleen geïnteresseerd in vluchtige momenten om vast te leggen in een selfie. Toeristen doen dit. Pelgrims dompelen zich onder in de plaatsen die ze tegenkomen, luisteren naar de boodschap die ze overbrengen, en maken deel uit van de zoektocht naar geluk en vervulling.’

Je leest de complete boodschap voor de Wereldjongerendag 2024 hier.

Landelijke opbrengst van Actie Kerkbalans en collectes in 2023

De drie kerkgenootschappen van Actie Kerkbalans – de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk Nederland en de Oud-Katholieke Kerk in Nederland – hebben hun opbrengstcijfers voor 2023 gepubliceerd. Dit betreft de opbrengst van Actie Kerkbalans en collectes. Alle drie kerkgenootschappen zien een stijgende lijn.

Bij de Rooms-Katholieke Kerk zijn de inkomsten in 2023 in totaal iets gestegen. De Kerkbalansbijdrage van alle bisdommen was in totaal 36.535.273 miljoen euro, terwijl de collectes 12.384.319 miljoen euro opleverden. Opgeteld komt dat neer op 48.919.592 miljoen euro. Vergeleken met 2022 is dat 80.415 euro meer: een stijging van 0,16 procent.

Het verschil tussen de bisdommen is daarbij groot. Waar het bisdom Roermond een stijging van 1,05 procent laat zien en bisdom Haarlem-Amsterdam een stijging van afgerond 18 procent, laat bisdom Groningen-Leeuwarden een daling zien van 8,72 procent. De andere bisdommen blijven onder een daling van 4 procent,  een beeld dat in lijn is met de gemiddelde daling van voorgaande jaren. Wat opvalt is dat de opbrengst voor Actie Kerkbalans daalt, terwijl in de meeste bisdommen de collecte opbrengsten stijgen.

Download hier de tabel met een overzicht van de opbrengsten in de bisdommen.

PKN

In de Protestantse Kerk Nederland bracht in 2023 Actie Kerkbalans  172.016.452 miljoen euro op. Dat is een stijging ten opzichte van 2022 toen voor Actie Kerkbalans 170.854.997 miljoen euro werd genoteerd. In 2023 is dit door 1.454 kerkelijke gemeenten opgebracht, in 2022 waren dat nog 1.477 gemeenten. Bovenstaand bedrag is een getrouwe extrapolatie, op het moment van presenteren van de cijfers waren niet alle jaarrekeningen definitief vastgesteld. De collectes in 2023 brachten in de PKN in totaal 30.224.711 miljoen euro op; in 2022 was dat 28.061.095 miljoen euro. Ook hier is een stijging te zien, en zij opgemerkt dat het om een getrouwe extrapolatie gaat, ontleend aan de opbrengst van ruim 90 procent van de gemeenten.

Oud-Katholieke Kerk

In de Oud-Katholieke Kerk (OKK) heeft in 2023 de  Actie Kerkbalans 513.358 euro opgebracht. Dat is een stijging vergeleken met het voorgaande jaar toen 507.699 euro is opgehaald. De opbrengsten van de collecten waren voor de OKK  265.796 euro in 2022 en daalden in 2023 naar 259.626 euro.