Voor parochies in het bisdom Groningen-Leeuwarden is dit najaar een aantal nieuwe benoemingen van pastorale beroepskrachten bekend gemaakt:

Per 1 december a.s. is Susanna Terwisscha van Scheltinga-Burri voor 0,5 fte benoemd als pastoraal werker in de H. Clara van Assisi parochie te Drachten met pastoor Koos Tolboom. Zij studeerde eerder dit jaar af aan de Tilburg School of Catholic Theology te Utrecht.

Per 15 januari 2024 is mw. Dorenda Gies voor 0,8 fte benoemd als pastoraal werker in de Friese H. Titus Brandsma parochie van Bolsward e.o. met pastoor Arjen Bultsma. Zij heeft m.n. diaconie en gemeenschapsopbouw als aandachtsgebied. De functie is een overstap vanuit de naburige parochie H. Jacobus de Meerdere (Dronrijp, Harlingen, Sint-Annaparochie, Franeker, Vlieland en Terschelling).    

Eerder dit najaar is per 1 september jl. parochie-vicaris Karol Mielnik benoemd tot pastoor van de Drentse parochie Maria, Hertogin van Drenthe. Hij is opvolger van pastoor Jozef Okonek die als pastoor vertrok naar de Poolse parochie in het bisdom Breda.   

Eveneens per 1 september waren er twee diaken-benoemingen.

Permanent diaken Kees van Kordelaar, werkzaam in de H. Titus Brandsma parochie is voor 0,5 fte benoemd tot diaken in parochie Heilig Kruis van de Kanaalstreek in Oost-Groningen met pastoor Jos Deuling. Daarnaast is hij voor 0,5 fte als diaken werkzaam voor de parochie Maria, Hertogin van Drenthe met pastoor Karol Mielnik.

Permanent diaken Sander Hof was werkzaam in de H. Kruis parochie en is per 1 september jl. overgegaan naar de Noord-Groningse H. Liudger parochie van (waarnemend) pastoor Albert Buter en pastoraal werker Nellie Hamersma-Sluis.

“Samen met u willen we als gelovige burgers nadenken over het goede wat we voor de samenleving kunnen doen door onze stem te gebruiken”, schrijven de bisschoppen in hun brief bij gelegenheid van de aanstaande verkiezingen van de leden van de Tweede Kamer. De bisschoppen wijzen op de grote uitdagingen en de ontwikkeling van ingrijpende visies op het mens-zijn. “Met het oog op de verkiezingen willen we daarbij samen met u stilstaan”, zeggen de bisschoppen. “Vanuit onze opdracht het ‘zout der aarde’ te zijn maken we het verschil.”

Wat goed is voor allen
Dat we in een democratie leven betekent niet alleen dat we mogen stemmen, maar ook dat we dat doen met het oog op wat goed is voor allen en niet alleen met het oog op wat goed is voor onszelf. Alle mensen zijn gelijk in waardigheid. Armoede, gebrek aan onderwijs en uitsluiting bedreigen die waardigheid. De bisschoppen: “We hebben sociale regelingen nodig waardoor iedereen mee kan doen.”

Velen voelen zich niet gezien. Een toenemend aantal mensen raakt verwijderd van de politiek. De bisschoppen: “Herstel van het vertrouwen vereist een brede visie op de toekomst waarin iedereen meegenomen wordt.” Algemeen welzijn wordt niet alleen bevorderd door het verbinden van mensen. “Maar ook door hen te verenigen in gezamenlijke projecten zoals Europa, dat begon als vredesproject door het opbouwen van vertrouwen en samenwerking”, schrijven de bisschoppen.

Menselijke waardigheid
Iedere mens is door God gewild. Dat betekent dat de menselijke waardigheid niet afhangt van ziekte, gezondheid, levensverwachting of kwaliteit van het leven. De bisschoppen: “Vanuit ons geloof kiezen we voor respect en gelijkwaardigheid. Daaraan ligt ten grondslag de onaantastbaarheid van het menselijk leven, ongeacht in welke staat of stadium het zich bevindt.”

Het idee dat geslacht niet aangeboren en niet onveranderlijk is wint terrein. De bisschoppen: “Dit idee is onverenigbaar met de christelijke visie op het menselijk leven.”

Menselijke waardigheid en de zorg voor het milieu gaan hand in hand. De bisschoppen wijzen op de urgentie verder te werken aan het duurzamer opwekken en zuiniger verbruiken van energie om de aarde leefbaar te houden en nog ernstiger schade te voorkomen. “Versnelde wereldwijde samenwerking is essentieel om de klimaatcrisis aan te pakken”, schrijven ze.

