Boodschap katholiek Europa voor bisschoppelijke synode 2023

Religieuzen, bisschoppen en lekengelovigen van de katholieke kerk in heel Europa ontmoetten elkaar begin februari  in Praag. Voor een gezamenlijk document  als bijdrage namens het Europese continent voor de synode van de rooms-katholieke wereldkerk dit najaar in Rome.  Paus Franciscus’ Synodale Weg  krijgt veel  lof. De bisschoppen gaan het vaker inzetten komende jaren.  Vrouwen verdienen een grotere rol in de kerk, naast andere actuele aandachtspunten. De rapportage van Europa aan Rome is hier samengevat.   

Boodschap van Europa

Wat brengt de rooms-katholieke kerk van Europa straks in op de synode in Rome? De uitkomsten van rapportages per land en bisdom in Europa zijn in een aantal punten ‘onderscheiden’ en  voorgesteld aan het synodesecretariaat van het Vaticaan:

*Veel lof en waardering voor de geest van de Synodale Weg. Een vorm van dialoog die de kerken als zeer leerzaam en inspirerend hebben ervaren. De Europese  bisschoppen daarover in hun eigen verklaring:  ‘We thank the Lord for the experience of synodality which has seen us all – bishops, priests, consecrated and lay men and women – side by side for the first time on a continental level.’ Ze kondigen aan de  synodale aanpak in stand te houden:  ‘We bishops are committed to keep living and promoting the synodal process in our diocesan structures and life.’ De Synodale Weg helpt om in gesprek te blijven met gelovigen en het stimuleert bezinning op trends in de veranderende samenleving. Dit gesprek door priesters en leken staat volgens de bisschoppen ook open voor dialoog met andere christelijke broeders en zusters.

*Verdieping van de theologie en praktijk van synodaliteit is wenselijk:  synodaliteit kenmerkt van oorsprong  het karakter van de christelijke kerkgemeenschap.

*Oproep tot concrete stappen voor een grotere rol van vrouwen op alle niveaus in de kerkorganisatie, ook wat betreft de besluitvorming.  

*Herbezinning op een meer gelijkwaardige verhouding van gewijde en niet-gewijde roepingen. Dit in het licht van het ‘priesterschap van alle gelovigen’.

*Wenselijk is om vormen van synodale gezagsuitoefening te verkennen: om eenheid en gemeenschap in de kerk te bewaren.

*Criteria ontwikkelen voor ‘onderscheiding’ in het synodaal proces. En duidelijkheid over welke beslissingen op welk niveau liggen in de kerk: van lokaal tot wereldwijd.

* Oproep tot bezinning op spanningen rond liturgie. De eucharistie opnieuw verstaan als bron van communie en gemeenschap.

*Verzoek om nieuwe aandacht voor missiewerk. Een brug slaan tussen geloof en cultuur, een taal vinden voor zowel traditie als modernisering (‘aggiornamento’). Hierbij  vooral naast en niet boven mensen staan:  ‘De Heilige Geest vraagt om te luisteren in Europa naar de nood van armen en de aarde, naar slachtoffers van oorlog en geweld die rechtvaardige vrede willen.’

De Europese bisschoppen besluiten hun verklaring in Praag, indachtig het woord van Jesaja (‘vergroot de ruimte in uw tent’)  dat door Rome was  meegegeven voor de synodale weg:  ‘We shall work tirelessly ‘to enlarge the space of our tents’ so that our ecclesial communities become even more places where everyone feels welcome.’

Synodale Weg proces

De rapportage van katholiek Europa aan Rome is de uitkomst van synodale weg bijeenkomsten per bisdom, die door de nationale bisschoppenconferenties is ingebracht op de bijeenkomst in Praag. Wereldwijd worden zeven continentale rapportages ingebracht voor de bisschoppensynode met de paus in Rome dit najaar. Respectievelijk  namens Europa, Afrika, Noord- en Zuid Amerika, Midden Oosten, Azië en Australië.  De Synodale Weg als wereldwijde raadpleging startte in oktober 2022 en geeft priesters en lekengelovigen de ruimte zich uit te spreken over thema’s in de kerk, voordat de paus en bisschoppen er besluiten over nemen.