Groeiende tegenstellingen
De bisschoppen zijn zeer bezorgd over groeiende tegenstellingen en toegenomen angst in Nederland vanwege conflicten elders in de wereld, waar met name joden alsook moslims in onze samenleving ten onrechte op worden aangekeken en er negatieve gevolgen van ondervinden. De bisschoppen: “Dat er landgenoten zijn die niet meer herkenbaar over straat durven gaan en van wie huizen en gebouwen van samenkomst moeten worden beveiligd, is onacceptabel.”

Lees hier de complete brief

Nadere inlichtingen: Anna Kruse – Persdienst Secretariaat RKK – Postbus 13049 – 3507 LA Utrecht tel.: 030 2326916 /06 102 96 267 – e-

mail: A.Kruse@rkk.nl

Op vrijdag 27 oktober is het einde van de bisschoppensynode ‘Voor een Synodale Kerk: communio, participatio, missio’ in zicht. Samen met de andere deelnemers heeft hulpbisschop Ted Hoogenboom (van het aartsbisdom Utrecht) er bijna vijf weken opzitten van verstilling, bidden, spreken over een meer synodale Kerk maar vooral naar elkaar luisteren. ‘Dit was een rijke tijd die misschien goed is samen te vatten met het beeld dat we mee kregen tijdens de retraite voorafgaand aan de bisschoppensynode: er is een boom geplant en die draagt veel vruchten, maar het oogsten, dat komt nog’, aldus mgr. Hoogenboom.

Tijdens een persontmoeting op de laatste vrijdag van de synode beantwoordt de Nederlandse deelnemer vragen van journalisten die ter plekke zijn en van hen die meekijken vanuit Nederland via een livestream. Veel belangstelling is er voor het slotdocument dat op die vrijdag nog niet definitief is. Op zaterdag 28 oktober wordt over de eindversie gestemd door alle synodedeelnemers. Deze eindtekst met de stemuitslagen wordt dan vervolgens tijdens een speciaal moment gepresenteerd.

Adviserende tekst

‘Voor alle duidelijkheid: het zijn geen besluiten waar over wordt gestemd en die dan met meerderheid van stemmen in gang zouden moeten worden gezet. Het gaat om een adviserende tekst voor paus Franciscus, waarin hij de ervaringen en gedachten van de synodedeelnemers over alle besproken thema’s vindt samengevat. Het slotdocument zal een vertaalslag nodig hebben om er mee aan het werk te kunnen in de parochies, de bisdommen, de religieuze ordes en congregaties zodat deze synode ook daar vruchten gaat afwerpen.’

De synodevader verwacht dat ook thema’s als de rol en verantwoordelijkheid van vrouwen in de Kerk en het op weg gaan met mensen die zich tot de lhbtiq+ rekenen in het slotdocument aan de orde komen, omdat daar ook over is gesproken. Ook klerikalisme, waar paus Franciscus zich fel tegen uitspreekt, is aan de orde geweest. Mgr. Hoogenboom vertelt dat de synode zich heeft aangesloten bij wat paus Franciscus zegt. ‘Zij die gezag uitoefenen in de Kerk moeten altijd Jezus als voorbeeld nemen als de Goede Herder, die zijn schapen liefheeft en ze vanuit die liefde leidt. Niet om zelf op een voetstuk te staan en de zorg voor de kudde te veronachtzamen. Leidinggeven in de Kerk zal altijd moeten staan in het teken van de onbaatzuchtige dienstbaarheid waarin de Heer zelf ons voorgaat.’

Familiefeest

Terugblikkend zegt mgr. Hoogenboom dat hij bij de vergaderzaal met de ronde tafels ook een feestelijk gevoel had. ‘Het had ook iets van een feestzaal voor een receptie bijvoorbeeld. En de synode was ook vieren, het geloof samen vieren. Het voelde ook wel als een familiefeest, waarop je met de hele familie bij elkaar bent, waar het kan knetteren maar waar het vooral ook heel goed is om elkaar te zien, samen te zijn, te spreken en te bidden.’

Een belangrijke vrucht van de synode zal volgens de hulpbisschop moeten zijn dat elke gedoopte zich geroepen weet om bij te dragen aan het kerkelijk leven. Dat vraagt om vorming en  catechese voor alle gedoopten, onder wie ook de seminaristen, de permanente diakens, priesters en bisschoppen. Een mogelijk thema om over door te praten tijdens de volgende fase bracht mgr. Hoogeboom zelf in: ‘Ik heb tijdens een persoonlijke interventie de vraag aan de orde gesteld hoe synodaliteit vorm en inhoud kan krijgen in een vergrijzende en kleiner wordende kerk, zoals dat in Nederland, maar ook in veel andere landen, het geval is. Dat is een thema dat wat mij betreft (maar ook volgens andere synodedeelnemers) meer aan bod had mogen komen. De Kerk is niet overal in de wereld jong en vitaal.’