Luisteren naar elke inbreng en zorgvuldig afwegen wat de Heilige Geest ingeeft als goede raad voor de kerk (= het  ‘onderscheiden’) staat centraal in de Synodale Weg bijeenkomsten. Dat is geen kwestie van discussie voeren, democratisch stemmen tellen, waarna de meerderheid beslist. De paus  introduceert met de Synodale Weg een alternatief meedenkmodel in de bestaande (kerk)hiërarchie. In Praag waren leken en priesters aanwezig namens de Europese landskerken. Mgr. Hans van den Hende nam deel namens de Nederlandse bisschoppen, naast lekenvertegenwoordigers en vertegenwoordigers van Nederlandse religieuzen. Vanuit het noordelijk bisdom nam DPR-dagvoorzitter Dominicus Kamsma online deel aan sessies in Praag. De Europese verklaring voor Rome is opgesteld met de lekenvertegenwoordigers en getekend door alle bisschoppen.

De jaarlijkse Vastenactiecampagne staat dit keer in het teken van mensen die hun huis moesten verlaten. Zij ontvluchtten bijvoorbeeld geweld of grote natuurrampen, anderen zijn van hun land gezet. Allemaal proberen ze elders een nieuw bestaan op te bouwen. Centraal staan de mensen in Zuid-Soedan, waar door de burgeroorlog miljoenen mensen op de vlucht sloegen. Niet voor niets vroeg paus Franciscus tijdens zijn reis naar het land begin februari speciale aandacht voor de situatie van vluchtelingen.

Niet genoeg te eten

Door een gewelddadige burgeroorlog in Zuid-Soedan vluchtten al 2,2 miljoen mensen naar buurlanden in de regio. Nog eens 1,6 miljoen mensen raakten ontheemd in eigen land. Volgens de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties behoort Zuid-Soedan tot de top vijf van landen met de meeste vluchtelingen. Zo’n zestig procent van de bevolking heeft niet genoeg te eten en werk vinden is bijna onmogelijk.

Ondanks de moeilijke situatie helpen inwoners van rustigere gebieden hun ontheemde landgenoten waar ze kunnen. Zoals in het stadje Malek aan de Witte Nijl, waar de nieuwkomers een stukje land krijgen om te voedsel te verbouwen. “Samen overleven is makkelijker dan alleen,” aldus een vluchtelinge die in Malek een nieuw thuis vond. “Overleven is een gevecht, maar ik heb nog steeds hoop voor de kinderen.”

Record aantal vluchtelingen wereldwijd

Wereldwijd waren eind 2021 meer dan 89 miljoen mensen op de vlucht. In 2022 raakten door de oorlog in Oekraïne nog eens miljoenen mensen op drift. In mei 2022 hadden wereldwijd 100 miljoen mensen hun huis verlaten op zoek naar een veilig heenkomen elders. Nooit eerder waren zoveel mensen op de vlucht. Het lijkt vaak alsof vluchtelingen vooral naar het rijke westen trekken, maar meestal komen ze terecht in buurlanden. Turkije, Pakistan en Oeganda vangen de meeste vluchtelingen op.

Wat doet Vastenactie?

Ieder jaar steunt Vastenactie kleinschalige projecten die (in)direct te maken hebben met mensen die moeten vluchten voor bijvoorbeeld geweld of extreme droogte. In 2023 ondersteunt Vastenactie onder andere in Zuid-Soedan een project voor ontheemde mensen, vaak moeders met kinderen, die proberen elders in hun land een nieuw bestaan op te bouwen. We helpen met zaaigoed en eenvoudig gereedschap, waarmee zij hun eigen voedsel kunnen verbouwen.

Lees meer over dit project op www.vastenactie.nl

Wat kunt u bijdragen?

Schoffel, schep en gieter              €   12

Zaad en gereedschap                    €   22

Kruiwagen                                        €   41

Ploeg                                                 €   85

Waterpomp op zonnepanelen   € 1.240

Help Vastenactie mensen onderweg te ondersteunen.

Doneer aan Vastenactie: NL21 INGB 0000 0058 50 t.n.v. Vastenactie, Den Haag
Of scan de QR-code met de mobiele telefoon en maak het bedrag over via iDEAL.

Op donderdag 9 februari is het eerste deel afgesloten van de Europese vergadering in Praag. Deze vergadering van de Europese bisschoppenconferenties (CCEE) werd gehouden als continentale fase voor de bisschoppensynode over synodaliteit. Tijdens deze continentale vergadering waren er van 6 tot en met 9 februari gesprekken, ontmoetingen en presentaties van alle delegaties.