Mgr. Hoogenboom werd getroffen door de enorme verschillen in vitaliteit tussen kerken wereldwijd: “Ik sprak een Afrikaanse bisschop die in de afgelopen drie jaar dertig nieuwe parochies met pastorale raden had opgericht, waarin veel vrouwen een belangrijke rol spelen. Dat staat in schril contrast met landen waar de Kerk kleiner wordt en het heel vaak gaat over parochiefusies en kerksluitingen. En dan zijn er ook complexe cultuurgebonden vragen en uitdagingen. Sommige bisschoppen gaven bijvoorbeeld aan dat zij als ‘Westers’ ervaren visies op seksualiteit, gender en relaties als een nieuwe vorm van kolonialisme ervaren. En hoewel er dankbaarheid is voor het missiewerk vanuit Westerse landen die het geloof hebben gebracht, zegt men in de voormalige missiegebieden ook dat dit geloof nog meer eigen moet worden, aansluitend bij de eigen cultuur.’

In deze context vertelt mgr. Hoogenboom over een ontroerende ontmoeting met een bisschop uit Indonesië die de oom van mgr. Hoogenboom heeft gekend toen die in dat land missionaris was. Het was een bijzonder moment voor hem om nu de neef te kunnen ontmoeten van een man die vroeger zoveel voor hem betekend had.

• Kijk hier de livestream van de persontmoeting met mgr. Hoogenboom terug.
• Kijk hier een video-interview met mgr. Hoogenboom op katholiekleven.nl.

Foto’s persontmoeting: katholiekleven.nl.

Geen enkele plaats in ons bisdom is thans zo vaak in het landelijke en politieke nieuws als Ter Apel. In de jaren 90 kwam er op het NAVO-terrein een vertrekcentrum voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Het aantal dat daadwerkelijk uitgezet kon worden was klein. Daarom ontwikkelde er zich opvang voor vluchtelingen die nog in een eerdere fase zaten: asielzoekers. Vanaf 2010 is Ter Apel de centrale opvang- en aanmeldlocatie voor het hele land. En we kennen de taferelen van vorige zomer: mensonwaardige toestanden buiten het terrein en het politieke gekrakeel over oplossingen die er niet kwamen. Door het vertrek van werkgelegenheid (NAVO) kwam er wel een alternatief, maar die invulling bracht en brengt veel problemen met zich mee, zo is nu gebleken. Nu probeert de regering dan uiteindelijk te zorgen voor spreiding van asielzoekers over alle gemeenten in ons land.

Het dorp Ter Apel – en dus ook de geloofsgemeenschap H. Willibrordus van de parochie H. Kruis – heeft een kruis te dragen. En dat is een tweeledig kruis. Er is het ongemak van asielzoekers die overlast veroorzaken. Het is te begrijpen – niet goed te praten – dat asielzoekers die niets te verliezen hebben zich anders en onaangepast gaan gedragen. Als men niets mag doen en alleen maar kan rondhangen, is dat niet bevorderlijk om zich correct te gedragen. Er zijn asielzoekers die overlast met zich meebrengen; er zijn asielzoekers die dat niet doen.

Daarnaast is er het kruis van de naam die Ter Apel krijgt. Als je zegt dat je van Ter Apel komt, zullen sommigen hun mening en hun visie op de vluchtelingen- en migrantenproblematiek al klaar hebben. Het is niet fijn gespreksonderwerp te zijn, omdat je er zelf niets aan kan doen. Het raakt je wel, want je maakt het zelf van dichtbij mee.

Het ziet ernaar uit dat de politiek nu toch stringenter op spreiding van asielzoekers gaat inzetten. Ik denk dat de bewoners, parochianen en pastores in Ter Apel best hun bijdrage willen blijven leveren aan de opvang van mensen in ernstige nood, maar dat ze dat graag samen doen met vele anderen in het land.

+ Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden

Foto: Marlies Bosch

‘Oosters Christendom’ is een verzamelnaam voor christelijke gemeenschappen geworteld in de Byzantijnse, Russisch- en Grieks-Orthodoxe traditie, alsmede oriëntaalse en Koptische christengemeenschappen in het Midden-Oosten en Afrika.  Een nieuwe website en nieuwsbrief van Instituut voor Oosters Christendom, verbonden met de Radboud Universiteit, biedt een platform voor kennismaking met studies en activiteiten van het IvOC (https://www.oosterschristendom.nl)

Oosters Christendom vormt wereldwijd een derde tak van christendom, naast de rooms-katholieke kerk en het protestantisme. Vaak al eeuwenlang levend in geloofsgemeenschappen in niet-westerse landen en culturen. Wereldwijd omvat ‘oosters christendom’ tussen de 250 en 300 miljoen gelovigen. Het Instituut voor Oosters Christendom (IvOC) is verbonden met de Nijmeegse Radboud Universiteit. Het IvOC biedt interdisciplinair onderzoek en informatie over deze tradities.   

Kennis van niet-westerse christelijke tradities is niet alleen van cultuurhistorisch belang, maar kan ook bijdragen aan bezinning op actuele thema’s op het gebied van vredesvraagstukken (Rusland – Oekraïne bv.), mensenrechten, verhouding van politiek, kerk en samenleving. Door migratiebewegingen zijn meer geloofsgemeenschappen met oosters-christelijk karakter ook in westerse landen ontstaan.

Voor meer informatie: zie bijgaand PDF bericht.  https://bisdomgl.nl/wp-content/uploads/Instituut-voor-oosters-christendom_flyer-A5_final.pdf

foto boven: de deelnemersgroep

Het weekend van 20, 21 en 22 oktober 2023 zijn wij weer met een groep jongeren uit heel Nederland naar het Franciscanessenklooster te Thuine in Duitsland geweest voor het roepingenweekend van het bisdom Groningen-Leeuwarden. Ik ben zelf 1 keer eerder mee geweest in 2021.

Het programma begint op vrijdagavond bij aankomst bij het klooster. Na onze spullen in de kamers te hebben gelegd starten we met een simpele broodmaaltijd. Na deze maaltijd is het tijd om kennis te maken met de groep. We waren met 19 jongeren, Johan, Gwen, pastoor Tjitze en de bisschop. Het is leuk om met zo veel verschillende jongeren van alle leeftijden en uit verschillende plaatsen samen te komen. Na deze voorstelronde is het tijd voor de eerste getuigenis: Franciscaan Jan Vermaat. Hij vertelt over zijn roeping tot het religieuze leven. Ik vond dit persoonlijk een heel mooi en open verhaal.

Op de zaterdag hebben we altijd een volle planning. We beginnen de dag om 6:30 uur in de grote kerk bij de zusters voor de mis. Ja dit is erg vroeg maar zeker de moeite waard. Je zit tussen de zusters in een prachtige kerk de mis bij te wonen. Dit is een hele bijzondere ervaring! Hierna was het tijd om te ontbijten en het ochtendgebed in de kapel van het gastenverblijf. 

Dan is het tijd voor de tweede getuigenis van pastoor Peter Stiekema. Dit was wederom een mooi en open verhaal over zijn roeping. Het raakte ons één voor één. Het was geen standaard verhaal maar wel heel eerlijk en dat maakte het zo bijzonder. Ik moest hier persoonlijk wel even van bijkomen om het allemaal te laten bezinken. Gelukkig kon dit en bespraken wij dit verhaal onder andere in kleine groepjes.

Na de warme lunch kon je even een uurtje rusten of bij de Mariagrot de rozenkrans bidden. Ik ben even gaan liggen en viel binnen no time in slaap. Je moet je voorstellen dat er veel op je af komt dit weekend en dat je tijd nodig hebt om alles te laten bezinken. Dit is natuurlijk voor iedereen anders, maar ik kon wel even wat slaap gebruiken 😊

Het was tijd voor de derde en laatste getuigenis. Voor mij persoonlijk degene die mij het meeste heeft geraakt. Dit ging over het pasgetrouwde koppel Koen en Diana. Wij kenden hen al vanuit de roepingenavonden in Heereveen. Zij vertelden hun liefdesverhaal en hun weg naar het huwelijk en daarbij alle hobbels op de weg die zij tegen kwamen. Diana is als Colombiaanse katholiek opgevoed en Koen als niet-gelovige. Hoe zij hiermee zijn omgegaan en hun weg hebben gevonden heeft mij diep geraakt, maar ook hoop gegeven. Na hun verhaal konden we even na praten met een bakje koffie of thee met een heerlijk stuk gebak.

Een vast onderdeel van het roepingenweekend is de stilte wandeling. Het klooster ligt in een prachtige omgeving waar je heerlijk kunt wandelen en tot rust komen. Tijdens deze wandeling loop je alleen in stilte en krijg je van de pastoor of bisschop een tekst mee om over na te denken. De wandeling duurt ongeveer één uur en bij terugkomst ga je in stilte verder tot we het avondgebed gaan bidden. Dit is een bijzondere ervaring waarin je nader tot jezelf komt en puur met je geloof bezig bent. Ik ben na de wandeling naar de Mariagrot gegaan en heb de rozenkrans gebeden.