Voorafgaand aan de continentale vergadering werden in alle landen reacties verzameld op het Werkdocument (“Vergroot de ruimte van uw tent”, Jesaja 54, 2). Daarbij stonden drie vragen centraal, die gingen over ervaringen die men herkende in het Werkdocument, wat belangrijke vragen en kwesties zijn voor de Kerk in het eigen werelddeel, wat de belangrijke onderwerpen zouden zijn om te bespreken tijdens de Synodevergadering in oktober 2023, met het oog op communio, participatio en missio.

Presentatie Nederlandse Delegatie

Elke delegatie presenteerde hierover een bijdrage. Dit waren korte presentaties, waarvoor telkens zes minuten beschikbaar waren. De presentatie van de Nederlandse bijdrage vond plaats op dinsdag 7 februari. De delegatieleden stelden deze bijdrage gezamenlijk op en deden dat op basis van de vooraf verzamelde input uit de Nederlandse kerkprovincie. Mw. Monique van Dijk presenteerde de Nederlandse bijdrage.

Ze vertelde over de gesprekken die in Nederland zijn geweest: “Vanwege de aanstaande bisschoppensynode over synodaliteit zijn we samen op weg gegaan in geloof, biddend, luisterend, en onze hoop en onze zorgen met elkaar delend.” Ze karakteriseerde het synodale proces als “learning by doing” en gaf aan: “We moeten ons luisteren en spreken verder oefenen, ten eerste opdat meer mensen betrokken raken en  ten tweede omdat er eensgezindheid was en ook tegenstelde geluiden, of slechts schijnbaar. Daarom is meer luisteren en spreken nodig om elkaar beter te verstaan.”

Op basis van alle presentaties en verslagen van gesprekken werd op donderdag 9 februari een concept versie van het Slotdocument gepresenteerd en kon daarop vanuit de zaal gereageerd worden. Een commissie werkt verder aan de tekst in het licht van de bemerkingen en de input van deze dagen. Op 10 en 11 februari zijn de verzamelde bisschoppen (voorzitters van de Europese bisschoppenconferenties) nog samen in Praag voor verder gesprek.

Vanuit de Nederlandse kerkprovincie bestond de delegatie uit mgr. dr. J.H.J. van den Hende, mw. prof. dr. M.C.H. van Dijk – Groeneboer, mw. drs. L.H.A. van Oordt en pater dr. R.J.A. Steenvoorde OP. Ook waren mensen gevraagd om online mee te doen.

• Download de bijdrage van de Nederlandse delegatie (Engels)
• Bekijk de livestream met de presentatie van de Nederlandse bijdrage
• Lees ook 200 deelnemers bij Europese vergadering voor de bisschoppensynode 

Foto: mw. Van Dijk-Groeneboer tijdens de presentatie namens de Nederlandse Delegatie.

Artikelen die misschien ook interessant voor u zijn.

Europese deelnemers bijeenkomst in Praag bidden voor slachtoffers aardbeving – 8 februari 2023
Werkdocument gepresenteerd voor de Continentale Fase van de synode ‘Voor een synodale Kerk’ – 27 oktober 2022
Bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk’ wordt gehouden in twee bijeenkomsten – 20 oktober 2022

Nederlandse katholieke gemeenschap steunt slachtoffers aardbevingsramp

Bisschoppen en katholieke parochies steunen slachtoffers van de ramp in Turkije en Syrië. De aardbeving heeft al meer dan 20.000 doden teweeggebracht en meer dan 60.000 gewonden (stand van zaken op 9 februari). De aantallen lopen nog steeds op. De schade aan gebouwen en infrastructuur is onnoemelijk. Hulpbisschop Mgr. Herman Woorts heeft zijn medeleven namens de Nederlandse bisschoppen overgebracht aan de Turkse gemeenschap in Nederland. De Bisschoppelijke Vastenactie heeft een landelijke geldinzamelactie gestart. Donaties worden verzameld via collectes in de kerken, een landelijk gironummer en de website van Vastenactie. Vrijdagmiddag 10 februari a.s., ’s middags om 13.15 uur – de tijd van het islamitisch vrijdaggebed in Nederlandse moskeeën, luiden tientallen parochiekerken in diverse bisdommen uit solidariteit hun kerkklokken als morele steunbetuiging aan de Turkse gemeenschap, nauw verbonden met geloofsverwanten en slachtoffers in hun land van herkomst. Alle katholieke parochies ontvangen voor de komende misvieringen een korte voorbede van Mgr. Gerard de Korte van Den Bosch, referent Kerk en Samenleving namens de nationale bisschoppenconferentie.

Steun via Bisschoppelijke Vastenactie

Komend weekend 11 en 12 februari worden in parochies deurcollectes gehouden voor de aardbevingsslachtoffers. Donaties kunnen ook gestort worden op het landelijke gironummer: NL21 INGB 0000 0058 50 t.n.v. Vastenactie, Den Haag, o.v.v. Noodhulp Aardbeving.  Doneren is ook mogelijk via de website van de Vastenactie. De BVA werkt nauw samen met katholieke zusterorganisaties in Europa en Caritas instellingen van kerken in Turkije en Syrië. Ze bieden ook financiële steun aan kleine lokale partners in de beide getroffen landen, via het netwerk van bevriende christelijke/katholieke organisaties. Partners in het netwerk bieden hulp in lokale noodsituaties in moeilijker bereikbare landen, zoals Syrië, waar grote internationale NGO’s minder toegang hebben. Vooral in het Syrische gebied rond Idlib en Aleppo hebben internationale hulporganisaties niet of nauwelijks toegang (behalve het Rode Kruis). Internationaal sanctiebeleid tegen het huidige Syrische regime maakt het extra lastig om middelen en geld naar het land te brengen. De kerk en haar netwerk van initiatieven via christelijke NGO’s is hier nog wel bereikbaar.   

Voorbede slachtoffers en hulpverleners

Door Mgr. Gerard de Korte, referent voor Kerk en Samenleving is een concept voorbede opgesteld:  ‘’Heer, onze God, wij bidden in deze dagen voor de vele slachtoffers van het natuurgeweld in Turkije en Syrië: Neem de doden op in uw liefde, troost alle nabestaanden, en geef kracht aan allen die hulpverlenen. Laat ons bidden….. ” De voorbede is aangeboden aan alle pastores en voorgangers in vieringen in de landelijke parochies.

Website van de bisschoppelijke Vastenactie is: www.vastenactie.nl

foto: Anas Alkharboutli/dpa

Van 26 juli tot en met 8 augustus a.s. reizen katholieke jongeren uit de hele wereld naar de Portugese hoofdstad om samen te komen met paus Franciscus. Zelf ben ik in 1989 als seminarist bij de Wereldjongerendagen geweest van Santiago de Compostella. In de parochies waar ik daarna werkte, liet ik het jongerenpastoraat altijd over aan mijn kapelaans. Zij gingen dan mee naar de jongerendagen in Keulen, Parijs, Sydney enz.. Ik bleef thuis. Dit jaar ga ik weer mee, omdat ik nu het hele jaar door meer bij de jeugd betrokken ben. Dankzij activiteiten van ons Jongeren Platform en door vormselvieringen in parochies. Vanuit het bisdom hebben we een eigen reis georganiseerd. We richten ons op 51 personen, dat is een  volle bus! Informatie over deze WJD-reis vindt u elders.

Waar het mij nu om gaat is het volgende. Bent u in de gelegenheid om deze jongerenreis financieel te steunen? In de folder staat een geschat bedrag van € 1.450 per persoon, alles inbegrepen. Dat is een fors bedrag, en dat moet naar beneden. Want de jongeren betalen natuurlijk zelf ook.  De eerste donaties zijn binnen, waardoor er al € 200 vanaf gaat. Maar dat is niet voldoende. Natuurlijk zoekt elke jongere ook in zijn of haar eigen kring naar financiële steun. Maar ik wil op deze plek graag ook op u een beroep doen om de jongeren collectief te steunen. We weten uit ervaring hoe de WJD veel indruk maken op hen die het meemaken. De ontmoetingen met zoveel katholieke geestverwanten, onderweg ernaar toe en tijdens vieringen ter plaatse, zijn onvergetelijk en het begin van nieuwe vriendschappen. 