De laatste avond is aangebroken. Na de broodmaaltijd is het tijd voor de avond van barmhartigheid en de pubquiz. Tijdens de avond van barmhartigheid is er een mogelijkheid tot biechten of een gesprek met de bisschop, pastoor Tjitze of pastoor Mielnik. We komen in stilte de kerk binnen en iedereen gaat zijn eigen weg. Dit was heel mooi om te zien. Ik ben de rozenkrans gaan bidden. Ik merk dat ik dit een hele fijne manier van bidden vind die mij rust en houvast geeft. Persoonlijk heb ik nog nooit gebiecht. Ik had hier niet echt iets mee. Maar tijdens het bidden kwam er een gevoel naar boven dat ik nog niet eerder had gehad. Dit valt niet te omschrijven. Ik ben gaan biechten. Dat was  voor mij een drempel om over te gaan, maar ik ben erg blij dat ik het gedaan heb. Ik voel mij verbonden met God en mijn geloof. Voor iedereen is deze avond een heel persoonlijk moment. Ik heb het gevoel dat ik dichter tot mijn geloof ben gekomen. Na mijn biecht ben ik nog een hele tijd bij de zusters gaan zitten in het kleine kapelletje aan de zijkant van de kerk. Hier zitten altijd twee zusters te bidden bij het allerheiligste Sacrament in de monstrans. Ook dit kan ik niet in woorden omschrijven hoe bijzonder dit is. Het geeft rust. Bij mij eindigde deze avond van barmhartigheid met een warme douche en een heel rustig gevoel.

Je zag het zo net al staan, een pubquiz. Jazeker, ook dit is een vast onderdeel van het weekend. Gezellig met elkaar de strijd aan gaan. Wij als Pastagroep hadden er alle vertrouwen in om weer te gaan winnen! Dus we gingen ervoor! Johan had weer zijn uiterste beste gedaan. En na een spannende en gezellige avond wonnen wij weer de pubquiz!

Op zondag mochten we iets langer blijven liggen. Na het ontbijt zijn we naar de begraafplaats gegaan van het klooster waar de oprichtster van het klooster ligt begraven. Na een gebed en een wandeling door de tuinen van het klooster was het tijd voor onze eigen mis in de kapel van het gastenverblijf. Hierna kregen we als verrassing nog een verhaal te horen van Zuster Pauli uit Indonesië. Zij sprak over haar missie. Dit was wederom een heel inspirerend verhaal. Het weekend is bijna tot zijn eind gekomen. We aten nog een warme lunch en toen was het tijd om onze koffers in te pakken. We sluiten het weekend af bij de Maria grot. Hier bidden we de rozenkrans en kregen wij de zegen. Na de groepsfoto ging iedereen weer zijn eigen weg richting huis.

Ik heb voor de tweede keer dit roepingenweekend meegemaakt. Twee keer met verschillende mensen, verschillende getuigenissen en verschillende gevoelens. Dit weekend brengt mij dichter bij God en mijn geloof. Ik ben dankbaar.

Isa Brinkman – 25 Jaar – Uit Stiens

De Rooms-Katholieke Kerk viert de Werelddag van de Armen op zondag 19 november. Eerder dit jaar verscheen de boodschap van paus Franciscus voor deze dag. De paus neemt hierin als inspiratie het boek Tobit: “Het boek Tobit leert ons om realistisch en praktisch te zijn in wat we met en voor de armen doen.”

De paus neemt in zijn boodschap voor de Werelddag van de Armen 2023 deze woorden uit het boek Tobit als uitgangspunt: “Wendt je gezicht niet af van wie arm is” (Tobit 4, 7). Het boek Tobit vertelt de lotgevallen van Tobit en zijn zoon Tobias. Tobit leeft als een rechtvaardige in de Assyrische diaspora en wordt blind wanneer hij een vermoorde arme volksgenoot begraaft die buiten de poorten van de stad is gegooid.

Zijn rechtvaardigheid uit zich in concrete daden. Zo nodigt hij op het joodse Pinksterfeest de arme joden aan zijn tafel uit. Voor paus Franciscus is dit een inspirerend voorbeeld, dat navolging verdient op de Werelddag van de Armen. En hij benadrukt: “Het boek Tobit leert ons om realistisch en praktisch te zijn in wat we met en voor de armen doen.”

In zijn boodschap vraagt de paus zich af waar Tobit de kracht vandaan haalt om God te dienen te midden van een heidens volk, ook in tijden van beproeving. Het antwoord ligt er volgens hem in dat Tobit in moeilijke periodes van zijn leven ontdekte wat het betekende arm te zijn. Daardoor herkent hij armoede bij anderen. Hij adviseert dan ook zijn zoon Tobias zijn gezicht niet van armen af te keren. “Ook wij kunnen niet wegkijken wanneer we een arme persoon ontmoeten, want dat belet ons het gelaat van de Heer te zien”, zo stelt paus Franciscus.

De paus signaleert dat de virtuele realiteit en het echte leven steeds meer versmelten. De arme wordt op deze manier een onderdeel van een korte ‘videoclip’ die ons een ogenblik bezighoudt. Wanneer we de arme op straat tegenkomen, kijken we de andere kant op. De parabel van de Barmhartige Samaritaan daagt ons nog steeds uit, benadrukt paus Franciscus. Het gaat er daarbij om dat we de zorg voor anderen niet delegeren maar dat we onszelf engageren.