Tijdens de chrismamis op woensdag 5 april in de H. Dominicus in Leeuwarden zijn jongeren aanwezig, net als vorig jaar in de St. Jozefkathedraal te Groningen. Er wordt dan een tweede collecte gehouden bij de uitgang. Maar u kunt natuurlijk uw donatie ook overmaken op rek.nr. NL42 INGB 0670 2655 78 t.n.v. het Bisdom Groningen-Leeuwarden te Groningen, o.v.v. Wereldjongerendagen 2023.

Het is belangrijk dat jongeren elkaar ontmoeten en dat ze dat doen vanuit het geloof en de Kerk. Als inspiratiebron voor hun geloofsleven. In hedendaags katholiek Nederland kom ik regelmatig medewerkers tegen die in hun jonge jaren deelnamen aan de Werkgroep Katholieke Jongeren, of aan de Wereldjongerendagen. Die bijeenkomsten hebben voor hen dus veel betekenis gehad. Ze vonden hun weg in de Kerk. Wilt u de jeugd van nú steunen? Namens de deelnemers, heel veel dank voor uw gebed en uw gaven.

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

Foto: Marlies Bosch

Mgr. Gerard De Korte, bisschop van ’s-Hertogenbosch en referent voor Kerk en Samenleving sprak op 30 januari bij de presentatie van het Armoedeonderzoek 2020-2022. Hij signaleerde in zijn toespraak een ‘hardnekkige kern van armen in ons goede vaderland’. ‘Laten wij als overheid, kerken en vele anderen de handen ineenslaan. En ons gezamenlijk inzetten om de armoede in ons welvarende land te bestrijden’, zo riep hij op.

‘Bij de bestrijding van de armoede willen de kerken met bondgenoten samenwerken, ook met de overheid. Maar indien nodig verheffen de kerken ook hun stem en wijzen zij de overheid op haar verantwoordelijkheid. De kerken vragen aan de overheid om de waardigheid van onze arme burgers te beschermen. In ons goede vaderland bestaat een hardnekkige kern van armen. Wij mogen ons daarbij niet fatalistisch neerleggen. De kerken gaan niet op de stoel van regering of parlement zitten. En zij zijn geen politieke partijen. Maar de kerken willen wel met hun stem een bijdrage leveren aan het moreel kompas van onze samenleving’, aldus mgr. De Korte.

Solidariteit en barmhartigheid

De bisschopreferent is blij met de gezamenlijke bijdrage van meer dan 40 miljoen euro die de kerken besteden aan het bestrijden van armoede, maar de inzet van diaconale uren, in totaal 2,3 miljoen, is misschien nog wel belangrijker betoogt hij. Juist in deze uren vindt de ontmoeting van hart tot hart plaats: ‘Zó maken duizenden kerkmensen iedere dag het geloof van hun doopsel waar.
De liefde voor God uit zich in naastenliefde. Het gaat om solidariteit en barmhartigheid.
Dit is helemaal in de lijn van het spreken van paus Franciscus’, aldus de bisschop.

Hij wijst er ook op dat uit het rapport blijkt dat de kerkelijke armoedebestrijding veelzijdig is maar ook vaak onbekend. Het is hulp in het verborgene en vaak ongeorganiseerd. Mgr. De Korte: ‘Vanuit evangelisch perspectief is dat nog niet zo slecht. Laat de ene hand immers niet weten wat de andere doet. Natuurlijk is het goed om af en toe te wijzen op de diaconale inzet van de kerken. Zoals het onderzoek doet. Maar als het goed is, doen wij niet aan borstklopperij. Waar nood is, moet worden geholpen, met of zonder journalisten of cameramensen.’

Bovengemiddelde inzet kerkleden

De bisschop sprak er tot slot zijn dankbaarheid over uit dat ondanks het gegeven dat kerken in ons land in veel gevallen kleiner worden, er in ons land nog steeds duizenden actieve parochies en kerkelijke gemeenten zijn. ‘De kerkleden geven bovengemiddeld aan goede doelen en zijn ook bovengemiddeld als vrijwilliger actief. Wij mogen daar dankbaar voor zijn’, aldus de bisschop.

Lees de hele toespraak van mgr. De Korte hier.

Lees het bericht over het Armoedeonderzoek 2020-2022.

Foto boven: Iris Loonen.

Op maandag 30 januari wordt het rapport ‘Armoede in Nederland’ gepresenteerd aan minister Carola Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Het onderzoek wijst uit dat de aanpak door de bevraagde kerkgenootschappen veelzijdig en onvoorwaardelijk is, maar voor hulpvragers in de doelgroep vaak onbekend.