Armoede in oorlogssituaties

In zijn boodschap vraagt de paus ook aandacht voor nieuwe vormen van armoede. Hij wijst op de armoede van kinderen in oorlogssituaties maar ook op het groeiend aantal zelfmoorden onder jongeren. Zij geloven door de illusies die de hedendaagse cultuur schept dat zij verliezers zijn die nergens toe dienen. De paus roept op deze kwade invloeden te bestrijden en de jongeren te helpen op te groeien tot zelfverzekerde en edelmoedige mannen en vrouwen. De paus herinnert eraan dat armen geen nummer zijn maar personen met hun goede en slechte eigenschappen, met gezichten en verhalen. Zij zijn onze broeders en zusters.

De Werelddag van de Armen is een initiatief van paus Franciscus. Hij stelde deze dag in 2016 in bij het afsluiten van het Heilig Jaar van de Barmhartigheid. Jaarlijks viert de Kerk deze op de 33ste zondag door het jaar. De boodschap voor deze Werelddag van de Armen publiceerde de paus op 13 juni 2023, de gedachtenis van de heilige Antonius van Padua (de patroon van de armen). 

• Lees de boodschap van paus Franciscus voor de Werelddag van de Armen 19 november 2023

Lees het complete bericht op katholiekleven.nl, foto door Benjamin Disinger via Unsplash

Paus Franciscus roept op tot vrede in het Heilige Land en spreekt zijn bezorgdheid uit over de humanitaire situatie in Gaza. De paus roept alle partijen op om hun wapens neer te leggen en alle christenen om op vrijdag 27 oktober te bidden en te vasten voor vrede. De Nederlandse Bisschoppenconferentie sluit zich bij deze oproep aan en vraagt om waar mogelijk mee te bidden en te vasten op die dag.

“Het aantal slachtoffers groeit en de situatie in Gaza is wanhopig.” Met deze woorden richtte paus Franciscus zijn gedachten tijdens zijn wekelijkse algemene audiëntie op woensdag 18 oktober op Palestina en Israël. Hij pleitte ervoor dat “al het mogelijke wordt gedaan om een humanitaire catastrofe te voorkomen” en vroeg aandacht voor de verontrustende mogelijkheid van uitbreiding van het conflict.

“De wereld is al getuige van zoveel open oorlogsfronten”, zei de paus. In het licht van deze omstandigheden smeekte hij: “Leg de wapens neer en luister naar de roep om vrede van de armen, het volk en de onschuldige kinderen. Oorlog lost geen problemen op. Het zaait alleen maar dood en verderf, vergroot de haat, vermenigvuldigt de wraak. Oorlog wist de toekomst uit, het wist de toekomst uit.”

Kies één kant

De Heilige Vader drong er vervolgens bij alle gelovigen op aan om slechts één kant te kiezen: die van de vrede. “Maar niet met woorden,” vervolgde hij, “maar met gebed en met totale toewijding.” De paus nodigt daarom iedereen uit voor een dag van gebed, vasten en boetedoening voor vrede. Hij moedigt mensen van verschillende christelijke denominaties, andere religies en iedereen die pleit voor vrede aan om daar aan deel te nemen op vrijdag 27 oktober aanstaande.

Die dag begint op het Sint-Pietersplein om 18.00 uur een uur van gebed met als doel vrede voor de wereld op te roepen. Alle lokale kerken zijn uitgenodigd om deel te nemen met soortgelijke initiatieven waarbij het volk van God betrokken is, zo besloot paus Franciscus zijn oproep.

Bericht vaticannews.va, vertaling rkkerk.nl.

Afbeelding: Pixabay.com.

De Bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio missio’ in Rome is op 18 oktober halverwege. De Nederlandse deelnemer, mgr. Ted Hoogenboom, hulpbisschop van Utrecht, is ruim twee weken in Rome, ‘maar’, zegt hij: ‘ik heb het gevoel alsof ik hier al een half jaar ben. Het programma is heel vol en intensief maar ik krijg er ook heel veel voor terug. Ik ben mij ervan bewust dat ik getuige mag zijn van een bijzonder moment in de geschiedenis van de Katholieke Kerk.’

Mgr. Hoogenboom vertelt dat de synodevergaderingen plaats vinden in de ‘Aula Paolo VI’, een grote zaal naast de Sint Pietersbasiliek waar de paus meestal zijn audiënties houdt wanneer deze niet op het Sint Pietersplein zijn. ‘Daar staan nu 40 grote ronde tafels voor de werkgroep-bijeenkomsten. Aan elke tafel is plaats voor 10 deelnemers en een professionele gespreksleider. Iedere morgen en middag moeten de deelnemers inchecken met een QR-code. Zo weet het synodesecretariaat precies hoeveel deelnemers er zijn en wie afwezig is. Meestal zijn er tussen de 345 en 350 personen aanwezig. Als paus Franciscus in de synodezaal is, zit hij met de leden van het secretariaat van de Bisschoppensynode ook aan zo’n ronde tafel’.

‘De algemene vergaderingen van de synode worden door paus Franciscus met gebed geopend en afgesloten. Theologen en andere genodigden houden inleidingen over het aan de orde zijnde onderwerp. Vervolgens leggen deelnemers, mannen en vrouwen, een vaak indrukwekkend getuigenis af dat is gerelateerd aan het onderwerp’, aldus mgr. Hoogenboom.

Onderwerpen en werkwijze

In de werkgroepen wordt vervolgens doorgesproken over het werkdocument, het Instrumentum Laboris, dat bestaat uit twee delen. In deel A staat de vraag centraal “Welke zijn de karakteristieke kenmerken van een synodale kerk?” In deel B zijn de centrale thema’s: Een gemeenschap die iets uitstraalt: hoe kunnen we een vollediger teken en instrument zijn van de eenheid met God en de hele mensheid? Het gaat ook over medeverantwoordelijkheid in de zending: Hoe kunnen we onze gaven en taken beter met elkaar delen in dienst van het Evangelie? En over participatie, bestuur en gezag: welke processen, structuren en instellingen zijn nodig in een missionaire synodale Kerk?

‘In de werkgroepen wordt een groot deel van het werk van de Bisschoppensynode gedaan in de vorm van een ‘gesprek in de Geest’,’ legt mgr. Hoogenboom uit. ‘Die geestelijke houding die van alle synodedeelnemers wordt verwacht, wordt gekenmerkt door het zich openstellen voor de zeven gaven van de Heilige Geest. Daarom bidden we ook iedere dag het gebed “Adsumus” (“Wij staan voor u Heilige Geest”). Er is een gedeeld besef onder de synodedeelnemers dat we de bijstand van de Heilige Geest heel hard nodig hebben om de tekenen van onze tijd in de Kerk en de wereld te verstaan en om de valkuilen van hardhorendheid, vruchteloze discussies en het alleen maar zoeken van het eigen gelijk te vermijden’.

Drie tafels

De tafel met de werkgroep is belangrijk maar daarnaast voltrekt de synode zich aan nog twee andere tafels zegt mgr. Hoogenboom: ‘De eerste en allerbelangrijkste tafel is de tafel van de Heer. Dit jaar precies 20 jaar geleden schreef de H. Johannes Paulus II in zijn encycliek over de Eucharistie: “De Kerk leeft van de Eucharistie. Deze waarheid drukt niet alleen een dagelijkse geloofservaring uit, maar bevat beknopt de kern van het mysterie van de Kerk.” (Encycliek Ecclesia de Eucharistia, nr. 1) Als er iets is waarover alle synodedeelnemers het volkomen eens zijn is dat de Kerk leeft van de Eucharistie.

De tweede tafel is die van de genoemde werkgroepen. Inmiddels heb ik deelgenomen aan drie werkgroepen en telkens was de samenstelling weer anders en zat ik dus met andere mensen aan tafel. Het is wonderlijk hoe snel je met elkaar vertrouwd raakt. Ik merk ook duidelijk de sfeer van vertrouwen. Het gebeurt nogal eens dat mensen heel persoonlijke ervaringen delen.’

Halverwege de synode zit de hulpbisschop aan tafel met twee Chinese bisschoppen, een Indonesische bisschop, een Engelse bisschop, een vertegenwoordiger van de rooms-katholieke gemeenschap van Aboriginals in Australië (een gehuwde man en vader van vijf kinderen), een bisschop uit de Verenigde Staten, een moeder van drie kinderen uit Papua Nieuw-Guinea die zeer actief is in haar parochie, een bisschop uit Ethiopië, een generale overste van een religieuze orde en een vertegenwoordiger van de Methodist Church.

Luisteren met aandacht

Hij vertelt: ‘er wordt naar iedereen met aandacht geluisterd. Ik merk grote belangstelling bij andere synodedeelnemers als ik zeg dat ik uit Nederland kom. Zij tonen zich geïnteresseerd en ook bewogen als ik vertel welke ontwikkelingen de Katholieke Kerk in Nederland in de afgelopen decennia heeft doorgemaakt en hoe we blijven proberen om met een kleiner wordende kerk een geloofwaardig getuigenis te geven van het Evangelie. Synodedeelnemers uit Aziatische en Afrikaanse landen reageren vaak met ongeloof en zelfs geschokt als ik vertel over de neergang van het aantal doopsels, vormsels, eerste communies en kerkelijke huwelijken in ons land. En dat in een land dat zij vanuit het verleden kennen van de vele mannelijke en vrouwelijke missionarissen! Maar ik hoor ook dat ook in veel landen buiten Europa de secularisering steeds bredere sporen trekt door de samenleving, wat ten koste gaat van het kerkelijk leven.’