Met het rapport ‘Armoede in Nederland 2020-2022: Onderzoek naar hulpverlening door diaconieën, parochiële caritasinstellingen en andere kerkelijke organisaties in Nederland’ maken kerken en diaconale organisaties inzichtelijk welke activiteiten zij ondernemen om armoede en schulden tegen te gaan en welke trends en ontwikkelingen daarin zichtbaar zijn.

2,3 miljoen uren, 40 miljoen euro

Uit het onderzoek blijkt dat de armoedehulpverlening door de genoemde organisaties in Nederland veel en veelzijdig zijn maar vaak onbekend bij de doelgroep. De activiteiten variëren van hulp via voedsel- en kledingbanken, coaching naar een schuldenvrij leven en hulp bij financiële administratie tot sociaal-emotionele ondersteuning. Het geschatte aantal uren dat betaalde en onbetaalde krachten hebben besteed aan het ondersteunen van mensen in armoede komt uit op 2,3 miljoen. Daarnaast is een omvangrijk bedrag uitgegeven aan armoedebestrijding: in totaal ruim 40 miljoen euro. (Foto (Iris Loonen) namens de R.-K. Kerk is bisschop De Korte aanwezig bij de presentatie van het onderzoek.)

Mensen buiten de kerk denken bij financiële nood echter nauwelijks aan de kerk als mogelijke hulpverlener. Kerken en diaconale organisaties zelf wachten niet af totdat mensen met een hulpvraag aankloppen, zij gaan zelf op hen af en leggen zo verbindingen in de wijk.

Onvoorwaardelijk, langdurig en vanuit vertrouwen

In het onderzoek is uitgevraagd wat kenmerkend is aan de aanpak van armoede door kerken en diaconale organisaties. Het ondersteunen van mensen vanuit vertrouwen, liefde en gelijkwaardigheid scoorde daarbij het hoogst: er worden niet eerst allerlei vragen gesteld om erachter te komen of mensen echt in aanmerking komen voor hulp. Kerken en diaconale organisaties hebben veel aandacht voor groepen die niet of beperkt aanspraak kunnen maken op overheidsvoorzieningen, tussen wal en schip vallen en/of buiten het bereik of blikveld van officiële instanties vallen. Ook het organiseren van maatwerk en het bieden van langdurige ondersteuning scoren hoog bij de kenmerkende aanpak

Verbeteringen

Aan de respondenten is gevraagd om verbetersuggesties te formuleren over de aanpak van armoede. Daaruit komt de wens naar voren om praktische informatie te delen met kerkelijke vrijwilligers over toeslagen en regelingen. Daarnaast pleiten respondenten ervoor dat de kerk meer een agenderende rol op zich neemt door, bijvoorbeeld in het publieke debat, aandacht te vragen voor armoede in Nederland. Dat is hard nodig gezien de stijging van het aantal hulpvragen.

In 2022 is het driejaarlijkse onderzoek van kerken rond armoedebestrijding voor de negende keer sinds 2002 uitgevoerd. Aan het onderzoek, georganiseerd door het Knooppunt Kerken en Armoede, nemen de meeste Nederlandse kerkgenootschappen deel.

Download hier het rapport Armoede in Nederland 2020-2022.

Afgelopen weekend bezochten zo’n 70 katholieke jongeren uit het hele land, waaronder tien uit het noordelijk bisdom, het eiland Ameland. Dit weekend ‘WJD@Home’ was een opwarmer voor de Wereldjongerendagen in Lissabon komende zomer. Bisschop Van den Hout ging op Ameland voor als een van de drie bisschoppen, naast mgr. Van den Hende van bisdom Rotterdam en mgr. Mutsaerts van Den Bosch. Een terugblik van mgr. Van den Hout op dit geslaagde jongerenweekend, waarbij de Clemenskerk van Ameland als een centrale plaats van viering en ontmoeting fungeerde.