Na twee weken synodaal samenzijn in een sfeer van bidden, praten, luisteren en onderscheiden zijn er wel enkele thema’s te noemen die met een zekere regelmaat ter sprake komen, zegt de hulpbisschop: ’zo is er een breed gedragen verlangen naar persoonlijke en catechetische vorming en toerusting in de Kerk. De positie van de vrouw in de Kerk is een onderwerp dat in de verschillende onderdelen van het Instrumentum Laboris wordt geadresseerd en waarover ook in de werkgroepen waarvan ik tot nu toe deel uitmaakte gesproken werd. Dan gaat het met name over de betrokkenheid van vrouwen bij besluitvorming in de Kerk en de vraag naar de mogelijkheid voor vrouwen om de diakenwijding te ontvangen: kwesties waarvan in diverse groepen is gezegd dat deze onderwerp moeten zijn van studie en onderscheiding in de Kerk. Herhaaldelijk wordt gezegd dat de Bisschoppensynode haar grote waardering moet uitspreken voor de families en voor de priesters, diakens, religieuzen en lekengelovigen/vrijwilligers die in de parochies op allerlei manieren het kerkelijk leven dragen.’

Geen paradijs

En dan is er nog de derde tafel, die van de maaltijden. Mgr. Hoogenboom: ‘De gesprekken daar zijn niet alleen ontzettend boeiend, maar niet zelden ook amusant. Mensen vertellen vaak honderduit over de ervaringen met de Kerk in hun eigen land. Over mooie gebeurtenissen, over nieuwe plannen en initiatieven (bijvoorbeeld waar het gaat om catechetische toerusting van gelovigen) maar ook over de teleurstellingen. Nog nergens ter wereld is de Kerk een paradijs…

Ook aan deze derde tafel beleven we dat we een synodale kerk zijn: samen onderweg met de Heer die ons leidt. Het is prachtig om aan de eettafel mannen en vrouwen van totaal verschillende afkomst en positie in de Kerk te treffen die vanuit de ontmoeting met Jezus Christus hun charismata, hun gaven van hoofd en hart inzetten voor de Kerk’ besluit mgr. Hoogenboom.

Foto’s: mgr. Hoogenboom. Boven en midden met verschillende werkgroepen, onder waterfles met synodelogo.

In 2025 wordt er in de katholieke kerk weer een Heilig Jaar gehouden. De Nederlandse bisdommen organiseren in dat jaar samen een nationale bedevaart naar Rome. In oktober 2023 zijn in het hele land zogeheten ‘save-the-date-posters’ verspreid om die reis, die gepland staat van 26 april tot en met 3 mei 2025, aan te kondigen.

Een Heilig Jaar of Jubeljaar is een traditie in de katholieke kerk die teruggaat tot het jaar 1300 en gebaseerd is op een nog ouder Joods gebruik. Aanvankelijk werd een Jubeljaar eens in de 50 jaar gehouden en tegenwoordig eens in de 25 jaar. Het is een jaar om extra aandacht aan je geloof besteden, om te pelgrimeren en om een nieuwe start te maken. Een bekende traditie tijdens een Heilig Jaar is het plechtig openen van de zogeheten ‘heilige deuren’, waardoor pelgrims de vier grote basilieken in Rome kunnen betreden.

Samen op pelgrimstocht

Paus Franciscus heeft gelovigen uit de hele wereld uitgenodigd om tijdens het Heilig Jaar 2025 op bedevaart naar Rome te komen. Tijdens de meivakantie van dat jaar wordt er vanuit katholiek Nederland een nationale bedevaart naar Rome aangeboden. Pelgrims uit alle bisdommen en katholieke maatschappelijke organisaties trekken dan samen naar het graf van de apostelen Petrus en Paulus.

Op het programma staat een gezamenlijke viering in de Sint-Pieter, maar ook in de andere bekende basilieken. Daarnaast heeft ieder bisdom ook eigen vieringen in een van de vele kerken in Rome. Op woensdag in die week staat deelname aan de algemene audiëntie van de paus gepland. Mogelijk vindt er ook een aparte ontmoeting van de Nederlandse pelgrims met de paus plaats.

Pelgrims van hoop

Het internationale thema van het Heilig Jaar 2025 luidt: ‘Pelgrims van de hoop’. Voorafgaand wordt als voorbereiding op het Jubeljaar in 2024 een jaar van gebed gehouden. In de loop van het jaar zal daar op diverse manieren aandacht voor worden gevraagd. Wie aan de nationale bedevaart naar Rome wil deelnemen, kan nu alvast de datum in zijn agenda reserveren: 26 april tot en met 3 mei 2025.

Meer informatie volgt op rome2025.nl

Download de poster ‘Rome 2025’ in A3-formaat hier.