Bisschop Van den Hout: ‘’Als de sfeer een indicatie is voor het wereldwijde evenement met de paus in augustus a.s. dan komt het zeker goed!  De jeugd deed op Ameland ervaring op met wat de Kerk is. Ze hebben gebeden en gevierd, geluisterd naar catechese, ze zijn met elkaar in gesprek gegaan en ontmoetten nieuwe vrienden. De meest drukbezochte workshop ging over de plaats van christenen in de geseculariseerde samenleving van vandaag.  Jongeren merken aan den lijve dat geloof geen vanzelfsprekende zaak meer  is in onze tijd. Een onderwerp dat ook ter sprake kwam bij de ‘College Tour’ van mgr. Mutsaerts op zondagmiddag: hij kreeg veel eigentijdse vragen voorgelegd.  In de eucharistievieringen en de viering van barmhartigheid op zaterdagavond deden de jongeren ervaring op met gezamenlijk en persoonlijk bidden. De uitstelling van het Allerheiligste Sacrament en de gelegenheid tot persoonlijk gesprek en biecht brachten diepgang en rust in de kerk en in de verblijfsaccommodatie van jongeren na afloop. Ook de passende samenzang tijdens vieringen droeg bij aan een goede sfeer van gebed en inkeer.’’

In zijn eigen catechese stond mgr. Van den Hout stil bij het thema van de komende Wereldjongerendagen:  ‘Maria stond op en ging met spoed’. Hij belichtte ook een drietal heiligen die hun geloof tijdens hun leven actief hebben uitgedragen, en die alle drie in de glas-in-lood ramen van de Clemenskerk een plaats kregen: pater Karmeliet Titus Brandsma, Moeder Teresa en Johannes Paulus II. Pater Karmeliet Titus was een mysticus, maar hij was ook volop actief in de emancipatiebeweging van de Kerk in zijn dagen. In een aparte workshop ging ook rector Henk Nota van de Clemenskerk in op het indrukwekkende leven van deze Friese heilige, en hoe deze een rol speelde bij zijn eigen herontdekking van de roeping tot het priesterschap.

De inschrijving voor de reis naar Lissabon is ook in het bisdom Groningen-Leeuwarden van start gegaan. Bisschop Van den Hout nodigt alle jongeren tussen 16 en 30 jaar uit met hem mee te gaan en paus Franciscus te ontmoeten!  Kijk voor aanmelding  op de website van bisdom GL. Zie bijgaande link. Ga mee naar de Wereldjongerendagen 2023 in Lissabon! Reis mee vanuit het bisdom Groningen-Leeuwarden – Bisdom Groningen-Leeuwarden (bisdomgl.nl)

Op zondag 29 januari jl., tijdens het jaarlijkse WJD@Home weekend, vierden bijna 70 jongeren uit heel Nederland samen met bisschoppen en parochianen de eucharistie in de Sint-Clemenskerk van Ameland. Bisschop Van den Hout was hoofdcelebrant en verzorgde de homilie tijdens de viering. Aanwezig waren verder de bisschoppen Van den Hende en Mutsaerts. ‘s Middag was een College Tour, waarbij mgr. Mutsaerts vragen beantwoordde en met jongeren in gesprek ging.

De jongeren stelden vragen als: wie is voor u een bijzondere heilige? Wat is de betekenis van het staan en zitten en knielen in de mis? Waarvan heeft u er het meest: rozenkransen of bijbels? Ook vroegen ze naar de belangrijkste gave van de Heilige Geest. “Een belangrijke gave vind ik de gave van wijsheid en verstand”, antwoordde de bisschop. Later in het gesprek ging hij verder in op geloof en ratio, verwijzend naar de encycliek ‘Fides et ratio’ van paus Johannes Paulus II.  “De Kerk heeft voor het geloof Bijbelse en historische argumenten, en ook rationele argumenten”, zegt de bisschop.

“Hoe kan ik Jezus ontvangen in mijn hart?” was een andere vraag. Daar sprak de bisschop  uitgebreid over. De mens is geschapen voor het geluk, zei hij. “De weg naar het geluk is de weg die Jezus wijst. Die weg is niet makkelijk. Jezus vraagt heel wat van ons. Het komt neer op een paar dingen: vergevingsgezind, alles wat je bezit en niet nodig hebt aan een ander geven, en volmaakt wezen. Dan zul je denken: wie kan daar nou aan voldoen? Maar dan mogen we ook denken aan de parabels die Jezus vertelt over de verloren zoon, het verloren schaap en de vrouw die een drachme kwijt is en het hele huis overhoop haalt om die terug te vinden. God zoekt ons. We zijn Hem alles waard. Een drachme is echt maar weinig waard. Als de vrouw het muntje terugvindt, nodigt ze mensen uit om dat te vieren en dat feest kost haar veel meer. Ook het weinige is God veel waard zegt Jezus. En als het erom gaat hoe je Jezus kunt ontvangen in je hart, laat dat dan niet afhangen van je gevoel. Gevoelens komen en gaan. Het is natuurlijk fijn als je, zoals op deze dagen, een goed gevoel hebt bij de vieringen. Maar hou het ook vol als je dat gevoel niet hebt.”

Hoe ga je als Kerk om met materiële rijkdom, terwijl er armoede is in de wereld? Wat is de balans tussen naastenliefde en luxe? “Mensen zoeken het geluk en zoeken dat vaak in rijkdom, in aanzien, of in dingen te vertellen hebben”, zegt de bisschop. “Maar denk aan de zaligsprekingen van Jezus; die zijn altijd gericht op de ander. Kernachtig geformuleerd: zoek niet het geluk voor jezelf, want je zoekt je een ongeluk. Draag bij aan het geluk van anderen en dan zal het geluk ook in jouw leven komen.”

“Hoe ga ik om met leefregels van de Kerk waar ik me niet in kan vinden?” was een andere vraag. Bisschop Mutsaerts: “Regels zijn er niet om de regels. Dat is in het verkeer zo en ook in de Kerk. In de Kerk zijn er de tien geboden en er is het gebod van liefde tot God en de naaste. Regels in de Kerk hebben te maken met de opdracht van Christus en ze zijn gericht op ons geluk.”

Op zondagmiddag kwamen de jongeren nog eenmaal samen in de kerk voor een afsluiting van het WJD-weekend met gebed. De laatste liederen werden gezongen en in het bijzonder werd het WJD-lied van Lissabon gezongen. De jongeren kwamen één voor één naar voren en ontvingen persoonlijk de zegen van een van de bisschoppen. Na de groepsfoto voor de Clemenskerk liep iedereen in vijftien minuten naar de veerboot om de oversteek terug over de Waddenzee te maken. Op het vasteland van Holwerd wachtten de bussen die hen naar de opstapplekken in de bisdommen brachten waar de jongeren door familie werden opgehaald.

Kijk ook de livestream van de eucharistieviering van zondag 29 januari

In zijn boodschap voor Wereldziekendag roept paus Franciscus in 2023 mensen op om van God te leren hoe daadwerkelijk een gemeenschap te zijn die samen optrekt en zo in staat is de hedendaagse ‘wegwerpcultuur’ te weerstaan. Sinds 1993 viert de Rooms-Katholieke Kerk op 11 februari Wereldziekendag.

Deze dag valt samen met de gedachtenis van Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Maria verscheen namelijk op 11 februari 1858 in Lourdes voor de eerste maal aan Bernadette Soubirous. Lourdes heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een bedevaartplaats waar de zieke mens centraal staat.

Jaarlijks publiceert de paus een boodschap voor deze dag. Dit jaar verbindt paus Franciscus de Wereldziekendag met het synodaal proces. “Wanneer we op reis gaan met anderen is het niet ongewoon dat er iemand ziek wordt, moet stoppen vanwege vermoeidheid of tijdens de reis een ongeluk krijgt.”

Synodaal pad

Nu de hele Kerk het synodale pad bewandelt, nodigt de paus gelovigen uit te reflecteren op het gegeven dat zij door de ervaringen van kwetsbaarheid en ziekte leren om samen op te trekken op de manier van God: zijn stijl is die van nabijheid, barmhartigheid en tederheid. Ervaringen van ziekte en zwakheid vormen een onderdeel van de reis van de mens en brengen hem/haar in het centrum van Gods aandacht.

De paus roept ons op tot gebed voor en nabijheid bij hen die lijden. Hij wijst erop dat de pandemie onze dankbaarheid vergroot heeft voor degenen die in de gezondheidszorg werken. Deze dankbaarheid moet wel gepaard gaan met een actieve inspanning om ieders toegang tot de basisvoorzieningen en passende gezondheidszorg te garanderen, schrijft paus Franciscus.

Dit is een ingekorte versie van een artikel dat eerder op katholiekleven.nl is gepubliceerd.

Lees hier de boodschap van paus Franciscus voor Wereldziekendag 2023.

Foto: Pixabay.